Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

a dir tanto

  • 1 prenderà la sufficienza, a dir tanto

    prenderà la sufficienza, a dir tanto
    he'll get a pass, if he's lucky
    \
    →  tanto

    Dizionario Italiano-Inglese > prenderà la sufficienza, a dir tanto

  • 2 a dir tanto ci vorranno ancora due ore

    a dir tanto ci vorranno ancora due ore
    it will take another two hours at the outmost
    \
    →  tanto

    Dizionario Italiano-Inglese > a dir tanto ci vorranno ancora due ore

  • 3 tanto

    ['tanto] tanto (-a)
    1. agg indef
    1) (molto: quantità) a lot of, much, (numero) a lot of, many, (così tanto: quantità) so much, such a lot of, (numero) so many, such a lot of

    ogni tanti chilometri/giorni — every so many kilometres/days

    tante persone, tante opinioni diverse — there are as many different opinions as there are people

    c'è ancora tanta strada da fare! — there's still a long way to go!

    tante volte — so many times, so often

    ho aspettato per tanto tempoI waited so long o for such a long time

    3)

    tanto... quanto... — (quantità) as much... as..., (numero) as many... as...

    ho tanta pazienza quanta ne hai tu — I am as patient as you are, I have as much patience as you (have)

    ha tanti amici quanti nemici — he has as many friends as he has enemies

    ho tanti libri quanti ne ha lui — I have as many books as him o as he has

    2. pron indef
    1) (molto) much, a lot, (così tanto) so much, such a lot

    (plurale) tanti(e) — (molti) many, a lot, (così tanti) so many, such a lot

    è una ragazza come tante — she's like any other girl

    è solo uno dei tanti che... — he's just one of the many who...

    credevo ce ne fosse tanto — I thought there was (such) a lot, I thought there was plenty

    se cerchi un bicchiere, lassù ce ne sono tanti — if you are looking for a glass there are a lot o lots up there

    2)

    tempo? ne ho tanto quanto basta — time? I have as much as I need

    3)

    (con valore indeterminato) riceve un tanto al mese — he receives so much a month

    costa un tanto al metro — it costs so much per o a metre

    della somma che ho a disposizione tanto andrà per il vitto, tanto per l'alloggio — of the money I've got so much will go on food and so much on accommodation

    4)

    (fraseologia) me ne ha dette tante! — he gave me a real mouthful!

    di tanto in tanto — every so often, (every) now and again

    tanto di guadagnato! — so much the better!

    tanto meglio così! — so much the better!

    se tanto mi dà tanto — oh well, if that's the case...

    ogni tanto — every so often, (every) now and then

    tanto vale che... — you may o might as well...

    3. avv
    1) (così, in questo modo: con verbo) so much, such a lot, (con avverbio, aggettivo) so, (così a lungo) so long

    tanto... che... — so... (that)...

    è tanto bello che sembra finto — it's so beautiful (that) it seems unreal

    tanto... da... — so... as...

    saresti tanto gentile da prendermi una tazza? — would you be so kind as to get me a cup?

    è stato tanto idiota da crederci — he was stupid enough to believe it

    2)

    (nei comparativi) tanto... quanto... — as... as...

    è tanto gentile quanto discreto — he is as kind as he is discreet

    non è poi tanto difficile quanto sembra — it is not as difficult as it seems after all

    mi piace non tanto per l'aspetto quanto per il suo carattere — I like her not so much for her looks as for her personality

    conosco tanto Carlo quanto suo padre — I know both Carlo and his father

    3) (molto) very

    un'ora a dir tanto — an hour at the most

    non ci vuole tanto a capirlo — it doesn't take much to understand it

    l'ho visto tanto giùhe seemed o looked very down to me

    scusami tanto — I'm very sorry, do excuse me

    sono tanto tanto contento di vederti — I'm so very happy to see you

    4) (a lungo) (for) long
    5) (solamente) just

    una volta tanto — just for once

    6)

    (con valore moltiplicativo) due volte tanto — twice as much

    tre volte tanto — three times as much

    7)

    tanto più insisti tanto più non mollerà — the more you insist the more stubborn he'll be

    tanto più lo vedo tanto meno mi piace — the more I see him the less I like him

    4. cong

    lo farò, tanto non mi costa niente — I'll do it, after all it won't cost me anything

    fanne a meno, tanto a me non importa — do without then, I don't care

    Nuovo dizionario Italiano-Inglese > tanto

  • 4 tanto

    tanto 1. agg 1) большой, значительный, сильный tanto spazio -- большое пространство tanta luce -- сильный свет tanta spesa -- значительный расход tante grazie! а) большое спасибо! б) iron спасибочки! Х tanto (tempo) che non lo vedo -- я уже давно его не вижу 2) обильный, многочисленный tanta gente -- так много народу come ce ne sono tanti -- каких немало, каких много un ragazzo come ce ne sono tanti -- мальчик как мальчик, самый обыкновенный мальчик 2. pron dimostr 1) pl многие tanti lo dicono -- многие это говорят 2) (только) это tanto avevo da dirti -- это все, что я хотел тебе сказать tanto mi basta -- этого мне хватит in tanto v. intanto 3) много chi ha tanto e chi niente -- у одного много, у другого ничего chiudere con tanto di catenaccio -- хорошенько задвинуть засов, крепко закрыть на засов restare con tanto di naso -- остаться с (большим) носом... tanto di guadagnato! fam --... тем лучше! 3. m 1) (c art indeterm) такое-то количество un tanto di pane -- столько-то хлеба un tanto per cento -- столько-то процентов un tanto il chilo -- столько-то за кило 2) (c art determ) большое количество, избыток, излишек il tanto nuoce -- излишек вреден 4. avv очень, так, столько, так много tant'è! -- ничего не поделаешь!, все равно! tanto poco -- так мало tanto meglio -- тем лучше tanto più -- тем более tanto meno -- тем менее tanto che v. tantoché voler tanto bene -- очень любить lavora tanto -- он(а) так много работает tanto quanto -- так себе, не очень né tanto né quanto -- нисколько; совсем нет tanto (fa) -- все равно non più che tanto -- немного, всего только столечко ogni tanto, di tanto in tanto -- время от времени a tanto -- до такого срока; до такой степени tanto per (+ inf) -- лишь бы..., лишь для того, чтобы... salutami tanto... -- передай большой привет... due volte tanto -- в два раза больше una volta tanto -- наконец, в конце( - то) концов vi rimarrò un paio di giorni, a dir tanto -- я пробуду там, самое большее, пару дней tanti ne nasce, tanti ne muore pop -- сколько он зарабатывает, столько и тратит; сколько бы он ни заработал -- все истратит

    Большой итальяно-русский словарь > tanto

  • 5 tanto

    tanto 1. agg 1) большой, значительный, сильный tanto spazio — большое пространство tanta luce — сильный свет tanta spesa — значительный расход tante grazie! а) большое спасибо! б) iron спасибочки! è tanto (tempo) che non lo vedo — я уже давно его не вижу 2) обильный, многочисленный tanta gente — так много народу come ce ne sono tanti — каких немало, каких много un ragazzo come ce ne sono tanti мальчик как мальчик, самый обыкновенный мальчик 2. pron dimostr 1) pl многие tanti lo dicono — многие это говорят 2) (только) это tanto avevo da dirti — это всё, что я хотел тебе сказать tanto mi basta — этого мне хватит in tanto v. intanto 3) много chi ha tanto e chi niente — у одного много, у другого ничего chiudere con tanto di catenaccio хорошенько задвинуть засов, крепко закрыть на засов restare con tanto di naso остаться с (большим) носом … tanto di guadagnato! fam — … тем лучше! 3. 1) ( c art indeterm) такое-то количество un tanto di pane столько-то хлеба un tanto per cento — столько-то процентов un tanto il chilo — столько-то за кило 2) ( c art determ) большое количество, избыток, излишек il tanto nuoce — излишек вреден 4. avv очень, так, столько, так много tant'è! — ничего не поделаешь!, всё равно! tanto poco — так мало tanto meglio — тем лучше tanto più тем более tanto meno — тем менее tanto che v. tantoché voler tanto bene — очень любить lavora tanto — он(а) так много работает tanto quanto так себе, не очень né tanto né quanto нисколько; совсем нет tanto (fa) — всё равно non più che tanto немного, всего только столечко ogni tanto, di tanto in tanto время от времени a tanto — до такого срока; до такой степени tanto per (+ inf) лишь бы …, лишь для того, чтобыsalutami tanto … — передай большой приветdue [tre] volte tanto — в два [в три] раза больше una volta tanto наконец, в конце( - то) концов vi rimarrò un paio di giorni, a dir tanto — я пробуду там, самое большее, пару дней
    ¤ tanti ne nasce, tanti ne muore pop сколько он зарабатывает, столько и тратит; сколько бы он ни заработал — всё истратит

    Большой итальяно-русский словарь > tanto

  • 6 tanto

    1. adj so much
    tanti pl so many
    tanti saluti best wishes
    tante grazie thank you so much, many thanks
    2. pron much
    tanti pl many
    3. adv ( così) so
    con verbi so much
    di tanto in tanto from time to time
    tanto quanto as much as
    è da tanto ( tempo) che non lo vedo I haven't seen him for a long time
    tanto per cambiare for a change
    * * *
    tanto agg.indef.
    1 ( così grande, tale) so much; such; pl. so many: a che serve tanta carta?, what's the use of so much paper?; te l'ho detto tante volte!, I've told you so many times!; ha tanto lavoro da non avere mai un momento di riposo, he has so much work that he never gets a minute's peace; c'era ( così) tanta gente che non si poteva entrare, there were so many people that you couldn't get in; hanno tanto denaro da potersi concedere ogni lusso, they have so much money that they can afford any luxury they want; ho tanti libri che non so dove metterli, I have so many books that I don't know where to put them; non so come tu possa leggere in mezzo a tanto rumore, I don't know how you can read with so much noise; si commosse di fronte a tanta manifestazione d'affetto, he was touched by such a show of affection // ha ancora tanta strada da fare!, he still has a long way to go! // è passato tanto tempo!, it was so long ago! // tanto ospite va trattato con i guanti, such a guest must be treated with kid gloves
    2 ( molto) much; pl. many (gener. in frasi negative o interrogative); a lot of, lots of, a great (o a good) deal of, a great (o a large) quantity of, plenty of: non abbiamo tanto tempo da perdere, we haven't got much time to spare; con lui ci vuole tanta pazienza, you need a lot of (o a good deal of) patience with him (o you must be very patient with him); trenta sigarette al giorno sono tante, thirty cigarettes a day are a lot; ha tanti meriti, he has plenty of good points // c'è ancora tanta strada?, is it still a long way? // tante grazie!, many thanks (o thanks a lot)! // tanti saluti, my best regards ∙ Per ulteriori esempi molto agg.indef.
    3 ( in espressioni ellittiche): è tanto che non lo vedo, I haven't seen him for a long time; c'è tanto di qui alla stazione?, is it far from here to the station?; ho speso tanto, I spent a lot; ne guadagna tanti, he earns so much money; non ci vuole tanto a capirlo, it doesn't take much to understand it; giungere a tanto, to go so far; non lo credevo da tanto, I didn't think he was so clever // gliene ha dette tante ( ma tante)!, he gave him a right (o such a) dressing-down!
    4 (in frasi comparative e nei compar. di uguaglianza, spesso in corr. con quanto) as much; pl. as many; ( in frasi negative) as (o so) much; pl. as (o so) many: ho tanto denaro quanto lui, I have as much money as he has; non ho tanto lavoro quanto ne hai tu, I haven't got so (o as) much work to do as you; a noi spettano tanti giorni di ferie quanti ( ne spettano) a loro, we get as many days off as they do; non ci sono tanti turisti quanti ( ce n'erano) lo scorso anno, there aren't as (o so) many tourists as there were last year; occorrono tanti moduli quanti sono i candidati, as many forms are needed as the number of candidates // quanti più sono i concorrenti tante meno saranno le probabilità di vincere, the more the competitors the less chance there'll be of winning
    5 ( con valore di altrettanto): si comportano come tanti scolaretti, they behave like so many schoolchildren; tante parole tanti errori, there are as many mistakes as (there are) words; tanti soldi guadagna, tanti ne spende, he spends as much as he earns
    6 ogni tanti, ogni tante, every so many: ogni tante settimane, every so many weeks; ogni tanti chilometri occorre cambiare l'olio al motore, the engine needs an oil change every so many kilometres.
    tanto avv.
    1 ( così, talmente) (con agg. e avv.) so: è tanto gentile!, he's so kind!; stavamo tanto bene!, we were so well off!; andava tanto forte!, he was driving so fast!; è tanto pallido che sembra malato, he's so pale that he looks ill; non è tanto sciocco da non capirlo!, he isn't so stupid as not to understand it!
    2 ( con verbi) such a lot; so (much): perché ti preoccupi tanto?, why do you worry so much?; ha fatto tanto per lui!, he's done so much (o such a lot) for him!; ha tanto sofferto!, he's suffered so much!; ci siamo dati tanto da fare per niente, we went to (such) a lot of trouble for nothing; non pensavo che si sarebbe offeso tanto, I didn't think he would be so offended; lavora tanto da non potersi permettere un giorno di riposo, he has so much work (to do) that he can't afford to have a day off // alto tanto, lungo tanto, ( accompagnato col gesto) as high as this, as long as this
    3 (in frasi comparative, in corr. con quanto) (con agg. e avv.) as; ( in frasi negative) so (o as); ( con verbi) as much; ( in frasi negative) so (o as) much: è tanto gentile quanto sua sorella, he is as kind as his sister; non è tanto famoso quanto suo padre, he isn't so (o as) famous as his father; non è tanto onesto quanto sembra, he isn't as honest as he looks; studia tanto volentieri l'inglese quanto la matematica, he enjoys studying English as much as (he does) maths; la mia macchina non va tanto forte quanto la tua, my car isn't as fast as yours; lavora tanto quanto i suoi collaboratori, he works as hard as his assistants; non studia (tanto) quanto dovrebbe, he doesn't study as hard as he should; l'ho fatto non tanto per lui quanto per suo padre, I didn't do it so much for him as for his father // quanto più... tanto più, tanto meno più avv. nel sign. 3 // tanto... quanto, tanto... che, tanto... come, (sia... sia) both... and: tanto io quanto mio fratello, both my brother and I; vorrei vendere tanto questa casa come quella di campagna, I would like to sell both this house and the one in the country; tanto lui che suo padre lavorano nella stessa ditta, both he and his father work for the same firm
    4 ( molto) (con agg. e avv.) so; ( con verbi) so (very) much: gli era tanto affezionata, she was so fond of him; mi ha risposto tanto gentilmente, he answered me so kindly; l'ho cercato tanto, I searched so hard for it; sono tanto stanco, I'm so (very) tired // scusami tanto, so sorry // vorrei tanto venire anch'io, I wish I could come too (o I'd love to come too) ∙ In questo significato cfr. anche molto avv.
    5 ( con valore temporale) (for) a long time; (for) long; so long: ti ho aspettato tanto, I waited for you (for) a long time; non starò via tanto, I won't be away (so) long; starai fuori tanto?, will you be out long? // ci fermeremo un paio di giorni, a dir tanto, we'll stay a couple of days at the most // ogni tanto, di tanto in tanto, every now and then (o from time to time): viene a trovarci di tanto in tanto, he comes to see us every now and then (o from time to time o occasionally) // una volta ogni tanto, once in a while (o once in a blue moon)
    6 ( con valore moltiplicativo) as much: due, tre volte tanto, two, three times as much
    7 ( soltanto) just: tanto per cambiare, just for a change; l'ho fatto tanto per accontentarlo, I did it just to please him // ( per) una volta tanto, just once in a while
    8 ( comunque) in any case: non prendertela, tanto le cose non cambiano, don't get upset, it won't change anything in any case.
    ◆ FRASEOLOGIA: tanto meglio, tanto peggio, so much the better, the worse // tanto meno, even less (o least of all): nessuno dovrebbe lamentarsi, tanto meno lui, no one has any cause to complain, least of all him; se tu non vai, tanto meno andrò io, if you don't go, neither will I // tanto più che..., all the more that... // tant'è, tanto vale, varrebbe che..., one might as well...: lo devi fare, tanto vale che tu lo faccia subito, you have to do it, so you might as well do it at once; tanto varrebbe che andassi, I might as well go; tanto valeva che andassi, I might just as well have gone // né tanto né quanto, ( affatto) at all: non m'interessa né tanto né quanto, I'm not at all interested // se fa tanto di negare..., if he so much as dares to deny it...; se faccio tanto di voltare lo sguardo..., if I so much as look the other way... // tanto che finché.
    tanto pron.indef.
    1 (molto, parecchio) molto
    2 (in frasi comparative, in corr. con quanto) as much; pl. as many; ( in frasi negative) as (o so) much; as (o so) many: comprane tanto quanto basta, buy as much as is necessary; prendine pure tanti quanti te ne occorrono, take as many as you need; ho tanti libri ma non tanti quanti ne hai tu, I have a lot of books, but not as (o so) many as you have
    3 ( con riferimento a una quantità indeterminata) so much: spendiamo in tutto 500 euro al mese, tanto per l'affitto, tanto per il riscaldamento, we spend 500 euros a month in all, so much on rent and so much on heating; ti dò 600 euro, tanti per..., tanti per..., I'll give you 600 euros, so much for... and so much for... // l'ho pagato settanta euro e tanti, I paid seventy euros odd for it // nell'anno 1400 e tanti, in 1400 or thereabouts // se tanto mi dà tanto, (fig.) this is the result
    pron.dimostr. ( ciò) that: questo è ciò che avevo da dirti, e tanto basta, this is what I had to tell you, and that's that // tanto di guadagnato, ( meglio così) so much the better
    s.m.invar.
    1 ( quantitativo) so much: ne vorrei tanto così, ( accompagnato col gesto) I would like so much; è più alto di tanto così, he's so much taller; la gonna andrebbe accorciata di tanto ( così), the skirt needs shortening so much // con tanto di pelliccia di visone, complete with mink coat; con tanto di naso, absolutely flabbergasted; guardare (qlco.) con tanto d'occhi, to look wide-eyed (at sthg.)
    2 un tanto, so much: un tanto al mese, so much a month; costa un tanto al chilo, it costs so much per kilo; un tanto per cento sulle vendite, so much per cent on the proceeds of sales; un tanto al pezzo, so much an item; mi hanno promesso un tanto per il mio lavoro, I was promised a certain sum of money for my work // guadagna quel tanto che basta per vivere, he earns just enough to make ends meet.
    * * *
    ['tanto] tanto (-a)
    1. agg indef
    1) (molto: quantità) a lot of, much, (numero) a lot of, many, (così tanto: quantità) so much, such a lot of, (numero) so many, such a lot of

    ogni tanti chilometri/giorni — every so many kilometres/days

    tante persone, tante opinioni diverse — there are as many different opinions as there are people

    c'è ancora tanta strada da fare! — there's still a long way to go!

    tante volte — so many times, so often

    ho aspettato per tanto tempoI waited so long o for such a long time

    3)

    tanto... quanto... — (quantità) as much... as..., (numero) as many... as...

    ho tanta pazienza quanta ne hai tu — I am as patient as you are, I have as much patience as you (have)

    ha tanti amici quanti nemici — he has as many friends as he has enemies

    ho tanti libri quanti ne ha lui — I have as many books as him o as he has

    2. pron indef
    1) (molto) much, a lot, (così tanto) so much, such a lot

    (plurale) tanti(e) — (molti) many, a lot, (così tanti) so many, such a lot

    è una ragazza come tante — she's like any other girl

    è solo uno dei tanti che... — he's just one of the many who...

    credevo ce ne fosse tanto — I thought there was (such) a lot, I thought there was plenty

    se cerchi un bicchiere, lassù ce ne sono tanti — if you are looking for a glass there are a lot o lots up there

    2)

    tempo? ne ho tanto quanto basta — time? I have as much as I need

    3)

    (con valore indeterminato) riceve un tanto al mese — he receives so much a month

    costa un tanto al metro — it costs so much per o a metre

    della somma che ho a disposizione tanto andrà per il vitto, tanto per l'alloggio — of the money I've got so much will go on food and so much on accommodation

    4)

    (fraseologia) me ne ha dette tante! — he gave me a real mouthful!

    di tanto in tanto — every so often, (every) now and again

    tanto di guadagnato! — so much the better!

    tanto meglio così! — so much the better!

    se tanto mi dà tanto — oh well, if that's the case...

    ogni tanto — every so often, (every) now and then

    tanto vale che... — you may o might as well...

    3. avv
    1) (così, in questo modo: con verbo) so much, such a lot, (con avverbio, aggettivo) so, (così a lungo) so long

    tanto... che... — so... (that)...

    è tanto bello che sembra finto — it's so beautiful (that) it seems unreal

    tanto... da... — so... as...

    saresti tanto gentile da prendermi una tazza? — would you be so kind as to get me a cup?

    è stato tanto idiota da crederci — he was stupid enough to believe it

    2)

    (nei comparativi) tanto... quanto... — as... as...

    è tanto gentile quanto discreto — he is as kind as he is discreet

    non è poi tanto difficile quanto sembra — it is not as difficult as it seems after all

    mi piace non tanto per l'aspetto quanto per il suo carattere — I like her not so much for her looks as for her personality

    conosco tanto Carlo quanto suo padre — I know both Carlo and his father

    3) (molto) very

    un'ora a dir tanto — an hour at the most

    non ci vuole tanto a capirlo — it doesn't take much to understand it

    l'ho visto tanto giùhe seemed o looked very down to me

    scusami tanto — I'm very sorry, do excuse me

    sono tanto tanto contento di vederti — I'm so very happy to see you

    4) (a lungo) (for) long
    5) (solamente) just

    una volta tanto — just for once

    6)

    (con valore moltiplicativo) due volte tanto — twice as much

    tre volte tanto — three times as much

    7)

    tanto più insisti tanto più non mollerà — the more you insist the more stubborn he'll be

    tanto più lo vedo tanto meno mi piace — the more I see him the less I like him

    4. cong

    lo farò, tanto non mi costa niente — I'll do it, after all it won't cost me anything

    fanne a meno, tanto a me non importa — do without then, I don't care

    * * *
    ['tanto] 1.
    aggettivo indefinito
    1) (un gran numero di) many, a lot of

    - i libria lot of o a large number of o many books

    avere -i soldito have lots o plenty of o a great deal of money

    3) (molto, intenso)

    con -a cura, pazienza — with much o great care, patience

    ho -a fame, paura — I'm very hungry, scared

    -e teste, -e opinioni — there are as many opinions as there are people

    2.
    1) (grande quantità, molto) much, a lot

    10.000 euro sono -i — 10,000 euros is a lot of money

    9) tanto... quanto
    10) a dir tanto at the outmost

    prenderà la sufficienza, a dir tanto — he'll get a pass, if he's lucky

    3.

    lavorare, parlare tanto — to work, talk much o a lot

    tanto amato, chiacchierato — much-loved, much-talked about

    tanto atteso — long awaited, longed-for

    5)

    ogni tanto di tanto in tanto from time to time, every now and again; vedere qcn. di tanto in tanto — to see sb. occasionally o on and off

    6) (altrettanto) as much

    due, tre volte tanto — twice, three times as much

    ho pagato tanto quanto lei — I paid as much as she did; (sia... sia)

    8) tanto... che, tanto... da
    9) quanto più... tanto più

    quanto più si invecchia, tanto più si diventa saggi — the older you grow, the wiser you get

    10) tanto più... tanto meno

    tanto più lo conosco, tanto meno lo capisco — the more I know him, the less I understand him

    non l'ho mai visto, né tanto meno gli ho parlato — I've never seen him, much less spoken to him

    nessuno può andarsene, tanto meno lui — nobody can leave, least of all him

    tanto per cominciare — to begin with, for a start

    tanto per parlare o per dire just to say something; tanto per sapere, l'hai fatto veramente? — just for the record, did you really do it?

    13) tanto vale just as well

    tanto vale dire che... — you might just as well say that

    4.
    sostantivo maschile invariabile

    essere pagato un tanto a pagina, al mese — to be paid so much a page, a month

    5.

    prendilo pure, tanto non mi serve — take it, I don't need it

    è inutile, tanto non sta a sentire! — it's no use, he won't listen!

    ••

    quel tanto che basta per... — enough to...

    se tanto mi dà tanto... — if this is the result..., if that's what I get...

    tanto più che... — all the more so because

    tanto ha detto e tanto ha fatto che... — he insisted o pestered so much that...

    una volta tantojust for once o once and for all

    ••
    Note:
    Tanto può essere principalmente usato come aggettivo, pronome o avverbio. - Come aggettivo e come pronome, si traduce con much davanti o al posto di nomi non numerabili ( tanto vino = much wine; tanto denaro = much money; ne hai bevuto tanto? = have you drunk much (of it)?) e many davanti o al posto di sostantivi plurali ( tanti nemici = many enemies; ce ne sono tanti = there are many (of them)). Si noti che much e many sono preferibilmente usati in frasi negative e interrogative, mentre in frasi affermative sono spesso sostituiti da a lot (of), lots (of) (d'uso colloquiale, davanti a nomi numerabili plurali), plenty (of), a great deal (of): tante persone = a lot of people; guadagno tanto = I earn a lot. - Come avverbio, tanto si usa dopo un verbo, e in tal caso si traduce very much o a lot in frase affermativa e much in frase negativa e interrogativa (spero tanto che... = I hope very much that...; ho studiato tanto = I studied a lot; non bevo mai tanto = I never drink much; ha bevuto tanto? = did he drink much?); quando precede un altro avverbio o un aggettivo, si traduce con so o such (è tanto veloce che... = he is so fast that...; è una studentessa tanto intelligente! = she's such an intelligent student!), ma se tale avverbio o aggettivo è al comparativo, tanto si rende con much ( tanto più presto = much sooner; tanto più veloce = much faster). - Per gli altri usi di tanto e gli esempi relativi, si veda la voce qui sotto
    * * *
    tanto
    /'tanto/
    Tanto può essere principalmente usato come aggettivo, pronome o avverbio. - Come aggettivo e come pronome, si traduce con much davanti o al posto di nomi non numerabili ( tanto vino = much wine; tanto denaro = much money; ne hai bevuto tanto? = have you drunk much (of it)?) e many davanti o al posto di sostantivi plurali ( tanti nemici = many enemies; ce ne sono tanti = there are many (of them)). Si noti che much e many sono preferibilmente usati in frasi negative e interrogative, mentre in frasi affermative sono spesso sostituiti da a lot (of), lots (of) (d'uso colloquiale, davanti a nomi numerabili plurali), plenty (of), a great deal (of): tante persone = a lot of people; guadagno tanto = I earn a lot. - Come avverbio, tanto si usa dopo un verbo, e in tal caso si traduce very much o a lot in frase affermativa e much in frase negativa e interrogativa (spero tanto che... = I hope very much that...; ho studiato tanto = I studied a lot; non bevo mai tanto = I never drink much; ha bevuto tanto? = did he drink much?); quando precede un altro avverbio o un aggettivo, si traduce con so o such (è tanto veloce che... = he is so fast that...; è una studentessa tanto intelligente! = she's such an intelligent student!), ma se tale avverbio o aggettivo è al comparativo, tanto si rende con much ( tanto più presto = much sooner; tanto più veloce = much faster). - Per gli altri usi di tanto e gli esempi relativi, si veda la voce qui sotto. ⇒ 31
     1 (un gran numero di) many, a lot of; - e volte many times; - i libri a lot of o a large number of o many books; - i anni fa many years ago
     2 (una gran quantità di) avere -i soldi to have lots o plenty of o a great deal of money; non ho -i soldi I don't have much money; c'è ancora tanto tempo there's still plenty of time; tanto tempo fa a long time ago; fare -a strada to go a long way; -e grazie! thank you very much! - i saluti best regards
     3 (molto, intenso) con -a cura, pazienza with much o great care, patience; ho -a fame, paura I'm very hungry, scared; la tua visita mi ha fatto tanto piacere your visit really pleased me
     4 (con valore consecutivo) c'era (così) tanto traffico che sono arrivato in ritardo there was so much traffic (that) I arrived late
     5 (in comparativi di uguaglianza) non ho tanto denaro quanto te I haven't got as much money as you (have)
     6 (tot) ogni -i anni every so many years
     7 (altrettanto) -e teste, -e opinioni there are as many opinions as there are people
     1 (grande quantità, molto) much, a lot; ho tanto da fare I've got a lot of things to do; ha ancora tanto da imparare he still has a lot to learn; non ci vuole tanto a capirlo it doesn't take much understanding; mi ha insegnato tanto! he taught me so much o so many things! 10.000 euro sono -i 10,000 euros is a lot of money
     2 (gran numero) - i dei luoghi che abbiamo visitato many of the places we visited
     3 (molte persone) - i (di loro) sono pensionati many (of them) are pensioners; siamo in -i there are many of us
     4 (quantità specifica) è tanto così più alto di te he's this much taller than you
     5 (molto tempo) è tanto che aspetti? have you been waiting long? non ci metterò tanto I won't be long; è da tanto che non ci vediamo it's been so long since we last met
     6 (molta distanza) non c'è tanto da qui alla stazione it's not very far from here to the station
     7 (una gran cosa) è già tanto se non ci sbatte fuori we'll be lucky if he doesn't throw us out; è già tanto che sia venuta it's already saying a lot that she came
     9 tanto... quanto lo dico non tanto per me quanto per te I'm not saying it for my benefit but for yours
     10 a dir tanto at the outmost; prenderà la sufficienza, a dir tanto he'll get a pass, if he's lucky; a dir tanto ci vorranno ancora due ore it will take another two hours at the outmost
     1 (con un verbo) lavorare, parlare tanto to work, talk much o a lot; l'Austria non mi attira tanto Austria doesn't really appeal me; perché te la prendi tanto? why do you care so much? senza pensarci tanto without thinking so much about it
     2 (con un avverbio) sto tanto bene qui I feel so good in here; tanto lontano da qui so far away from here; tanto rapidamente very quickly; così tanto so much
     3 (con un aggettivo) tanto amato, chiacchierato much-loved, much-talked about; tanto atteso long awaited, longed-for; si crede tanto furbo he thinks he's so smart; una cosa tanto bella such a beautiful thing; è davvero tanto importante? does it really matter?
     4 (con comparativi) è tanto più alta di lui she's much taller than him
     5 ogni tanto, di tanto in tanto from time to time, every now and again; vedere qcn. di tanto in tanto to see sb. occasionally o on and off
     6 (altrettanto) as much; due, tre volte tanto twice, three times as much; cento volte tanto a hundredfold
     7 tanto... quanto (in proposizione comparativa) è tanto bello quanto interessante it's as beautiful as interesting; ho pagato tanto quanto lei I paid as much as she did; (sia... sia) l'ho spiegato tanto a lei quanto a lui I explained it both to her and to him
     8 tanto... che, tanto... da ha mangiato tanto da sentirsi male he ate so much that he felt sick; essere tanto fortunato da fare to be lucky enough to do
     9 quanto più... tanto più quanto più si invecchia, tanto più si diventa saggi the older you grow, the wiser you get
     10 tanto più... tanto meno tanto più lo conosco, tanto meno lo capisco the more I know him, the less I understand him
     11 tanto meno non l'ho mai visto, né tanto meno gli ho parlato I've never seen him, much less spoken to him; nessuno può andarsene, tanto meno lui nobody can leave, least of all him
     12 tanto per tanto per cambiare for a change; tanto per cominciare to begin with, for a start; tanto per parlare o per dire just to say something; tanto per sapere, l'hai fatto veramente? just for the record, did you really do it?
     13 tanto vale just as well; tanto valeva che glielo chiedessi it would be just as well as you asked him o you might as well had asked him; tanto vale dire che... you might just as well say that...
    IV m.inv.
     1 (tot) essere pagato un tanto a pagina, al mese to be paid so much a page, a month; un tanto alla o per volta so much at the time
     prendilo pure, tanto non mi serve take it, I don't need it; tanto è lo stesso it makes no difference; è inutile, tanto non sta a sentire! it's no use, he won't listen!
    tanto peggio! (so) much the worse! too bad! tanto meglio (così) (so) much the better; tanto meglio per te good for you; tanto di guadagnato all the better; non lo credevo capace di tanto I didn't think he would go that far; non sono mai arrivato a tanto I've never done such things; tanto (mi) basta! it's enough (for me)! né tanto né poco not at all; quel tanto che basta per... enough to...; se tanto mi dà tanto... if this is the result..., if that's what I get...; non farla tanto lunga! don't act it out! tanto più che... all the more so because; tanto ha detto e tanto ha fatto che... he insisted o pestered so much that...; una volta tanto just for once o once and for all.

    Dizionario Italiano-Inglese > tanto

  • 7 tanto

    1. agg. e pron. indef.
    1) (molto) много, очень; столько; такой; (+ sost. pl.) много + gen. pl.

    fa tanto freddo, oggi? — очень холодно сегодня?

    dalla strada viene così tanto rumore, che dobbiamo tenere le finestre chiuse — на улице такой шум, что приходится жить с закрытыми окнами

    vuoi della carta? ne ho tanta! — хочешь, я дам тебе бумаги? у меня её полно!

    per comprare questa casa ci vogliono tanti soldi — чтобы купить этот дом, надо иметь много денег

    aveva tanti amici, ma ormai sono quasi tutti morti — у неё было столько друзей, но почти никого из них не осталось в живых

    i motivi per accettare sono tanti — доводов "за" много

    vergognati, siamo in tanti ad aspettarti! — семеро одного не ждут!

    vorrei ringraziare i tanti che mi hanno aiutato — я бы хотел поблагодарить всех тех, кто мне помог

    tanti ci credono, io no — многие этому верят, а я - нет

    "Ho poca fame" "Io, invece, ne ho tanta!" — - Я не голоден - А я очень

    2) (troppo) слишком много

    quel gelato non mi sembra tanto per sei persone! — мороженого не так уж много: ведь на шесть человек!

    tre milioni per una lampada mi sembrano tanti — три миллиона за лампу: не слишком ли это дорого?

    3) (tanto... quanto...) сколько... столько

    ho comprato tanti regali di Natale, tanti quanti sono gli invitati — я купила рождественские подарки, - столько, сколько будет гостей

    4) (tot) столько-то, такой-то, определённое количество
    2. avv.
    1) так; очень; столько

    non so perché sia tanto in ritardo — не понимаю, почему он так задерживается!

    mi scusi tanto, ma devo assentarmi! — извините, мне надо отлучиться!

    l'invito è valido tanto per te, quanto per tua sorella — это приглашение и тебе, и твоей сестре

    quanto più la conosco, tanto più mi affeziono — чем больше я её узнаю, тем больше к ней привязываюсь

    "Hai sonno?" "Non tanto" — - Хочешь спать? - Не очень!

    non è tanto intelligente, quanto furbo — он не столько умён, сколько хитёр

    tanto l'uno quanto l'altro mi hanno deluso — и тот, и другой меня разочаровали

    2) (soltanto) только

    ti ho chiamato tanto per sentire la tua voce — звоню тебе только, чтобы услышать твой голос

    l'ho fatto tanto per farla contenta — я это сделал только для того, чтобы её ублажить

    sta ricamando tanto per fare qualcosa — она вышивает, чтобы убить время

    assaggio un po' di vino, tanto per gradire! — налейте мне, только самую малость, попробовать!

    3. cong.

    decidi tu, tanto per me va sempre bene! — решай ты, мне безразлично!

    prendi pure la macchina, tanto a me non serve! — бери мою машину, она мне сегодня не нужна!

    tanto più che... — тем более, что...

    4. m.
    (ровно) столько, сколько; сколько-нибудь

    di inglese sa quel tanto che gli basta per viaggiare all'estero — английский он знает ровно столько, сколько требуется для поездки заграницу

    lo zio gli passa un tanto al mese finché studia — дядя содержит его, пока он учится

    5.

    tanti saluti a tua moglie! — большой привет жене!

    tante grazie!спасибо большое! (iron. fam. спасибочки)

    ha trovato lavoro? tante grazie, l'ha aiutato il padre! — он нашёл работу? ещё бы не найти, небось, папаша помог!

    va' a letto, e senza tante storie! — марш в кровать! (немедленно на боковую!)

    tanto per cambiare è in ritardo! — он, для разнообразия, опаздывает

    ne combina tante, quel ragazzino! — мальчишка озорник

    è un ragazzo come (ce ne sono) tanti — мальчик как мальчик, ничего особенного

    tant'è! — a) таковы дела!; b) ничего не поделаешь!

    non pensavo che sarebbe stato capace di tanto! — вот уж не думал, что он способен на такое!

    è già tanto che possa scendere dal letto! — уже большое достижение, что он сам встаёт с кровати

    quel tipo non mi piace né tanto, né poco — этот тип мне совсем не нравится

    per finire i lavori ci vorrà a dir tanto un mese — чтобы кончить ремонт, потребуется максимум (самое большее) месяц

    tanto più che — тем паче, что

    lasciamo i ragazzi a casa, tanto più che vogliono vedere il telefilm di Rex — оставим детей дома, тем паче (тем более), что они хотят смотреть фильм с Рексом

    le vanno dietro come tante pecore — они ходят за ней хвостом (они смотрят ей в рот, они её слушаются)

    6.

    chi tanto e chi niente — кому всё, а кому ничего

    tanto tuonò, che piovve — накликали!

    tante teste, tante idee — сколько голов, столько умов

    Il nuovo dizionario italiano-russo > tanto

  • 8 tanto

    1. agg
    2) обильный, многочисленный
    un ragazzo come ce ne sono tanti — мальчик как мальчик, самый обыкновенный мальчик
    2. pron
    2) (только) это
    tanto avevo da dirti — это всё, что я хотел тебе сказать
    in tanto — см. intanto
    chi ha tanto e chi niente — у одного много, у другого ничего
    restare con tanto di nasoостаться с (большим) носом
    ... tanto di guadagnato! разг. —... тем лучше!
    3. m
    1) (с art indeterm) такое-то количество
    2) (с art determ) большое количество, избыток, излишек
    4. avv
    очень, так, столько, так много
    tant'è! — ничего не поделаешь!, всё равно!
    tanto che — см. tantoché
    non più che tantoнемного, всего только столечко
    ogni tanto, di tanto in tanto — время от времени; а
    tanto — до такого срока; до такой степени
    tanto per (+ inf)лишь бы..., лишь для того, чтобы...
    salutami tanto... — передай большой привет...
    due / tre volte tanto — в два / в три раза больше
    vi rimarrò un paio di giorni, a dir tanto — я пробуду там, самое большее, пару дней
    Syn:
    Ant:
    ••
    tanti ne nasce; tanti ne muore прост.сколько он зарабатывает, столько и тратит; сколько бы он ни заработал - всё истратит

    Большой итальяно-русский словарь > tanto

  • 9 tanto

    tanto
    tanto ['tanto]
      avverbio
     1 (molto) sehr; (con verbo) viel; ti ringrazio tanto ich danke dir vielmals
     2 (assai) so (sehr); tanto e poi tanto sehr viel; né tanto né quanto nicht im Geringsten, ganz und gar nicht
     3 (così) so (viel); fu tanto sciocco da crederlo er war so dumm es zu glauben
     4 (altrettanto) so viel; tanto... quanto... so viel... wie...
     5 (temporale) da tanto seit langem; di tanto in tanto von Zeit zu Zeit; ogni tanto ab und zu; una volta tanto (für) das eine Mal
     6 (loc): tanto meno um so weniger; tanto meglio um so besser; tanto per cambiare zur Abwechslung; tanto per far qualcosa nur um etwas zu tun; tanto è lo stesso es kommt auf dasselbe heraus; tanto vale che tu rimanga es ist besser, wenn du bleibst
    ————————
    tanto
    tanto , -a
     aggettivo
     1 (così molto) so viel, so sehr; figurato so groß, so weit; tanto... che... indicativo , tanto... da... infinito (so)viel..., dass...; (in senso astratto) so (groß)..., dass...
     2 (inero così grande) so viel; tanto-e volte so oft
     3 (molto) viel; tanto-i saluti viele Grüße; tanto-e grazie vielen Dank
     4 (in funzione correlativa) (genau)so viel, (genau)so sehr; tanto... quanto... genauso viel... wie, so... wie...
     5 (loc): con tanto d'occhi figurato mit (so) großen Augen
     II pronome
     1 (così molto) so viel; quel tanto che basta so viel, dass es reicht
     2 (molto) viel
     3 plurale (molte persone) viele

    Dizionario italiano-tedesco > tanto

  • 10 ¡no te preocupes tanto!

    ¡no te preocupes tanto!
    mach dir nicht so viele Gedanken!

    Diccionario Español-Alemán > ¡no te preocupes tanto!

  • 11 ti ringrazio tanto

    ti ringrazio tanto
  • 12 -D518

    самое большее:

    «Non è lunga, fino alla stazione. Venti minuti, a dir tanto». (G. Arpino, «Storie di provincia»)

    «До станции тут недалеко. Двадцать минут самое большее.

    Il «topo» poteva avere 13-14 anni, o 15 a dir molto. (R. Barbieri, «Il Topo»)

    «Сорванцу» было лет 13-14, от силы 15.

    Frasario italiano-russo > -D518

  • 13 molto

    1. adj a lot of
    con nomi plurali a lot of, many
    2. adv a lot
    molto meglio much better, a lot better
    da molto for a long time
    fra non molto before long
    * * *
    molto agg.indef.
    1 (con riferimento alla quantità) much (gener. in frasi negative o interr.); a lot of, lots of, a great (o a good) deal of, a great (o a large) quantity of, plenty of: non beve molto vino, he doesn't drink much wine; c'è molto traffico sulle strade, there is a lot of traffic on the roads; fu sprecato molto tempo in inutili discussioni, a great deal of time was wasted in useless arguing; ci vuole molta pazienza con i bambini, you need a lot of (o a good deal of) patience with children; non c'è rimasto molto pane, we haven't got much bread left; quel ragazzo non dedica molto tempo allo studio, that boy doesn't devote much time to studying; non c'era molto tempo per agire, there wasn't much time to act; avete molto tempo libero?, do you get much spare time?; hanno molto denaro, they have plenty of (o lots of) money
    2 (con riferimento all'intensità) great; a lot of: con molto piacere, molta cura, with great pleasure, care; ho appreso con molta gioia la notizia, the news gave me great joy (o I was delighted to hear the news); quell'insperato successo gli diede molta soddisfazione, the unexpected success gave him great satisfaction; le sue dimissioni hanno destato molto scalpore, his resignation caused a great sensation; non hanno dato molta importanza alla cosa, they didn't attach much importance to the matter // avere molta stima di qlcu., to have a high opinion of s.o.; non avere molta stima di qlcu., not to think much of s.o. // c'è molto sole, it's very sunny; c'era molta nebbia, it was very foggy; non c'era molto freddo, it wasn't very cold; lo spettacolo ha avuto molto successo, the show was very successful; dovete fare molta attenzione, you must be very careful; ho molta sete, I'm very thirsty; hanno avuto molto coraggio, they were very brave
    3 (con riferimento alla durata) long: molto tempo, a long time; molto tempo prima, a long time before (o long before); molto tempo dopo, a long time after (o long after); da allora è passato molto tempo, a long time has elapsed since then; ho atteso molto tempo prima che qualcuno venisse ad aprire, I waited a long time before someone came and opened the door; non lo vedo da molto tempo, I haven't seen him for a long time; ti assenterai per molto tempo?, will you be away (for) long?; non ci volle molto tempo per capire cosa stava accadendo, it didn't take us long to realize what was going on // Usato anche in espressioni ellittiche: fra non molto, before long; ho dovuto aspettare molto, I had to wait a long time; ci vuole molto per prepararti?, will it take you long to get ready?; ne avrai per molto?, will you be long?; è uscito da non molto, he left not long ago; non manca molto a Natale, it isn't long to Christmas
    4 (con riferimento all'estensione nello spazio) a long way, far: ho fatto molta strada per arrivare fin qui, I've come a long way to get here; da qui alla stazione la distanza non è molta, it isn't far from here to the station
    5 pl. many (gener. in frasi negative e interrogative); a lot of, a great many, a large number of; plenty of, a good many, lots of (gener. in frasi affermative): ha molti amici, he has a lot of (o a great many o lots of) friends; hai fatto molti errori nel compito, you made a lot of mistakes in the test; c'erano molte persone nella piazza, there were a lot of (o a great many o a large number of) people in the square; molti scienziati sostengono che..., many scientists claim that...; ci sono molti negozi nella zona?, are there many shops in the area?; non ho visto molti film quest'anno, I haven't seen many films this year
    pron.indef.
    1 much (in frasi affermative è gener. sostituito da a lot, a great deal, plenty): io ho poco tempo per leggere, ma tu ne hai molto, I get (very) little time for reading, but you get a lot; molto di quanto ci hanno riferito è falso, much of what they told us is wrong; c'è molto di vero in ciò che ha detto, there is a great deal of (o a lot of) truth in what he said; hanno fatto molto per me, they did a lot for me; non ne so molto, non me ne intendo molto di informatica, I don't know much about computer technology; ''Hai del pane?'' ''Sì, ne ho molto'', ''Have you got any bread?'' ''Yes, I've got plenty''; non c'è molto da dire, there isn't much (o a lot) to be said; ci sarebbe molto da imparare da lui, a lot could be learnt from him; chiedono molto per quella casa?, are they asking much (o a lot) for that house?; non ci voleva molto a capirlo, it didn't take much (o a lot of) understanding // è già molto se..., it's already saying a lot if...; è già molto che io sia arrivato in tempo con tutto quel traffico, it's already saying a lot that I got here on time, with all that traffic // a dir molto, at (the) most (o worst): sarò occupato ancora un paio d'ore, a dir molto, I'll be busy for another couple of hours at (the) most
    2 pl. many, a lot of; (molta gente) many people, a lot of people: Sono quadri bellissimi, ne vendete molti?, They're beautiful pictures. Do you sell a lot of them?; molti di loro hanno preferito prendere l'aereo, many of them preferred to go by air; molti dei turisti erano tedeschi, many of the tourists were German; era stimato da molti, he was respected by many (people); eravate in molti?, were there many of you?; sono partiti in molti, ma non tutti hanno concluso la gara, there were a lot of starters, but not all of them finished the race; ''Sono rimasti molti posti liberi?'' ''No, non (ce ne sono) molti '', ''Are there many seats left?'' ''No, not many''; molti ritengono che..., many people (o a lot of people) think that...
    s.m.: non si accontenta né del poco né del molto, he's never satisfied.
    molto avv.
    1 (davanti ad agg. e avv. di grado positivo e con p.pres. usato come agg.) very; most: una casa molto grande, a very large house; un uomo molto intelligente, a very (o a most) intelligent man; un giornalista molto noto, a (very) well-known journalist; è stato uno spettacolo molto divertente, it was a very (o a most) enjoyable show; ha parlato molto bene, he spoke very well; lo farò molto volentieri, I'll be very glad to do it (o form. I shall do it most willingly); mi alzo molto presto, tardi, I get up very early, late; eravamo molto a disagio, we felt very (o most) uncomfortable; sono constatazioni molto amare, they are very bitter observations; possiamo fare molto poco per lui, we can do very little for him
    2 (con agg. e avv. compar.) much; far: molto più grande, much bigger; molto migliore, much (o far) better; molto meno, più, much less, much more; molto più lentamente, much more slowly; oggi è molto più freddo di ieri, today is much colder than yesterday; è molto più coraggioso di quanto sembri, he is much braver than he seems; si conobbero molto più tardi, they met much later
    3 (con p.pass.) much; greatly, widely: è molto apprezzato dai colleghi, he is much (o greatly) appreciated by his colleagues (o he is very popular with his colleagues); i provvedimenti sono stati molto criticati da tutti, the measures were greatly criticized by all (o were widely criticized); rimasi molto colpito dalla sua bellezza, I was greatly struck by her beauty; il problema ecologico è molto dibattuto, the ecological problem is a much debated one; è molto cambiato, he is much (o greatly) changed // un prodotto molto richiesto, a product in great demand
    4 (con verbi) much (gener. in frasi negative e interr. o preceduto da very o so); a lot (gener. in frasi affermative); (spesso) often: non legge molto, he doesn't read (very) much; mi piace molto questa musica, I like this music very much; ci siamo divertiti molto alla festa, we enjoyed ourselves very much (o we had a wonderful time) at the party; non lo vediamo molto, we don't often see him; Vi ringraziamo molto per..., Thank you very (o so) much for...; non ho apprezzato molto il suo ultimo film, I didn't think much of his last film; viaggiate molto?, do you do much travelling?; non ci vediamo molto in questo periodo, we haven't seen much of each other lately; stanotte non ho dormito molto, I didn't sleep much last night // studiare, lavorare molto, to study, to work hard // né molto né poco, (per nulla) at all: la cosa non mi interessa né molto né poco, it doesn't interest me at all.
    * * *
    ['molto] molto (-a)
    1. avv
    1) a lot, (very) much, a great deal

    ti è piaciuto? — sì, molto — did you like it? — yes, very much

    questo libro è molto meglio dell'altrothis book is a lot o much better than the other one

    2) (con aggettivi, avverbi) very, (con participio passato) (very) much

    molto lodatohighly o (very) much praised

    3)

    (distanza, tempo) c'è ancora molto da camminare — there's still a long way to go

    ci vuole molto? (tempo) will it take long?

    2. agg
    (quantità) a great deal of, a lot of, lots of, much (in domande e con negazioni), (numero) a lot of, lots of, many (in domande e con negazioni)

    molta gente — a lot of people, many people

    molti libri — a lot of books, many books

    non c'è molto pane — there isn't a lot of bread, there isn't (very) much bread

    non ho molto tempoI don't have o haven't got much time

    3. pron
    much, a lot

    molti; molte — many, a lot

    c'è pane? — sì, molto — is there any bread? — yes plenty o lots fam

    molti di noimany of o a lot of us

    * * *
    ['molto] 1.
    aggettivo indefinito

    - e personemany o a lot of people

    - i soldilots o plenty o a great deal of money

    con -a gentilezza, cura — with much o great kindness, care

    ho -a fame, paura — I'm very hungry, scared

    avere -a fortuna — to be very lucky, to have a lot of luck

    molto più, meno denaro — much more, less money

    -e meno persone, -i meno libri — far fewer people, books

    2.

    -i dei luoghi che ho visitato... — many of the places I visited

    vincere, scrivere molto — to win, write a lot

    6) a dir molto at the utmost
    3.

    amare molto qcn. — to love sb. very much

    sto molto bene — I'm really fine, I feel very well

    molto gentilmente, volentieri — very kindly, with much pleasure

    molto prima, dopo — a long time before, after

    molto felice, pulito, famoso — very happy, clean, famous

    * * *
    molto
    /'molto/
    Molto può essere usato come aggettivo, pronome o avverbio. - Come aggettivo e come pronome, si traduce con much davanti o al posto di nomi non numerabili ( molto vino = much wine; molta cura = much care; ne hai mangiato molto? = have you eaten much (of it)?) e many davanti o al posto di sostantivi plurali ( molti nemici = many enemies; molti (di loro) non vivono a Londra = many (of them) don't live in London). Si noti che much e many sono preferibilmente usati in frasi negative e interrogative, mentre in frasi affermative sono spesso sostituiti da a lot (of), lots (of), plenty (of), a good / great deal (of): molte persone = a lot of people; guadagno molto = I earn a lot. - Come avverbio, molto si usa dopo un verbo, e in tal caso si traduce much, very much o a lot ( non bevo mai molto = I never drink much / very much / a lot); quando precede un altro avverbio o un aggettivo, si traduce con very ( molto presto = very soon; molto veloce = very fast), ma se tale avverbio o aggettivo è al comparativo si rende con much ( molto più presto = much sooner; molto più veloce = much faster). - v. anche la nota della voce  alcuno. ⇒ 31
     1 (un gran numero di) - i fiori many flowers; - e persone many o a lot of people; è da -i anni che it's a long time that
     2 (una gran quantità di) - i soldi lots o plenty o a great deal of money; - a gente many people; non rimane più molto pane there isn't much bread left; abbiamo fatto -a strada we've gone very far
     3 (tanto) con -a gentilezza, cura with much o great kindness, care; ho -a fame, paura I'm very hungry, scared; fate -a attenzione be very careful; avere -a fortuna to be very lucky, to have a lot of luck
     4 (in un comparativo) molto più, meno denaro much more, less money; -e meno persone, -i meno libri far fewer people, books; è molto più difficile it's much more difficult
     1 (un gran numero) - i di loro many of them; -i dei luoghi che ho visitato... many of the places I visited...
     2 (tante persone) - i sono pensionati many (of them) are pensioners; - i sono tentati di crederlo many people tend to believe him
     3 (tanto) vincere, scrivere molto to win, write a lot; ho molto da fare I've got a lot of things to do; avete già fatto molto per me you've already done so much for me; non ci vuole molto a capirlo it doesn't take much understanding; molto di quello che dici è vero much of what you say is true; non me ne intendo molto di cinema I don't know much about cinema
     4 (tanto tempo) è da molto che non lo vedo I haven't seen him for a long time o for so long; aspetti da molto? have you been waiting long? non ci vorrà molto a finire it won't take long to finish; fra non molto before long; ho aspettato molto I waited for a long time
     5 (una gran cosa) è già molto se non ci sbatte fuori we'll be lucky if he doesn't throw us out; è già molto che sia venuta it's already saying a lot that she came; è molto per la tua età it's a lot for your age
     6 a dir molto at the utmost
     1 (con un verbo) la ringrazio molto I thank you very much; amare molto qcn. to love sb. very much; va molto a teatro he goes to the theatre a lot; è cambiato molto he has changed a lot; non mi piace molto I don't really like it; mi è piaciuto molto I enjoyed it very much o a great deal
     2 (con un avverbio) very; molto bene very well; sto molto bene I'm really fine, I feel very well; si è comportato molto male he behaved really badly; molto gentilmente, volentieri very kindly, with much pleasure; molto prima, dopo a long time before, after
     3 (con un aggettivo o un participio passato) molto felice, pulito, famoso very happy, clean, famous; è molto amato a scuola he's very much loved at school; molto in anticipo far in advance
     4 (in un comparativo) sta molto meglio he's much better; molto meno much less; lavora molto più velocemente di me he works much faster than me.

    Dizionario Italiano-Inglese > molto

  • 14 poco

    (pl -chi) 1. adj little
    2. adv not much
    con aggettivi not very, not greatly
    senti un po'! just listen!
    a poco a poco little by little, gradually
    poco fa a little while ago
    fra poco in a little while, soon
    poco dopo a little while later, soon after
    per poco cheap
    ( quasi) almost, nearly
    * * *
    poco agg.indef.
    1 ( con riferimento alla quantità) little, not much: bevo poco vino, I don't drink much wine; c'è poca luce qui, there isn't much light here; ci è rimasto poco pane, we haven't got much bread left; ha poca pazienza con i bambini, he hasn't got much (o he has little) patience with children; quello che guadagna è troppo poco per coprire le spese, he doesn't earn enough to cover his expenses
    2 ( con riferimento all'intensità) little, not much: ha dato poca importanza alla cosa, he gave little importance to the matter; il lavoro mi dà poca soddisfazione, my work doesn't give me much satisfaction; accettare con poco entusiasmo un invito, to accept an invitation without much enthusiasm; prestai poca attenzione alle sue parole, I didn't pay much attention to what he said // ci è voluto non poco coraggio, it took a lot of courage // avere poca stima di qlcu., to have a low opinion (o not to think much) of s.o. // c'è poco sole, it isn't very sunny; c'era poca nebbia, it wasn't very foggy // ho poca memoria, I've got a poor memory; l'iniziativa ha avuto poco successo, it wasn't a very successful initiative (o the initiative didn't meet with much success)
    3 ( con riferimento alla durata) little, short: mi assenterò per poco tempo, I'll be away for a short time; in poco tempo ha fatto molti progressi, he made a lot of progress in a very short time; poco tempo prima, dopo, a short time before, after; è accaduto poco tempo fa, it happened a short time ago (o not long ago) // Usato anche in espressioni ellittiche: poco fa, poc'anzi, a short time ago; di lì a poco, shortly after (o after a while o a little later); fra poco, very soon (o in a little while); a fra poco, see you soon; è poco che l'ho visto, I saw him a short time ago (o it isn't long since I last saw him); manca poco a Natale, it isn't long to Christmas; mi manca poco per finire, I haven't got much more to do (o I've nearly finished); ci fermeremo solo per poco, we'll only stay for a short time (o we shan't stay long) // da poco, ( poco fa) a short time ago, (riferito al pass.) a short time before, ( tempo continuato) for a short time: è uscito da poco, he's (only) just gone out; quando telefonai, erano da poco partiti, when I phoned, they had not long left (o they had only just left)
    4 ( con riferimento all'estensione nello spazio): c'è poca distanza dall'albergo alla spiaggia, it isn't far from the hotel to the beach; avevamo fatto poca strada quando cominciò a piovere, we hadn't gone far when it began to rain
    5 ( scarso, esiguo) scant, little: sono quadri di poco valore, they are paintings of little (o scant) value; trattare qlcu. con poco riguardo, to treat s.o. with scant (o little) respect // con poca spesa, for a small outlay (o without spending much) // a poco prezzo, at (o for) a low price, cheap // è poca cosa, it's nothing (o it's a drop in the ocean)
    6 pl. few, not many; ( alcuni) a few: ho fatto pochi errori nella prova di matematica, I didn't make many mistakes in the maths test; fra pochi minuti, in a few minutes; c'erano poche persone in giro, there weren't many people about (o there were few people about); inviterò i miei genitori e pochi amici, I'll invite my parents and a few friends // mi sono rimasti solo pochi spiccioli, I haven't got much money left // molto pochi, very few; troppo pochi, too few.
    poco pron.indef.
    1 (very) little, not much: ''Hai del formaggio?'' ''Sì, ma ne ho poco'', ''Have you got any cheese?'' ''Yes, but not much''; ieri avevo del tempo libero, ma oggi ne ho molto poco, I had some spare time yesterday, but I've got very little (o but I haven't got much) today; (ne) capisco poco di matematica, I understand very little about mathematics; resta ben poco da fare, there's (very) little (o there isn't much) left to be done; abbiamo speso poco in quell'albergo, we didn't spend much (o we spent very little) at that hotel; un milione mi pare ( troppo) poco, a million seems too little to me; ci vuole poco per capire che è tutta una truffa, it doesn't take much to understand it's all a swindle // c'è poco da fare, da dire, there's little (o nothing) to be done, to be said; c'è poco da ridere, da scherzare, there's little (o nothing) to laugh about, to joke about // dire che ha torto è poco, it's not enough to say he's wrong // a dir poco, to say the least: saranno state a dir poco centomila persone, there must have been a hundred thousand people there, to say the least // e ti pare poco?, do you think that's nothing? // il che non è poco, which is something // per poco che sia, è sempre qualcosa, however little it is, it's still something // non te la prendere per così poco, don't let such a little (o small) thing upset you // ci voleva così poco a farmi una telefonata, it wouldn't have hurt you to give me a ring; ci vuole così poco ad accontentarlo, it takes so little to please him (o to make him happy) // una cosa da poco, a mere trifle; una moneta da poco, a small coin; è un uomo da poco, he's not up to much // per poco, ( a buon mercato) cheap: l'ho comprato per poco, I got it cheap // per poco non, ( quasi) nearly: per poco non cadevo in acqua, I (very) nearly fell in the water; ci mancò poco che non fosse squalificato, he was (very) nearly disqualified
    2 pl. (very) few, not many; ( poche persone) few people; ( alcuni) a few; ( alcune persone) a few people: ''Hai molti amici?'' ''No, ne ho ( assai) pochi'', ''Have you many friends?'' ''No, very few''; pochi di noi, di loro ecc., few of us, them etc.; era conosciuto da pochi, not many people knew him (o he was little known); siamo rimasti in pochi, there were few of us left; c'eravamo noi due e pochi altri, there were the two of us and a few others
    3 un poco, un po', a little, some; (con s. pl.) a few, some: un poco di pane, a little (o some) bread; c'erano un bel po' di persone, there were quite a few people there; un altro poco, some (o a little) more; costa un poco di più, it costs (o is) a little more // che po' po' di mascalzone!, what a scoundrel!; che po' po' di sfacciataggine!, what cheek!; con quel po' po' di soldi che ha!, with all the money he has! // In espressioni di tempo: un po' ( di tempo), a short time; un bel po' ( di tempo), quite a while (o quite a long time); un altro po' ( di tempo), a little (o a bit) longer; un po' ( di tempo) prima, dopo, fa, a short time before, later, ago // da un po' ( di tempo), some time ago, (riferito al pass.) some time before, ( tempo continuato), for some time: è da un po' che non lo vedo, I haven't seen him for some time; lo spettacolo era già finito da un po', the show had finished some time before
    s.m.
    1 little: mi contento del poco, it takes little to please me (o I'm easily satisfied); il poco che ho è tuo, the (o what) little I have is yours; farò quel poco che posso, I'll do what (o the) little I can // il poco è meglio del niente, (prov.) half a loaf is better than no bread
    2 (anche f.) un, una poco di buono, (fam.) a bad lot; sono dei poco di buono, they're no good (o they're a bad lot).
    poco avv.
    1 (con agg. e avv. di grado positivo e con p. pres. e talvolta pp. usato come agg.) not very: poco intelligente, not very bright; poco entusiasmante, not very exciting; poco conosciuto, not very well-known; poco costoso, unexpensive; poco letto, little read; sto poco bene, I'm not very well; una zona poco abitata, a sparsely populated area; un prodotto poco richiesto, a product in small demand
    2 (con agg. e avv. compar.) not much; little; ( di tempo) not long: è poco più alto di me, he's not much taller than me; è poco più che un ragazzo, he's little more than a boy; era poco più che ventenne, he was little more than twenty; si sposarono poco più tardi, they got married not long after
    3 ( con verbi) little: il suo aiuto fu poco apprezzato, his help was little appreciated; studia molto poco, he studies very little; ci vede poco, he can't see very well; il primato fu superato di poco, the record was only just beaten // me ne importa poco, I don't care much; poco importa se..., it doesn't matter if... // per poco che si rifletta..., you only have to think a bit... // poco o nulla, little or nothing // né punto né poco, not at all // a poco a poco, little by little (o gradually) // press'a poco pressappoco
    4 un poco, un po', a bit: è un po' strano, it's a bit (o rather) strange // fa un po' ridere, (fam.) it makes you laugh // s'è parlato un po' di questo e un po' di quello, we spoke about this and that // un po' per..., un po' per..., what with... and: un po' per il rumore, un po' per il caldo si sentiva frastornato, what with the noise and the heat, he felt quite dizzy // senti un po', look!; vediamo un po', let's see; ma guarda un po'!, just look what's happened!; guarda un po' che cosa hai combinato!, now look what you've done!; dimmi un po' tu se non ho ragione, tell me if I'm not right (o if I'm wrong).
    * * *
    ['pɔko] poco -a, -chi, -che
    1. avv
    1) (piccola quantità) little, negazione + much

    guadagna poco — he doesn't earn much, he earns little

    2) (con aggettivo, avverbio) (a) little, negazione + very

    è poco più alta di lui — she's a little o slightly taller than him

    3)

    il film dura poco — the film doesn't last long

    poco faa short while o time ago

    fra poco — in a little while

    manca poco alla fine — it's almost o nearly finished, it's more or less finished

    ci vediamo poco — we hardly ever see each other

    4)

    un po' — a little, a bit

    è un po' corto — it's a little o a bit short

    sono un po' stanco — I'm a bit tired

    zoppica un po' — he limps a bit, he has a slight limp

    arriverà fra un po'he'll arrive shortly o in a little while

    un po' prima del solito — a little earlier than usual

    fammi un po' vedere — let me have a look

    5)

    (fraseologia) (a) poco a poco — bit by bit, little by little

    a dir poco — to say the least

    eravamo in 30 a dir poco — there were at least 30 of us

    è una cosa da poco — it's nothing, it's of no importance

    una persona da poco — a worthless individual

    ha vinto di poco — he only just won

    poco male — never mind, it doesn't matter

    per poco non cadevo — I almost o nearly fell

    2. agg indef
    1) (quantità) little, negazione + (very) much, (numero) few, negazione + (very) many

    poco denarolittle o not much money

    poco vinolittle o not much wine

    poche personefew o not many people

    poche ideefew o not many ideas

    a poco prezzo — at a low price, cheap

    2) (in espressioni ellittiche: tempo) a short time, a little while, (quantità) (a) little

    ci vediamo fra poco — see you soon o shortly

    l'ha comprato per poco — he bought it cheap

    ne abbiamo ancora per poco — we'll only be a little longer

    basta poco per farlo contento — it doesn't take much to make him happy

    3. pron
    2)

    (persone) pochi, poche — few (people)

    4. sm

    il poco che guadagno... — what little I earn...

    See:
    2)

    un po' di soldi — a little money

    un po' di pane — a little bread

    un po' di zucchero — a little sugar

    un po' di silenzio! — let's have a bit of quiet!

    ha un po' di mal di testa — he has a slight headache

    ha un po' di influenza — she has a touch of flu

    un bel po' di denaro — quite a lot of money, a tidy sum

    facciamo un po' per uno — let's do a bit each

    3)

    po' po'; che po' po' di coraggio! — what courage!

    * * *
    1.
    pl. - chi, - che ['pɔko, ki, ke] aggettivo indefinito
    1) (un numero esiguo di) few, not many

    - chi visitatorinot many o few visitors

    2) (una piccola quantità di) little, not much
    3) (scarso) little, not much

    poco tempo fa — a short time ago, not long ago

    2.
    1) (piccola quantità, scarsa misura)

    "è rimasto del gelato?" - "poco" — "is there any ice cream left?" - "not much"

    ci vuole poco a... — it doesn't take much to...

    - chi hanno fiducia in luifew o not many people trust him

    manca poco alle due — it's nearly two o'clock, it's going on for two

    è arrivato da poco — he hasn't been here long, he's just arrived

    poco prima, dopo — shortly before, afterwards

    fra o tra poco shortly, before long, very soon; di lì a poco — before long, soon afterwards

    l'ha mancato per o di poco he just missed it; mancare di poco il bersaglio — to strike short of the target, to miss the target by a little

    per poco non mi catturavanoI just o narrowly missed being captured

    7) a poco, per poco (a buon mercato) [comprare, vendere] cheap

    era sorpreso, a dir poco — he was surprised, to say the least (of it)

    3.
    sostantivo maschile
    2) un po' di (un poco) a little of, a bit of, some, any
    3) un bel po' di colloq. quite a lot of, a fair amount of

    un bel po' di persone — quite a few people, a lot of people

    un bel po' di tempo faa good o long while ago

    4.
    1) (con un verbo) little, not much

    poco male! (non importa) no harm done! (tanto meglio) just as well!

    4) (con forme comparative) little, not much

    è poco più alto di mehe is little o not much taller than me

    ci ho pensato un (bel) po' — I've thought about it quite a bit; (in una certa quantità)

    prendine ancora un po' — take some more; (leggermente)

    l'arrosto è un po' bruciatothe roast is a bit o slightly burned; (abbastanza)

    "parli tedesco?" - "un po'" — "do you speak German?" - "a little bit"; (con valore rafforzativo)

    (ma) pensa, guarda un po'! — fancy that! (seguito da altro avverbio)

    6) a poco a poco little by little
    ••

    un poco di buono — an ugly customer, a bad lot

    ••
    Note:
    Poco può essere usato come aggettivo, pronome, sostantivo e avverbio. - Come aggettivo e pronome, poco si traduce con little davanti o al posto di nomi non numerabili e con few davanti o al posto di nomi plurali: poco zucchero = little sugar; aggiunse poco a quanto aveva già detto = she added little to what she had already said; pochi libri = few books; ne ho letti pochi = I read few of them. Attenzione a non confondere few = pochi (cioè, un numero insufficiente) con a few = alcuni (cioè, un numero ridotto, ma non necessariamente insufficiente). - Come sostantivo, poco compare in espressioni quali il poco che... = the little... / what little..., un po' / un poco di... = a little (of), a bit (of), some, any: si vedano sotto gli esempi. - Come avverbio, poco si traduce con little o not much con i verbi ( lo vedo molto poco = I see him very little) o con forme al comparativo ( sono poco più grasso di lui = I'm little / not much fatter than him), e con not very davanti ad aggettivi e avverbi ( poco pulito = not very clean; poco chiaramente = not very clearly). - Questi e altri esempi nella voce mostrano come poco si rende spesso in inglese con la negazione di molto: pochi studenti = few students / not many students; ho poco da dire = I've got little to say / I don't have much to say; ho dor mito poco = I slept little / I didn't sleep very much, ecc
    * * *
    poco
    pl. - chi, - che /'pɔko, ki, ke/
    Poco può essere usato come aggettivo, pronome, sostantivo e avverbio. - Come aggettivo e pronome, poco si traduce con little davanti o al posto di nomi non numerabili e con few davanti o al posto di nomi plurali: poco zucchero = little sugar; aggiunse poco a quanto aveva già detto = she added little to what she had already said; pochi libri = few books; ne ho letti pochi = I read few of them. Attenzione a non confondere few = pochi (cioè, un numero insufficiente) con a few = alcuni (cioè, un numero ridotto, ma non necessariamente insufficiente). - Come sostantivo, poco compare in espressioni quali il poco che... = the little... / what little..., un po' / un poco di... = a little (of), a bit (of), some, any: si vedano sotto gli esempi. - Come avverbio, poco si traduce con little o not much con i verbi ( lo vedo molto poco = I see him very little) o con forme al comparativo ( sono poco più grasso di lui = I'm little / not much fatter than him), e con not very davanti ad aggettivi e avverbi ( poco pulito = not very clean; poco chiaramente = not very clearly). - Questi e altri esempi nella voce mostrano come poco si rende spesso in inglese con la negazione di molto: pochi studenti = few students / not many students; ho poco da dire = I've got little to say / I don't have much to say; ho dor mito poco = I slept little / I didn't sleep very much, ecc. ⇒ 31
     1 (un numero esiguo di) few, not many; - chi visitatori not many o few visitors; troppo -che persone too few people; troppo -chi soldi too little money; pochissime case very few houses
     2 (una piccola quantità di) little, not much; beve poco vino he doesn't drink much wine; spendere poco denaro to spend little money
     3 (scarso) little, not much; - che possibilità little chance; c'è poco rumore there's not much noise; avere -a memoria to have a poor memory
     4 (di tempo) poco tempo fa a short time ago, not long ago; c'è così poco tempo there's so little time
     5 (in frasi esclamative) -che chiacchiere! cut the cackle!
     1 (piccola quantità, scarsa misura) voglio spendere poco I don't want to spend much; "è rimasto del gelato?" - "poco" "is there any ice cream left?" - "not much"; so poco di lui I don't know much about him; ne ha letti -chi he read few of them; ci vuole poco a... it doesn't take much to...; c'è mancato poco that was a close shave
     2 (esiguo numero di persone) few; - chi hanno fiducia in lui few o not many people trust him; siamo in -chi there are only a few of us
     3 (in espressioni di tempo) manca poco alle due it's nearly two o'clock, it's going on for two; ci ha impiegato poco it didn't take him long; ci sono rimasto poco I didn't stay there (for) long o a long time; è arrivato da poco he hasn't been here long, he's just arrived; lavoro qui da poco I've worked here for a short time; poco fa a short while ago; poco prima, dopo shortly before, afterwards; fra o tra poco shortly, before long, very soon; di lì a poco before long, soon afterwards
     4 per poco, di poco l'ha mancato per o di poco he just missed it; mancare di poco il bersaglio to strike short of the target, to miss the target by a little
     5 per poco (non) (quasi) per poco (non) perdeva il treno he almost missed the train; per poco non mi catturavano I just o narrowly missed being captured
     6 per poco che per poco che sia however little it is
     7 a poco, per poco (a buon mercato) [comprare, vendere] cheap; l'ho avuto per poco I got it cheap
     8 poco da ho poco da dire I've got little to say; c'è poco da ridere it's no laughing matter; c'è poco da scegliere there's not much to choose
     9 da poco una cosa da poco a small thing; una persona da poco a worthless person
     10 a dir poco era sorpreso, a dir poco he was surprised, to say the least (of it); è a dir poco testardo! he's nothing if not stubborn!
    III sostantivo m.
     1 (piccola quantità) little; quel poco che ha what little she has; quel poco che ho visto era molto bello the little I saw was very good
     2 un po' di (un poco) a little of, a bit of, some, any; voglio un po' di tè I want a little o some tea; c'è ancora un po' di gelato? is there any ice cream left? bevi ancora un po' di birra! have some more beer! posso averne un po' di più? can I have a little more? un po' di tutto a bit of everything; parlo un po' di inglese I speak a little English; un po' di tempo fa a little while ago
     3 un bel po' di colloq. quite a lot of, a fair amount of; un bel po' di persone quite a few people, a lot of people; aspettò un bel po' di ore he waited for a good few hours; un bel po' di tempo fa a good o long while ago
     4 un bel po' per un bel po' for a good while; camminò un bel po' he walked quite a way; è un bel po' che non ci si vede! long time no see!
     1 (con un verbo) little, not much; parla poco he doesn't talk much; ho dormito poco I didn't sleep (very) much; ci vede poco he can't see very well
     2 (con un avverbio) sta poco bene he's not well; poco lontano da qui not far away from here; poco male! (non importa) no harm done! (tanto meglio) just as well!
     3 (con aggettivo o participio passato) not very; è poco educato he's not very polite; un lavoro poco pagato a poorly paid job; i suoi libri sono poco letti his books are little read; un romanzo poco conosciuto a little-known novel
     4 (con forme comparative) little, not much; è poco più alto di me he is little o not much taller than me; poco più di un'ora fa little more than an hour ago
     5 un po' (per un certo tempo) rimani ancora un po' stay a little longer; aspetta un po'! wait a bit! ci vorrà un po' it will take some time; studio da un po' I've been studying for some time; ci ho pensato un (bel) po' I've thought about it quite a bit; (in una certa quantità) prendine ancora un po' take some more; (leggermente) un po' timido a bit shy; ti senti un po' meglio? are you feeling any better? l'arrosto è un po' bruciato the roast is a bit o slightly burned; (abbastanza) "parli tedesco?" - "un po'" "do you speak German?" - "a little bit"; (con valore rafforzativo) sta un po' zitto! just keep quiet! vediamo un po' let me see; (ma) pensa, guarda un po'! fancy that! (seguito da altro avverbio) mangia un po' di più eat a bit more; parla un po' più forte speak little o a bit louder; fa un po' meno freddo di ieri it's a little less cold than yesterday
     6 a poco a poco little by little
     7 non poco ero non poco sorpreso I was not a little surprised
    sapere di poco (essere insipido) to be tasteless; (essere poco interessante) to be dull; poco o nulla little or nothing; non ti credo neanche un po' you don't fool me for a minute; non è poco! that's saying a lot! un po' per la depressione un po' per la disoccupazione what with the depression and unemployment; un poco di buono an ugly customer, a bad lot; una poco di buono a slut pop.

    Dizionario Italiano-Inglese > poco

  • 15 sagen

    'zaːgən
    v
    decir, manifestar, expresar

    Er hat nicht das Geringste zu sagen. — Él no tiene ni voz ni voto.

    sich von jdm nichts sagen lassen no dejarse decir nada por alguien, no aceptar Das ist nicht gesagt. — Eso no está tan claro.

    Das ist zu viel gesagt. — Eso ya es mucho decir.

    sagen ['za:gən]
    decir [zu acerca de/sobre] [von de]; (ausdrücken) expresar; (mitteilen) comunicar; (meinen) opinar [zu de/sobre]; (ergänzen) añadir [zu a]; wie sagt man auf Spanisch? ¿cómo se dice en español?; Gute Nacht sagen dar las buenas noches; Auf Wiedersehen sagen decir adiós; Ja/Nein sagen decir que sí/no; dagegen ist nichts zu sagen no se puede decir nada en contra; kein Wort sagen no decir ni (una) palabra; was ich noch sagen wollte,... lo que iba a decir...; sagen wir mal... digamos...; sagt dir der Name etwas? ¿te suena el nombre?; nichts sagend (Rede, Argument) insustancial; (Worte, Sätze) vacío; (Gespräch) vacuo; (Thema) trivial; (Ausdruck) inexpresivo; das hätte ich dir gleich sagen können podría habértelo dicho desde el principio; was wollen Sie damit sagen? ¿qué quiere decir con esto?; wie man so schön sagt como suele decirse; genauer gesagt mejor dicho; auf gut Deutsch gesagt dicho claramente; offen gesagt a decir verdad; das oben Gesagte lo susodicho; sie haben sich nichts mehr zu sagen ya no tienen nada que decirse; das hat nichts zu sagen eso no quiere decir nada; ich habe mir sagen lassen, (dass)... me dijeron (que)...; sag mal,... di(me)...; um nicht zu sagen... por no decir...; von dir lasse ich mir überhaupt nichts sagen no te creas que te voy a hacer caso; das Sagen haben (umgangssprachlich) mandar; das kannst du aber laut sagen (umgangssprachlich) eso sí que es verdad; gesagt, getan dicho y hecho; das ist leichter gesagt, als getan del dicho al hecho hay mucho trecho Sprichwort; das ist schnell gesagt se dice muy pronto; das ist nicht gesagt eso está por ver todavía; unter uns gesagt entre nosotros; du sagst es! ¡tú lo has dicho!; ich muss schon sagen,... tengo que decir que...; was ich noch sagen wollte,... otra cosa,...; wem sagst du das! (umgangssprachlich) ¡ya lo sé!; sage und schreibe (umgangssprachlich) tal como lo digo; was Sie nicht sagen! (umgangssprachlich) ¡no me diga!; das eine sage ich dir,... (umgangssprachlich) te advierto una cosa...; lass dir das gesagt sein! (umgangssprachlich) ¡hazme caso!; du kannst von Glück sagen, dass... has tenido suerte en lo de... +Infinitiv ; das kann jeder sagen! ¡eso puede decirlo cualquiera!; sag das nicht! ¡no te creas!; sag bloß! (umgangssprachlich) ¡no me digas!; das kann man nicht so ohne weiteres sagen tan fácil no es; viel sagend significativo; na, wer sagt's denn! (umgangssprachlich) ¡lo ves!; hab' ich's nicht gesagt? (umgangssprachlich) ¿no lo había dicho yo?; was soll man dazu sagen? (umgangssprachlich) ¿qué quieres que te diga?
    transitives Verb
    1. [allgemein] decir
    das kann jeder sagen! (umgangssprachlich) ¡eso es fácil decirlo!
    etwas/nichts zu sagen haben [bedeuten] querer decir algo/no querer decir nada
    das hat viel zu sagen, wenn er dich so lange warten lässt que (él) te haga esperar tanto ya dice mucho
    was sagst du (denn) dazu? ¿qué opinas de eso?
    2. [befehlen] mandar
    (jm) etwas/nichts zu sagen haben tener el derecho de decir algo (a alguien)/no tener derecho a decir nada (a nadie)
    das kann man wohl sagen! (umgangssprachlich) ¡y tanto!, ¡eso diría (yo)!
    sich (D) etwas/nichts sagen lassen [raten] aceptar/no aceptar consejos
    [vorwerfen] aceptar/no aceptar algo
    man sagt... dicen, se dice
    wem sagst du das! (umgangssprachlich) ¡no hace falta que me cuentes!
    ————————
    sag mal Interjektion
    ¡dime!, ¡oye!
    ————————
    ————————
    wie gesagt Interjektion
    ————————
    du sagst es Interjektion
    ¡tú lo has dicho!
    ————————
    sag bloß Interjektion
    ¡no me digas!

    Deutsch-Spanisch Wörterbuch > sagen

  • 16 wie

    1. viː adv
    1) (interr) cómo, de qué manera

    Wie geht es Ihnen? — ¿Cómo está usted?

    Wie bitte? — ¿Cómo?

    2)

    Wie viel kosten die Äpfel? — ¿Cuánto cuestan las manzanas?

    3)

    wie viele( Menge) cuánto, cuántas

    2. viː konj
    ( Vergleich) como

    Er denkt wie du. — Él piensa como tú.

    wie [vi:]
    1 dig(interrogativ: auf welche Art) ¿cómo?; (mit welchen Merkmalen, in welchem Grad) ¿qué?; (in welcher Weise) ¿de qué manera?; wie geht das? ¿cómo se hace?; wie heißt das? ¿cómo se llama esto?; wie bitte? ¿cómo (dice)?; wie das? ¡cómo!; wie kommt es, dass...? ¿cómo es que...?; wie geht's? ¿qué tal?; wie oft? ¿cuántas veces?; wie viel? ¿cuánto?; wie alt bist du? ¿cuántos años tienes?; wie groß ist es? ¿qué tamaño tiene?; wie teuer ist das? ¿cuánto vale?; wie spät ist es? ¿qué hora es?; wie gefällt es dir? ¿qué te parece?; wie war's im Urlaub? ¿qué tal fueron las vacaciones?; wie wäre es, wenn...? ¿qué tal si...( Subjonctif)?; gewusst wie! (umgangssprachlich) ¡hay que saber (cómo)!; wie klug du auch immer sein magst por más inteligente que seas; wie auch immer sea como sea; wie dem auch sei sea como fuere
    2 dig(relativisch: auf welche Art) como; (in welchem Grad) que; die Art, wie sie spricht la manera como habla; in dem Maße, wie... en la medida que...
    3 dig (Ausruf) ¡cómo!, ¡qué!; wie schade! ¡qué lástima!; und wie! (umgangssprachlich) ¡y cómo!
    4 dig(umgangssprachlich: nicht wahr) ¿verdad?, ¿o no?; das macht dir Spaß, wie? esto te divierte, ¿o no?
    1 dig (Vergleich) como; weiß wie Schnee blanco como la nieve; ich bin genauso groß wie du soy tan alto como tú; das weißt du genauso gut wie ich lo sabes tan bien como yo; er ist so gut wie blind está poco menos que ciego; wie immer como siempre; wie zum Beispiel como por ejemplo
    2 dig Süddeutsch (als) das ist besser wie das andere esto es mejor que lo otro
    3 dig (sowie) einer wie der andere uno igual que el otro; Frauen wie Männer (tanto) las mujeres como los hombres
    4 dig (gleichzeitig) cuando, según; wie er sich umdreht, sieht er den Dieb losrennen al darse la vuelta ve al ladrón echar a correr
    5 dig (mit Objektsatz) cómo; ich sah, wie er das Fenster öffnete vi cómo abría la ventana
    Adverb
    1. [Frage nach Eigenschaft]
    wie geht es dir? ¿cómo estás?
    wie sah er heute aus? ¿qué aspecto tenía hoy?
    2. [mit Adjektiv]
    wie groß sind Sie? ¿cuánto mide usted?
    wie spät ist es? ¿qué hora es?
    3. [zur Verstärkung] qué
    wie schön! ¡qué bonito!
    ————————
    Interjektion
    1. [nicht wahr]
    du hältst das wohl für eine gute Idee, wie? te parecerá una buena idea, ¿no?
    wie bitte? ¿cómo?
    ————————
    Konjunktion
    1. [Ausdruck der Gleichsetzung] tan... como
    2. [Angabe von Ausmaß oder Qualität] tanto como, cuanto
    sie kann so viel essen, wie sie will puede comer tanto como guste
    3. [Angabe von Beispielen] como
    Städte wie Paris, Madrid oder Brüssel ciudades como París, Madrid o Bruselas
    4. [Ausdruck einer Aufzählung] así como
    5. [Angabe des Zeitpunktes] al
    wie ich die Tür aufmache... al abrir la puerta...

    Deutsch-Spanisch Wörterbuch > wie

  • 17 DIRE

    I см. тж. DIRE II
    v

    non dire né a né be

    см. -A2

    dire addio

    см. -A277

    — non vi (или ti) dico addio

    см. -A278

    — digli addio!

    см. -A279

    non dire né ai né bai

    см. -A393

    — senza dir né ai né bai

    см. -A394

    dire ad alta voce

    см. - V848

    dire l'animo a qd

    см. -A836

    dire ad aria

    см. -A1069
    - D492

    dirla bella (тж. dirle или dire le belle; dirne delle belle)

    - D494

    dire bene [male] a qd

    - D495

    dire bene [male] di qd

    non dire boccata

    см. - B949

    dir buon punto

    см. - P2523
    - D496

    dire chiaro e netto (или e tondo; тж. dire netto e tondo)

    dire in cifra

    см. - C1875

    dire la corona

    см. - C2717

    dire dietro a qd

    см. - D392

    dire diguisaché

    см. - D426

    dire al distretto

    см. - D665

    dirne due

    см. - D916

    dire due parole

    см. - P476a

    non dire un ette

    см. - E266

    dire ex abrupto

    см. - E279

    dire il fico fico

    см. - F627

    dire forca di...

    см. - F1051

    dire forte

    см. - F1107

    dire la fortuna

    см. - F1122

    dire un giorno pane, l'altro vino

    см. - G582

    dirla giusta

    см. - G786

    — a (или per) dirla giusta

    см. - G787

    dirla grossa

    см. - G1099

    dire all'incanto

    см. - I151

    dire male a qd

    см. - D494

    dire male di qd

    см. - D495

    dire mal punto

    см. - P2523

    dire mari e monti

    см. - M800

    dire il mattino

    см. - M957

    dire mea culpa

    см. - M1020

    dire mezza parola

    см. - P479

    dire mille difetti di...

    см. - D403

    dire in musica

    см. - M2216

    dire di no

    см. - D501

    dire nudo e crudo (тж. dirla nuda e cruda)

    см. - N544

    dire le ore

    см. - O466

    dire una papera

    см. - P367

    dirne parecchie

    см. - P408

    dire la sua parte

    см. - P628

    dire peste di...

    см. - P1402

    dirne quattro a qd

    см. - Q95

    dire la ragione

    см. - R61

    dir reo

    см. - R236

    dirne di sette pesti (тж. dire le sette pesti di...)

    см. - P1402
    - D501

    dire di sì [di no]

    non dire sillaba

    см. - S802

    dire sul sodo

    см. - S855

    dire la sorte

    см. - S1112

    dire spippolato

    см. - S1445

    dire su

    см. - S1988

    dire la sua

    см. - S2061

    dire Tizio e Caio

    см. - T688

    dire tutto l'animo a qd

    см. -A836

    dire Vangelo

    см. - V56

    dire vergogna

    см. - V330
    - D504

    avere che (или a che, da) dire con... (или contro..., su...)

    modo di dire

    см. - M1624

    — а то' di dire (тж. per modo di dire)

    см. - M1625
    - D512

    come (a) dire (тж. come sarebbe a dire)

    - D512a

    come (si) suol dire (тж. come si dice)

    - D513

    da non dirsi (тж. da non si dire; oltre ogni dire)

    - D514

    a dire bene [male]

    a dire (или a dirla) breve (тж. per dirla brevemente)

    см. - B1201

    a dirla chiara

    см. - D517
    - D515

    a (или per) dir così (тж. per così dire; dirò così)

    a dirla liscia

    см. - L740

    a dire inale

    см. - D514
    - D516

    per dir meglio (тж. per meglio dire)

    a dir molto

    см. - D518
    - D517

    per dirla schietta (тж. a dirla chiara или sincera, tale e quale; a dirla come sta)

    a dire la verità

    см. - V341

    per meglio dire

    см. - D516
    - D518a

    a quanto dire...

    senza dire crepa

    см. - C3036

    senza dir verbo

    см. - V304

    e via dicendo

    см. - V522

    addio si dice a chi muore

    см. -A280

    altro è dire, altro è fare

    см. -A561

    le birbe dicono...

    см. - B759
    - D523

    che non dico (тж. non so dire, non dissi)

    che domine dici?

    см. - D770

    e chi dice ma, il cuor contento non ha

    см. - C3293

    chi disse donna, disse danno

    см. - D794

    chi disse uomo, disse miseria

    см. - U138

    chi disse vitella, disse vita

    см. - V780
    - D524

    chi non può bene dire, non può maledire

    chi non sa dir qualche volta di no, cosa buona oprar non può

    см. - N318

    chi pon suo naso a consiglio, l'un dice bianco e l'altro vermiglio

    см. - N72

    chi tace, acconsente e chi non parla, non dice niente

    см. - T19

    chi vuol udir novelle, dal barbier si dicon belle

    см. - N507

    cioè a dire

    см. - D543
    - D525

    come non detto (тж. sia per non detto)

    come disse il culo all'ortica: ti conosco mal'erba

    см. - C3163
    - D527

    a dire che (или se)...

    - D530

    dimmi con chi bazzichi (или con chi vai, con chi pratichi) e ti dirò chi sei

    dico male?

    см. - D528 b)

    dirò come Pilato: chi ha sputato, rasciughi

    см. - P1815

    di' il vero ad uno, ed è tuo nemico

    см. - V376

    domando e dico

    см. - D756

    le donne dicono sempre il vero; ma non lo dicono tutto intero

    см. - D799
    - D533

    è a dire (тж. è quanto или è come dire)

    non bisogna dir gatto finché non è nel sacco (тж. non bisogna dir quattro finché il gatto non è nel sacco; non dir quattro se non l'hai или se non è nel sacco)

    см. - S40

    non serve dire: per tal via non passerò, né di tal'acqua non beverò

    см. - V519

    non so dire (тж. non dissi)

    см. - D523

    oltre ogni dire

    см. - D513

    la padella dice al paiuolo: fatti in là che tu mi tingi

    см. - P28

    prete Peo, di trent'anni disse messa, e di quaranta non la sapeva più dire

    см. - P1252

    se uno dice pera, e quell'altro dice pera e mela

    см. - P1280

    serve pure la mollica, disse la formica

    см. - M1706

    sia per non detto

    см. - D525
    - D542

    sto per dire...

    uno dice pari, l'altro caffo

    см. - P446
    - D543

    vale a dire (тж. cioè a dire)

    volevo ben dire!

    см. - B540

    Frasario italiano-russo > DIRE

  • 18 carraca

    Carraca, esta palabra significa comida, condimentos, conquivus, (cacharros, etc.). Cuando íbamos a llindiar el ganáu disdi ‘l albiar el díe fasta que tapecíe, (cuidar el ganado desde el amanecer hasta el oscurecer) llevábamos la carraca nun cabaxín, zurronacu ou cestacu cualquier, (cabás, zurrón o cualquier otro cesto). Les muyeres baxaben al merquéu ya traíen la carraca pa toa la xemana. (Las mujeres bajaban al mercado y compraban si tenían dinero lo que se necesitase en la casa para toda la semana). Carraca tamén lu ye lu que lus vaqueirus chebaban disdi la teixá pal sou cabanu ou corte de la braña, dunde a lu mexor taben un fatáu de díes xin baxar a l'aldina, per ístu llebaben un carracáu de couxes que ñecexitaben. (Carraca también es lo que los vaqueros llevaban desde casa para sus cabañas del puerto, las morteras o los prados, donde a lo mejor estaban unos días sin bajar a la aldea, por esto subían muchas cosas que necesitaban y no todas eran para comer sino que algunas eran simples cacharros, o humildes mantas. Y carraca hermanos míos, era la que hacía mi madre y todas las vindas de los rojos, cuando todas las semanas iban a visitar a sus maridos a la Cárcel Modelo de Oviedo, como por las demás no puedo hablar, porque yo no sé cómo se arreglaban las pobrecitas, aunque me supongo que muchas hasta pidiendo limosna, sí que lo puedo hacer de mi madre, que todos los martes era el día que tenía de comunicación, y ella nunca sabía si le iba encontrar vivo, porque por aquellos tiempos fechus de llágrimes ya xufriencies, tous lus díes na carxel d'Uviéu achuquinaben cambrionáus enteirus de xóvenes astures y'anxina d’ista maneira tan achuquina, encalducá per prexones xin concencia, nin dinidá nin «Xusticia Humana», fexérun bon amagüestu de toes les xuventúes roxes d'Asturies, ya les pouques que nun achuquinarun llantárunlas nus batallones de trabayadores, dunde munchus morrierun achindi fartus de fames, de llatigazus ya vexaciones, ya lus oitres que xuerti tubieren de golguer pa la sou teixá, fexérunlu mamplenáus d'amollexíes que per mor d'echus tamén fatáus morrieron. Falaba you que carraca yera lu que miou má le chevaba ‘l miou pá tous lus martes a la carxel, que you nun séi lu que yera, perque na nuexa teixá nun había esconxolancia de nagua, peru lu que fora écha llantábalu tou nuna fardelaca, ya colaba na xuntura d'oitres muyeres de l'allina camín d'Uviéu tres ou catru gores endenantes qu’almaneciera, pos teníen qu'espatuxar alrreór de cuarenta quilómetrus andandu ya oitres tantus pa la regolguía, pos entoncenes nun valía faer el auto-stop que güéi se fae, perque tous lus cambriones ya coches cuaxi yeren millitares, y'angunus oitres yeren de lus drechistes, ya lus roxus nun teníamus namái que goxetáus mexeries, ya manegáus de miéu ‘l nuexu hermenu ‘l venceor, perque lus nuexus homes morrieran lluchandu nel frinti, ya lus oitres taben arretrigáus per les cárxeles dunde poucu a poucu lus achuquinaben ou lus esclavizaben nus batallones de trabayaóres, anxina yera que tou Asturies taba xemada de viudes, de vieyus ya de guaxiquinus güerfaninus, que tous nuexóitres, viétchus, muyeres ya nenus de lus roxus, díbamus ser esclavizáus inhumanamente baxu 'n enfernal xugu que nun nus dexaba más llibertá que la que nel xuenu cheldábamus. —Ya n'agora vou xebrame del trabayu d'enfilerar pallabres p'encalducalus cuamigu dientru d’ista hestoria dou tán lus raigones ya l'escola de nuexes costumes ya llingua. TRADUCCIÓN.—Por aquellos tiempos hechos de lágrimas y de grandes sufrimientos, todos los días que el Hacedor alumbraba, en la cárcel de Oviedo asesinaban camiones enteros de jóvenes astures, y así de esta manera tan despiadada y asesina, llevada a cabo por personas sin conciencia, ni dignidad ni ninguna clase de «Justicia Humana», llevaron a término casi el total exterminio de las juventudes rojas de Asturias, y las pocas que no asesinaron, las esclavizaron en los famosos batallones de trabajadores, donde muchos allí murieron hartos de hambre, de vejaciones y latigazos, y los pocos que tuvieron la suerte de volver a sus hogares, lo hicieron llenos de enfermedades que por mor de ellas también murieron bastantes. —Decía yo que carraca también era lo que mi madre le llevaba todos los martes a mi padre a la cárcel, que yo no sé lo que pudiera ser, porque en nuestra casa no había ninguna cosa de nada, pero lo que fuese ella lo metía dentro de una saca y marchaba en unión de otras mujeres de la aldea camino de Oviedo tres o cuatro horas antes que amaneciese, pues tenían que caminar alrededor de cuarenta quilómetros y otros tantos de retorno y todos los hacían andando, pues no servía hacer el auto-stop que hoy se hace, porque todos los camiones y coches casi eran militares, y algunos otros que había eran de los derechistas, pues los izquierdistas no teníamos nada más que grandes cantidades de miseria, así como de miedo a nuestro hermano el vencedor que jamás se portó nada bien con nosotros, porque nuestros hombres habían muerto en el frente, y los otros estaban presos en las cárceles, donde poco a poco les iban asesinando, o los esclavizaban en los campos de concentración o batallones de trabajadores, así era que toda Asturias estaba sembrada de viudas, de viejos y de niños huérfanos, que todos nosotros, viejos, mujeres y niños de las izquierdas, íbamos a ser esclavizados inhumanamente bajo el infernal yugo que no nos dejaba más libertad que la que en el sueño hacíamos. Y ahora me voy alejar del trabajo de poner en orden las palabras en este diccionario, para llevarles conmigo a los lugares donde yo he aprendido la dulce lengua de Asturias, que no es otro lugar que la escuela donde vivían las raíces y costumbres de Nuestro Pueblo, pues no se pueden buscar nuestras falancias en ningún otro lugar ni parte. Por esto les digo ahora, que si yo no hubiese vivido tan simple, sencilla, pobre, miserable, esclavizadora y dentro de la más natural de la «RAIZ ANCESTRAL DE ASTURIAS», ni yo ni nadie podría legarle a mi «AMADA ASTURIAS» ni a sus «HIDALGAS GENTES», la documentación pura, natural y sencilla que pueda tener este diccionario, porque desde estas mis simples líneas y mirándome muy mucho de lo que digo, les afirmo que hay muy poco fiable por no decir nada, escrito de nuestras costumbres y lengua. «DIES D’ENFERNU» (DÍAS DE INFIERNO) —Yera you 'n zaragoletu, 'n guaxiquín, un nenacu, 'n rapacín (un niño de unos ocho años), cundu la ñecexidá más prieta me fexera depriender lu que yera ‘l dollor, la xufriencia, l’inxusticia, lu pior qu'el Home pudiés encaldar d'enría lus sous xemexantes, you yera ún de lus miles d'anxelinus de miou Tierra que diba faer arroxaúra nel vivir d’ enfernu que m’aguardaba. Xin, fatáus de güérfanus lu mesmu que you, que güéi nel díe xuntu con nuexes familias, ente fius, ñetus, ya tou ‘l andecháu de parantela xomus más de la metá de les xentes d'Asturias, peru naquechus tempus d'achuquinus ya inxusticies nun yéramus namái qu'unus guaxiquinus dexamparáus de la man del Faidor ya del Home, ya tous noxóitres tubiemus que catanus el xustentu de fatáus de maneires diferientes, la miou per exemplu fó'ísta. COLOCOUME MIOU Má de cabrieru na teixá d'un amu baldrayu y atuñáu, llabascu y'achuquín tan solu per que me diera de comer ya me vistiera dalgu, peru ‘l condenáu matábame de fame, ya la vestimenta que punxu d'enría ‘l miou llombu conxistía nun calzáu que la metá ‘l tempu espatuxaba con las patas arregañás, apaxiétchau con unus fatucus tous esgacicáus que per tous lus lláus diben les mious carnis al entestate, acaniláes per el callor ya ‘l fríu en tou ‘l tempu. —Tenía yo aproximadamente ocho años de edad cuando me asesinaron a mi padre, y me recuerdo con toda exactitud cómo la ley de aquel tiempo llevó a cabo tan imperdonable, deshumanizante y vandálica felonía. —Nuna nuétche (una noche) llegaron a la casa de unos tíos míos que en mi aldea vivían y donde mis padres y yo nos refugiamos al término de la guerra en Asturias cuatro desalmados, cuatro bandoleros, cuatro inmundicias humanas, que escudados tras de sus armas empuñadas, representaban l'enñordiada Lley (LA SUCIA LEY) que en aquellos tiempos a la Justicia traicionaba, cuento yo, que aquellos cuatro merucus (gusanos), atemorizando e insultando a toda mi familia, detuvieron a mi padre, le amarraron como a la bestia que se lleva al matadero y se lo intentaron llevar de la casa, sin que mis tíos, (y la cosa no era para menos), intentasen pronunciar asustados como se encontraban ni la más mínima palabra de súplica o protesta. Pero mi madre no les secundó, sino que bravamente intentó defender al sou home (a su marido) no sólo con la palabra, que mi madre la tenía d'aguxa lu mesmu qu’un bon obreiru (de afilada lo mismo que un buen aguijón), sino que temerariamente se abalanzó sobre ellos y fuele preciso a uno de aquellos cobardes y desalmados representantes de la deshumanizada ley que corría en aquellos tiempos, de propinarle varios golpes con la pistola, dejándola mal herida y ensangrentada, tirada en el suelo con el conocimiento perdido. Mientras que aquellos bandidos, se llevaban a mi padre sin permitirle que de mi se despidiera, y tan solamente le he podido ver por última vez, tres les rexes de la cárxel d'Uvieu 'n die 'ndenantes que l'achuquinaren. (Detrás de las rejas de la cárcel de Oviedo, un día antes de que le asesinasen). Pronto mi madre y yo, llenos de la más desolante de las tristezas, y vestidos con el traje de las más indigentes miserias y pobrezas, nos marchamos de la casa de mis tíos y nos asentamos en la abandonada, vieja y destartalada casa de mi abuela. Y sin muebles, ni nada, los dos juntos, como grandes e indomables luchadores que hemos sido siempre, dimos comienzo sin desfallecer ni un momento, a la dura lucha por la vida, sin que nadie jamás nos ayudara. Empecé a ganarme la vida como pastor, a la corta edad de que cualquier niño sólo pensaría en jugar, comer cuando tuviese hambre y recibir de continuo montones de caricias y de amor, yo sin embargo, a pesar de no poseer nada de todas estas maravillosas cosas, era en extremo a mi manera feliz. Marchaba todas las mañanas con mi ganado al monte, donde permanecía todo el día, tan sólo con la compañía que me brindaba mi fiel y siempre por mí con cariño recordado Pelayu, que era un perro, de una inteligencia y sentimientos, que más bien que un chuchu (perro), parecía aquel singular animal un ser humano. Luego por las tardes, cuando el sol se escondía por detrás de las altas cumbres, retornaba feliz a la aldea, siempre lleno de contentura, cantando las más de las veces, amenizado por el potente tañir del zumbiétchu (cencerro) que llevaba colgado al cuello el semental del rebaño. Una mañana como tantas otras me encaminé con mi rebaño al monte y seria como a la media tarde cuando a la entrada de una cueva que se asentaba en un lugar casi inaccesible me encontré medio enterrado con las piedras y la escasa tierra que hacían la reducida plataforma de la portada de la caverna, un pequeño aro de oro, yo he tenido por así decirlo desde mi infancia la inmensa suerte de poseer una imaginación tan inmensamente dislocada, que por tal solían decirme mis vecinos, que era yo el rey de las mentiras, así como el más hábil inventor de endemoniados cuentos. El caso era, que aquel misterioso anillo abandonado a tan larga distancia de mi aldea y en lugar tan argutosu (estrecho, alto, inaccesible), hiciéronme presto pensar, que aquella joya no había llegado a tal escondrijo por sí sola, sino que desde luego alguien la había traído. En el momento mi imaginación desbordante de una alegría que no encontraba un fin para frenarla, comenzó a fomentar sin el menor titubeo la fantástica idea de que en el interior de aquella caverna debía de encontrarse un tesoro de preciosas joyas y valorativas monedas, y quién le había ocultado sabe Dios cuando, seguramente habría perdido aquel anillo que por casualidad yo encontrara. Así pues, ya firmemente convencido, adentreme temerariamente sin el menor temor por la angosta cueva con las miras de apoderarme de aquella inmensa riqueza que según mi soñativa imaginación me había hecho comprender que en su interior me estaba aguardando. Pero aquel día no conseguí mi feliz propósito, porque era la caverna más larga de lo que había pensado y la oscuridad que en ella reinaba me hacía ciego de toda luz. Senteme en su entrada muy desilusionado al no poder lograr lo que había soñado, pero pronto mi mente empezó a dibujarme mil dispares tesoros, pues por el rastro que descubriera seguramente que dentro de la gruta se hallaría escondida alguna chalga (tesoro) guardado con toda seguridad por una Xana, Xumiciu, Trasgu o Culiebru (dioses de la Mitología asturiana), pues al decir de el abuelo Nicomedes cuando en las largas veladas de los inviernos y sin jamás interrumpirle con grande contentura le escuchábamos las leyendas, cuentos e historias que él lúcida y socarronamente nos contaba, afirmándonos siempre que eran tan ciertos sus relatos, como que todos habíamos nacido para morir. Y cuando hablaba de las chalgas aseguraba que tal o cual vecino, morador de esta o aquella aldea, se había hecho de la noche a la mañana rico al haber encontrado una chalga. También afirmaba poniéndose muy serio alegando unos razonamientos que convencían, que las montañas que rodeaban nuestra aldea había muchas chalgas escondidas, que fueron sepultadas hacía muchos siglos por los invasores moros, que al ser vencidos por los astures y al no poder huir con tan pesados tesoros, los ocultaban en las montañas con las miras de poder regresar algún día a desenterrarlos. Como cuento, yo en aquellos momentos vivía alborozado, sumergido en una disloca alegría al saberme ya dueño de aquella incontable riqueza, haciendo que mis inocentes ojos sonriesen felices inmersos en la imaginativa dicha de poder muy pronto liberar a mi madre de la pobreza y quitarla del agobiador trabajo que faenaba trabajando en los eros de los vecinos de estrella a estrella por un miserable sueldo andechandu (en cuadrilla) todos los días. Y así pensando todas las dichas que mi infantil mente podía imaginar, rodeado por el sepulcral silencio que envolvía la grandiosidad de las montañas, rasgado de vez en cuando por el potente y agudo graznido que desde los peñascos más inaccesibles, o desde los infinitos espacios donde con majestuosidad planeaban, lanzaban las útres (águilas), que con ojos inquisitivos oteaban con hambrientas intenciones los escabrosos riscos y las empinadas fistietchas (pequeños valles encajonados entre las peñas), con la esperanza achuquinante (asesina) de poder atrapar con la rapidez del rayo, algún recental que se hubiese xebrau (apartado) de su madre. También aquel silencio que invitaba a la meditación era con más continuidad cortado, por el dinámico tañir del zumbiétchu (pequeño cencerro) que colgaba del brioso cuello del macho cabrio, conductor y semental del rebaño. Como cuento, allí permanecía ensimismada mi mente en el soñar despierto, fabricando sin trabas de la misma nada, las más disparatadas y fabulosas dichas, que harían la felicidad de mi madre junto con la mía. Llegó casi sin enterarme el atapecer del día (al oscurecer) y fue entonces cuando desperté con prisa del maravilloso soñar donde vivía, y raudo, con agilidad y destreza que hoy al recordarla me causa dicha, reuní en pocos minutos mi rebaño, ayudado con eficacia por Pelayu, mi fiel, obediente, valiente y amaestrado perro, que no le tenía miedo a nada ni a nadie si exceptuamos al siempre mal intencionado y vigoroso macho semental de la reciétcha que yo allindiaba (ganado menudo que yo cuidaba). Y cuando ya el día agonizaba entre las negras vestimentas de la noche, entré en mi aldea conduciendo orgullosamente mi rebaño. A la entrada del pueblo sentado plácidamente fumándose un cigarro, estaba esperándome mi amo preocupado por mi tardanza y acercándose a mí, con palabras desaforadas e insultantes, a la par que me reprendía con dureza, me preguntaba el por qué me había demorado tanto. No recuerdo lo que le contesté, ni la historia que le largué, lo que si sé, que no se creyó de ella nada, pues todas las gentes que me conocían bien sabían, que yo confundía la verdad con la mentira haciendo con entrambas las más inverosímiles y dislocadas historias. Sin embargo, lo que yo sabía muy bien, era que aquel miserable labriego de mi aldea, que tenía la desgracia de cuidarle sus ganados, por la triste desgracia de una comida infame y peor vestimenta, no le incomodaba en absoluto que yo llegase tarde o que me despeñara desde un serapu (peña) y me escontonara la motchera (rompiera la cabeza), lo único que le preocupaba al condenado, era que llegasen a su teixada (casa) sanos y fartus (hartos) todos sus ganados. Al siguiente día bien de mañana como de continuo hacía, con un poco de sabadiegu (chorizo malo) un cantezu (pedazo) de pan moreno y cuatro manzanas dentro de mi zurrón, salí de mi aldea afaluchandu (arreando) el rebaño, y con aquellas miserables viandas que llevaba en mi morral, tenía que aguantar todo el día en el monte corriendo sin descanso tras aquella veceira (rebaño) de cabras. Lo que no sabía el condenado de mi amo, era que yo siempre que tenía hambre, le ordeñaba sus cabras dentro de una lata que tenía escondida en la montaña, hartándome tanto yo como mi fiel Pelayu de espumosa y fresca leche hasta el golifar (hastiar). Si el bastruya (zafio) de mi amo tan sólo hubiese sospechado que le mucía (ordeñaba) sus cabras todos los días, me hubiera eszarapau (despedazado) mi frágil cuerpo con un mamplén de cibiétchazus (con muchos palos). Espatuxaba (caminaba) yo muy contento aquella mañana, quizás lo hiciera mucho más feliz que nunca, arreaba mi rebaño con desacostumbrada prisa, porque ansias locas tenía de llegar a la montaña, para entrar de nuevo en la misteriosa cueva, pues ahora ya no tendría problemas con la obscuridad que en ella reinaba, ya que conmigo llevaba una caja de cerillas y un pequeño candil que le había arrapiegáu (hurtado, quitado) de la corte (cuadra, establo) a mi amo, y con aquella luz, sería capaz de bajar hasta las mismas entrañas de la tierra, si a tal lugar la caverna se extendiese. Aquella noche había dormido poco y soñado mucho, tanto despierto como dentro del desvelado sueño, y tanto de una manera como de la otra, siempre llegaba a la conclusión, de que dentro de aquella para mi misteriosa gruta se ocultaba una fabulosa chalga de la que iba ser yo su señor y dueño, y cuando tal me sucediese, ya no sería yo más criado de ningún rapiegu (zorro) amo, ni tampoco a mi querida madre se le encallecerían jamás las manos, efectuando esclavizantes trabajos, nunca para el prójimo bien servidos y siempre por él peor pagados, ni se partiría sus costillas refrescándose el cansancio en su propio sudor por las fincas de nuestros vecinos, por donde se arreventaba todos los días del año, por la mezquina soldada de una fuente no muy grande de harina, un cesto de patatas, o cualquier otra vianda que mitigase el enorme fantasma del hambre, que desde el fin de la guerra se había enseñoreado de nuestro indigente char (lar), que nos obligaba despiadadamente a unos ayunos tan sumamente raquíticos, que el día que comíamos algo en traza (algo mas), tal parecía que habíamos cometido un grave pecado. Cuando yo fuese dueño de aquel tesoro, (abanzaba seguido de Pelayu arreando con prisa los ganados camino de la argutosa «abrupta» montaña, a la par que imaginativamente iba pensando), compraremos una casa decente, buenas fincas y mejores ganados, y entonces nuestros vecinos nos mirarán con respeto, y no nos tratarán con el menosprecio y la esclavitud a que ahora nos someten. Llegué al fin hasta el lugar que por costumbre tenía de enveredar el ganado para que a su aire subiesen guareciendu (pastiando) como siempre hacían hasta llegar al final de la tarde que era cuando el rebaño solía alcanzar lo más alto de la montaña. Pero aquel día no seguí yo al redil como siempre hacía, sino que me adelante a él corriendo sin el menor cansancio laderas arriba, hasta que por fin sudoroso y galopante en la alegría llegué a la vecindad de la caverna. Pude comprobar sonriente a la par que cariñosamente acariciaba a Pelayu, cómo éste me miraba contrariado al ver que yo por primera vez había cambiado todos mis cotidianos hábitos. Ya que siempre nada más llegar al monte y dejar a las cabras a su albedrío pastiando, nos sentábamos en el lugar acostumbrado, y zampábamos sin pérdida de tiempo a partes iguales como buenos compañeros, la miserable comida que nos había servido nuestro amo. Después jugábamos incansablemente en mil dispares entretenimientos hasta quedarnos rendidos, y muchas veces tras de nuestros juegos, los dos juntos abrazados nos quedábamos profundamente dormidos y al despertarnos sino avistábamos el rebaño, corríamos alocados por la preocupación, por entre los abruptos riscos, y las espinosas malezas hasta lograr encontrarlo. Después otra vez gozosos retornábamos a nuestros juegos, o yo me quedaba mirando a las montañas ensimismado pensando, mientras que Pelayu se entretenía cazando grillos, u otros insectos, y otras veces con sus blancos y poderosos colmillos recorría con rabia su pelambrudo cuerpo, diezmando la cabanada (rebaño) de pulgas y otros parásitos que con su sangre se alimentaban. Como cuento, aquella mañana mi fiel Pelayu me miraba preocupado, pudiendo yo observar en sus vivarachos, picarescos e inteligentes ojos, una recriminación que me estaba haciendo, por su forma de ponerme sus fuertes patas en mi pecho, a la vez que me lamía entre pequeños y cariñosos ladridos mi rostro. Si con sus ladridos pudiese hablar mi lenguaje, seguramente que me diría. —No seas un iluso soñador, mi más querido y preciado compañero, no llegues con tu fantástico pensamiento hasta el extremo de acariciar ni tan siquiera cuanto te has imaginado. Comámonos con la alegría de que hacemos gala todos los días, esa mezquina comida que nos da nuestro despreciable amo, y juguemos con la inocente felicidad de siempre, ya que éste será el más grande tesoro que jamás podrás superar en tu vida. ¿Dónde podrás hallar una riqueza que se pueda comparar a la natural y sencilla felicidad que hoy gozas, aunque ésta se haga su camino dentro de la gran pobreza que te acompaña? Pero hoy yo sé fijamente, que aunque mi perro pudiese hablar, haciendo que en tal momento me asustase al presenciar tan grande milagro, y me dijese que no entrase en la cueva, porque lo que dentro de ella iba a encontrar sería mi propia muerte, la verdad es, que ni al mismo Faidor (Dios) en aquellos momentos yo no obedecería, y así de resuelto, encendí el candil, y sin el menor asomo de miedo, ya que la ilusión y la alegría que poblaban mi espíritu en aquel encaldar (hacer) eran tan inmensos, que empequeñecían hasta el ignoro cualquier otro sentimiento. Adentreme en la cueva que era iluminada tenuemente con la pobre luz que el candil despedía, siempre acompañado de Pelayu que tras de mí, el muy tuno de mi aventura se reía, no era larga la caverna, pues a treinta metros no alcanzaría, y cuando llegué al final, no encontré ni las Xanas, ni los Trasgus ni Xumicius, ni la chalga, preciado tesoro que yo perseguía, sólo había muchos cascos de avellanas y de nueces, algunas latas de conservas ya vacías, unos trapos manchados de sangre, unas mantas viejas y apoyadas en la rocosa y húmeda pared de la cueva, había varias armas de fuego que pronto me hicieron olvidar la riqueza que en un principio había imaginado que allí me aguardaría. Por primera vez en mi vida iba a tener juguetes, auténticos juguetes de verdad de los que usaban los hombres para asesinarse vilmente al igual que hacen los lobos cuando por su cuenta cogen un apacible rebano de ovejas. Dejé el candil en el suelo y elegí entre todas aquellas armas una brillante escopeta, lleno de contentura me senté encima de aquellas mantas y empecé a maniobrar con aquel peligroso juguete, yo sabía cómo se manejaba supuesto que mi amo tenía una escopeta muy parecida y le había visto limpiarla y cazar con ella algunas veces, durante algún tiempo estuve jugando con ella, de una canana que allí había saqué dos cartuchos que metía y sacaba dentro de su recámara, yo me creía en aquellos mis felices instantes el más grande cazador del universo. Pelayu que ya se había cansado de husmear por todas las partes y no habiendo encontrado nada donde llancái el diente (hincar) se tumbó en el suelo frente a mi mirándome sonriente y burlonamente, (porque aunque ustedes no lo crean, yo sé que los chuchos saben sonreir). Enojeme de Pelayu al ver como tan descaradamente se mofaba de mí, por eso encañonele con la escopeta con ánimo de amenazarle, pero cambió Pelayu de gesto rápidamente, levantose con rapidez del lugar donde estaba achucáu (costado), enseñome los clientes ladrándome muy enfadado y a la velocidad del rayo salió de la cueva, quizás porque el inteligente animal presentía, de que alguna desgracia iba a lleldar (hacer) yo con aquel mortífero artefacto, y no quería ser él quien primeramente la recibiese en su cuerpo. Aun permanecí algún tiempo en la gruta jugando a mi manera con las armas, y solamente cuando el candil por su guiños me hizo comprender que su luz ya se le estaba escosando (terminando), salí de la caverna con la escopeta en una mano, dos cartuchos en su recámara y el candil en la otra. En el exterior Pelayu correteaba detrás de los grillos y las camporinas (mariposas) al parecer ya libre de todo enfado. Ya cansado de jugar dejé la escopeta en el suelo y senteme tranquilamente al lado del zurrón, y en cuanto mi perro vio que ya había abandonado el arma, vino corriendo hacia mí, moviendo la cola y sonriéndome amigablemente. Allá abajo en la mitad del valle pude ver a mi rebaño cómo subía espenandu (comiendo) los pochitcus (enanas encinas), y yo de nuevo me volví a sentir feliz y contento a pesar de no encontrar la chalga que tanto con su riqueza había soñado e ideado. Comimos a hora desacostumbrada mi perro y yo aquella pobreza de comida, y tras de jugar un rato, él se quedó adormilado y yo comencé a pensar de quién serían aquellas armas. No me cabía la menor duda de que aquel arsenal de armas debía de ser de los fugáus (huidos), seguramente que eran de aquellos cuatro rapazones (mozos) que se entregaran a los soldados que estaban destacados en mi aldea. Yo los había visto en el cuartel que los militares tenían que era en la escuela de mi aldea, un amplio edificio que fuera regalado a la parroquia por unos indianos del chugar (lugar) que retornaran de las américas con la corexa betchá de cuartus (con la cartera llena de dineros). Recuerdo que aquel día que yo los vi, un soldado que de seguro sería el barbero, les estaba cortando el abundante pelo que lucían, y uno de los rapazus le dijo sonrientemente al militar. ¡No hace falta que te molestes mucho camarada, pues cuando un día de estos nos trasladeís a la cárcel de Oviedo, allí lo más seguro es que nos rebanen el pescuezo! EL MACHO CABRÍO Güelgu coyer el filu dóu d'endenantes m'enduébitchaba algamiandu na miou motchera alcuerdancies de cundu you yera guaxe, ya comu tóus non se puén cuntar per filera, per ísu xebreme d'aquín, pa dir p'acuchá, perque toes les couxes tienen la sou xaceda, ya non la quixéramus cataye nuexotrus. (Volviendo coger el hilo de los aconteceres que anteriormente en mi cerebro se barajaban dentro de las añoranzas de mi niñez, y como todos estos acaeceres no se pueden relatar en hilera, por eso me marché de éste, para ir al de más allá, que es de donde vengo ahora, porque todas las cosas tienen su propia postura, y no la que quisiéramos darle nosotros). Y aunque parecía que me había perdido por estar tan llargu lonxe (tan largo lejos) la verdad es que yo no pierdo el tiempo adornando los hechos que no deben de ser adornados, nin fiéndume en xebraures que van esfaese 'n probeces, perque 'l que non ye llicenciáu 'n filloxofía e lletres, non pué faer munches froritures con les pallabres nin les lletres, ya per ístu, tien que encaldase 'n aforrador d'istus dellicáus y'artifixusus monumentus, perque si lus mesmus que güéi día que lus manexan y'atreinan, la metá de les veces non xapien lu que falen, ya llanquen el focicu fasta les urées en telares de Pachu 'l Xabadiegu betcháus de poxa y'escosáus del granu que ye pelu que tóus muramus nista engochá vida, ¿qué fairé you que 'deprendí namái que tres meses nuna escola pública? (Ni me hondeo en deserciones que se deshagan en pobrezas, porque quienes no son licenciados en filosofía y letras, no pueden hacer muchas florituras con las palabras y las letras, y por esta razón, tienen que hacerse ahorrativos de estos delicados y artificiosos monumentos, porque si los mismos que hoy en día los manejan y cuidan, la mitad de las veces no saben muy bien ni la mitad de lo que escriben, ni otra pareja parte de lo que hablan, y meten por estos menesteres el hocico hasta las orejas, en cuestiones que los imposibilitan para después resolverlas, y si se aproximan a este nivelamiento, lo hacen sembrando una hierba productora de mermado grano, que es el punto primordial que todos intentamos recoger en esta cerda vida. Como cuento, si estos señores eruditos en estas materias se equivocan ¿qué puedo hacer yo, ¡pobre de mí!, que tan solamente he tenido la suerte de ir al colegio público tan sólo tres meses?). Cuento yo que me hallaba en aquellos mis infantiles pensares intentando saber a qué huidos pertenecían aquellas armas, y así dejé tal perder el mucho tiempo que me sobraba, cuando mis ojos retrataron el gran combate que a baja altura, muy por debajo de donde yo me encontraba, sostenían tres cuervos, que despiadada y valientemente le atacaban a un águila real, y ésta piando quizás por el dolor que le inferían los efectivos picotazos de los cuervos, o tal vez en su lenguaje maldiciéndoles llena de rabia por el no poder repeler el ataque de que era objeto. No podía defenderse de sus tenaces atacantes, porque todo su cuerpo en gran tensión estaba, ya que al volar tan bajo, todas sus enormes energías las precisaba para mover sin el menor descanso sus grandes alas, con el apremiante fin de salir de aquel espacio que al parecer pertenecía a los belicosos cuervos, que con ardorosa valentía y enquina ofensiva, disputaban tal natural privilegio, a las mismas soberanas de los cielos. Había yo presenciado muchas veces batallas entre las águilas y los cuervos, y siempre éstos las perseguían atacándoles por su parte posterior, hasta la altura donde el águila ya no necesitase mover sus alas para sostenerse, cuando esto sucedía, los cuervos precipitadamente abandonaban el combate, porque ellos sabían, que donde el águila pudiese planear, todo animal viviente que se acercara, encontraría entre sus poderosas garras una rápida muerte. Queriendo yo saber como es natural el por qué los cuervos atacaban a las águilas, un día que cuidando sus cabras junto a mí estaba un paisano llamado Máximo, que por apodo se le llamaba el «Puchegu», porque tenía tantas razones en sus hablares como palabras por su boca se alumbraran, a pesar de que el Puchegu no sabía leer ni escribir, sabía de cuentos más que el mismísimo Quevedo, e igual hacía cuando se le necesitaba de veterinario que de médico, atinaba casi siempre cuando iba a llover o hacer buen tiempo, en fin, que era Máximu el Puchegu en todas aquellas aldeas de mis amores, una Enciclopedia que aventajaría en mucho a todas las que en nuestros días nos sirven las grandes editoriales, industriadas por hombres estudiosos de las ciencias. Empezó mi amigo el Puchegu explicándome, que son los cuervos de las abruptosas montañas más bregáus (valientes) que los que moran en las valladas o pequeñas lomas, y todo porque la escasez de alimentos en las rocosas cumbres, es muy inferior a los que existen en los valles o montículos, y así como a los hombres la abundancia los hace temerosos y a veces hasta pusilánimes, y la necesidad o privaciones los vuelve por ley de vida temerarios y osados, en los animales ocurre en igual medida lo mismo, así pues, el cuervo defiende su pitanza no permitiendo que las águilas cacen a menor altura que la que les pertenece, y si desde tal situación descubren una pieza, y bajan con su endemoniado vuelo de alas plegadas la apresan y luego vuelven a elevarse al lugar que les corresponde, los cuervos no osarán ni tan siquiera molestarlas, pero si por el contrario descienden para dedicarse a cazar desde el lugar que no les pertenece, entonces los cuervos las atacan con verdadera saña y valentía y siempre logran hacerlas ascender hasta la posición que ellos consideran justa. Esto es así, porque desde tal altura las águilas sólo pueden divisar en tierra una pieza que ellos no cazan nunca, como puede ser un conejo, una pequeña res, un zorro, y hasta inclusive el mismo perro que con el pastor cuida el rebano, y también se han dado casos en que las águilas hasta han cazado un lobo, y con él entre sus garras han subido hasta sus utreras (nidos) donde le devoraban con la misma satisfacción que pudieran hacer cuando se afestinaban con las tiernas carnes de un inocente corderillo. Si las águilas pudiesen volar más bajo sin ser por los cuervos molestadas, también podrían cazar con gran facilidad, lagartos, culebras, etc., etc., y es ésta precisamente la comida que el cuervo defiende, por eso ataca al águila cuando ésta intenta apoderarse de la que él cree que es su exclusiva pertenencia. Terminó el águila al fin tras el ardoroso acoso a que la sometieron los cuervos de subir hasta la altura que ellos consideraron lícita, y rápidamente éstos plegando sus alas la abandonaron y en vertiginoso vuelo buscaron el abrigo de los arbustos de sus montañas. Terminó para mí aquel día el maravilloso espectáculo que la soberana del cielo y los bravos cuervos me habían ofrecido, y fue entonces cuando me incorporé del lugar donde me hallaba sentado, para mirar a mis cabras que guarecían (pastiaban) por encima de donde yo estaba a la corta distancia de unos cincuenta metros, lo primero que mis ojos retrataron fue el orgulloso y antipático macho cabrío, que empericotáu (subido) en un cuetaron (peñasco) a la par que espenucaba (arrancaba) las fuéas d'un pótchiscu (hojas de una enana encina), mientras que las enguyía, parecíame a mí que me estaba mirando desafiadora y despreciativamente, con sus grandes y retorcidos cuernos, su larga perilla y enorme cencerro, se me representaba como el diablo que sonriéndose ladinamente se guasaba de mi humilde persona, a la par que de mi buen Pelayu, pues a entrambos y dos el condenado nos había hecho correr infinidad de veces, por eso, tanto Pelayu como yo siempre que teníamos ocasión y traicioneramente, él le mordía sañudamente en sus cadríles (patas) y yo le atizaba barganazus (estacazos) y pedradas donde mejor encaldase (terciase). Ocurriósele a mi mente en aquellos momentos el darle un buen susto a aquel demonio con cuernos y cencerro, por eso así la escopeta con determinación, y cargada como se encontraba con dos cartuchos, apunté por debajo de donde él se hallaba con el firme propósito de tan sólo darle un susto que no olvidase en su vida, y ya sonriéndome adelantadamente por el resultado de la idea que sin más pérdida de tiempo iba llevar a la práctica, apreté los gatillos de la escopeta, y una doble y potente explosión originose que dio conmigo en el suelo por la fuerte sacudida que el arma emburrióu (empujó) con dolor en mi cuerpo. Pero escosóseme d'afechu (marchóseme del todo) tal dolor, cuando entre el repilar (ecos) de la montaña por la explosión, sentí al macho cabrío lanzar al viento grandes berridas, que hiciéronme con preocupada prontitud deducir, que aquel demonio odioso no se quejaba por el susto que pudiera recibir, sino por la perdigonada que sin yo proponérmelo le había albergado en su pelambroso y maloliente cuerpo, levanteme sin demora del pedregoso lecho donde la escopeta con su duro empujón me había acostado, y aún tuve tiempo de ver cómo el semental de mi rebano rodaba por entre los cuetus del xerrapeiru (peñas de la sierra) infiriéndose más heridas en su cuerpo que las que yo por equivocación con los dos disparos le había inferido, siendo quizás su muerte no la perdigonada que le había desequilibrado, sino los argutoxus cuetus (agudos peñascos) que cual cuchillos al rodar su pesado cuerpo por entre ellos le apuñalaban mortíferamente, por eso al detenerse en su poleamientu (rodar) detrás de un pótchiscu (encina) que encontró en su paso, dejó de berrar en el instante, que su vigoroso cuerpo perdiera la vida. Fuime yo corriendo acompañado de Pelayu que me ganó la palma en la carrera, hasta el lugar de aquel desgraciado suceso, y cuando llegué donde el chivo estingarráu (tirado, acostado) ya no contaba como enemigo vivo, vi cómo a torrentes se desangraba, a la par que Pelayu con su nutritiva sangre se fartaba (hartaba). Pensé yo con gran temor cómo decirle a mi amo lo que había pasado, él que sentía por su chivo un orgullo y continuo ponderado casi desmedido, pues siempre que la ocasión se le brindaba cuando con sus vecinos dialogaba, soliales afarrucado (faroleándose, chuleándose) decir, que no había en toda la comarca un macho cabrío que ni con mucho en raza y estatura, se le pudiese parecer al suyo. Era ya casi la hora de afalar (retornar arreando el ganado para casa) cuando se me ocurrió la idea de decirle a mi amo que el chivo por si sólo se había despeñado, así que guardé la escopeta en la cueva y apresuradamente yo temeroso y preocupado y Pelayu contento por hallarse harto, reunimos el rebaño y nos encaminamos hacia la aldea, parecía que hasta las mismas cabras que en otras ocasiones se mostraban rebeldes y saltarinas, aquel desdichado día caminaban cabizbajas y avizorantes, observando en todas las direcciones con pronunciosa alteración, buscando aquel macho cabrío que las dirigía y dominaba con su orgullosa presencia, haciéndose notar en todo momento, por el continuo tañir de su zumbiétchu (cencerro), que por primera vez en el rebaño no se sentía el caidonante ruxíu (dirigente sonido). Pienso yo que solo contento caminaba vigilante mi fiel Pelayu, porque ya nadie en el rebaño se atrevía a discutirle sus ladridos o frágiles mordiscos, cuando por orden mía a las cabras con eficiencia les infería. Más sin embargo yo, al igual que a mis cabras, algo me tenía también apresado, algo extraño para mí, por primera vez a mi espíritu esclavizaba, que ni era tristeza ni pena, pero sí era miedo y grande desesperanza. Siempre que retornaba con mi rebaño a la aldea, cuando en las atardecidas la montaña abandonaba, mi corazón ameruxáu d'allegría (rebosante de alegría) a mi garganta un torrente de cante le rogaba, y ésta inocente y falta de todo perjuicio, sintiéndose tan dichosa como los mismos celestiales ángeles, cantaba recias asturianadas, mientras que todo mi ente, afanosamente afalaba (arreaba) las cabras. Quizás cantara yo aquellas horas con más gracia que en todo el día por alegre que fuera y pudiera tener, porque por así decirlo me acercaba al sencillo y noble vivir de las gentes de mi aldea, pues diez o doce horas en la continua soledad que en las montañas me acompañaba, para un rapacín como yo era, eran muchas horas desamparado de la comunidad humana, y sobre manera yo, que con ser mi cuerpo ágil y fuerte hasta casi rayar en el desuso, empequeñecido se quedaba si le comparaba con mi espíritu tan ensoñador e imaginativo, que todas las cosas al engrandecerlas confundía, menos el miserable pan de la maxera (artesa) que mi amo me entregaba, que a pesar de ser tan escaso, jamás supe imaginar nada para engrandecerle. Estaba mi amo a la entrada de la aldea esperándome como siempre hacía para ayudarme a xebrar el rebaño, ya que como eran tantas cabras, no cogían todas en la misma corte (establo), y había que llevar parte de ellas a otra cortexa (cuadra pequeña) que estaba en la parte opuesta de la aldea. Entretenía siempre su espera el condenado de mi amo, hablando con un artesano del lugar, que se dedicaba a la fabricación de yugos y madreñas, que tenía su taller montado debajo de un hórreo, que estaba asentado a la salida de la aldea, mismamente en la desembocadura del pedregoso y empinado sendero que venía de la montaña. Desde tal lugar él sentía con antelación el potente tañir del zumbiérchu (cencerro) que ximielgaba (movía) con fuerza y hasta con orgullo el estupendo semental de su rebaño, entonces él liquidaba por el momento con el madreñeiru la conversación que estuviesen embargando, y dedicaba toda su atención a su rebano, observando con avarienta atención, en el propiar si sus ganados venían fartus óu famientus (hartos o hambrientos), o si alguna de sus cabras venía coxa (coja) por mor de haberle caído una piedra o cualquier otro accidente que hubiera acaecido, como solía ser normal algunas veces. Pero aquel inolvidable para mi atapecer (atardecer) vio antes sus cabras que escuchara el ya inexistente zumbiétchu, por eso con su vozarrón de trueno, y como una centella por mí temido, me preguntó a la distancia de una piedra lanzada cuesta abajo: —¿Qué fói lu que pasóu Xulín...? —¿El chivu perdiu 'l mayuelu...? —Quería decirme, que si el cencerro que llevaba su chivo, había perdido el majuelo, o pequeño péndulo que lleva dentro el cencerro. —Esto también era frecuente que sucediese. Contestele yo desde aquella altura con mucho menos miedo que si me encontrase ante su presencia, diciéndole que el chivo se había despeñado, y arriba en la montaña se encontraba muerto. Estas mis palabras que en el viento camino de la aldea mi voz empujó con fuerza, fueron escuchadas por mi amo que se encaricotóu (encendió) en una rabiosa tristeza, que si pudiese desahogarla, seguro que en mi persona haría él su complacencia. También la desgracia del chivo, que por mí a voces era anunciada, fue oída por algunos otros vecinos a parte del madreñeiru, y como aquel semental de macho cabrío había sido siempre tan aponderado e idolatrado por el babayu (bocazas, charlatán) de mi amo, que con su dichoso cabrón los vecinos de la aldea ya habían pescado la costumbre de decir siempre que alguien ponderaba una cosa, ¡non si paezme a mín, que moren más castrones que Manín na nuesa aldea! Bueno pues como estoy contando, todo el lugar en pocos minutos se había enterado y en parte congregado a la salida del camino que bajaba de la montaña, ya que la muerte de aquel chivo que había ya dejado entre ellos la ya dicha cantinela, les había algunos los más envidiosos y vengatibles alegrado, y a los otros los más sentimentales y nobles les entristecía la muerte de tan comentado castrón. (También se suele llamar castrones a los chivos muy grandes). Al fin entré yo en la aldea quizás con el mayor recibimiento que jamás a nadie le hicieran, y todos atropelladamente me preguntaban lo que con el dichoso castrón me había sucedido, y yo les repetía a la par que intentaba xebrar las cabras para llevarlas a sus respectivas cuadras, que se había despeñado y que todo descuatramindáu (deshecho, desarmado) se quedara en la montaña. Un ratiquín (un tiempo) más tarde, y ya siendo casi la oscurecida, tres vecinos del lugar haciendo cuadrilla con mi amo, caminaban en pos de Pelayu y mía, otra vez camino de la montaña, para enseñarles donde estaba estrapayáu (aplastado) el chivo, con el propósito de bajarle para casa, con el fin de aprovechar su piel y carnes, que serían curadas bajo las barras del xardu (secadero) una estupendísima cecina. Llegamos a la postre ya con la noche tan negra como la boca de el lobo, al xeitu (sitio) donde el chivo fechu 'n chaceiru (hecho un deshecho) ya en el frío de la muerte sin despertarse dormía, tanto Manín que yera mi amo, como los tres vecinos que le hacían compañía, sudorosos y respirando medio ahogados por el tremendo esfuerzo que suponía subir con tanta rapidez hasta tamaña altura, sin perder un momento amarraron el animal por las cuatro patas juntas haciendo cucara (en montón, juntándolas todas) con una cuerda que para tal menester ya traían, y colgándolas de un fuerte y largo palo del que también venían poseídos, echáronselo al hombro entre dos, y con menor rapidez y mayor precaución, relevándose entre ellos conseguimos llegar sin novedad a la aldea. A pesar de ser casi la media noche, aun había algunos vecinos en reunión dentro de al parecer amena charla que quizás tuviese mucho que ver con el castrón, Manín y con mi desventurada persona, esperándonos en el lugar donde el madreñeiru trabajaba. Entramos todos en procesión rumorosa en la corralada de la casa de Manín, detrás del cabrón que colgado del baral sofitado en los hombros de dos vecinos se xiringaba (balanceaba), vigilado siempre con sonrisa ladina por mi fiel Pelayu, que comprendía que al no tardar, iba a saciarse hasta el no poder manducar más, con los rojos hígados de quien en vida, le hubiera hecho correr con cierto temor con el rabo entre sus piernas. Mientras que mi amo y sus serviciales vecinos se disponían a desfoyar (desollar) colgado de unos garfios que había debajo del hórreo al desgraciado chivo, la muyer (mujer) de Manín sin parar de condolerse, y hasta inclusive queriendo a mi endilgarme parte de la culpa, me dio de cenar una escudilla de farines (harina de maíz cocida) con una taza de leche de cabra, porque la leche de las vacas la tomaban ellos y la que sobraba la hacían en manteca, que tampoco yo nunca la probaba. Por primera vez no se hallaba sentado a mi lado sacando la lengua y relamiéndose, mirándome con sus ojos inteligentes en espera que yo le tirase delante de sus narices una cucharada de mi comida a mi fiel Pelayu, pues él sabía que al lado del castrón, tenía una fiesta grande con sobrada pitanza. Comía yo vorazmente aquellas puliendras (farinas), a tan desusada hora de la noche, sin que mi mente de pensar cesara, y antes de terminar mi miserable cena, una luz que me llenó de cierto temor en mi cerebro escendiose, para decirme con su claridad, que no iba a transcurrir mucho tiempo antes de descubrirse mi mentira, porque al esmianaye 'l pelleyu (quitarle el pellejo) al castrón, le encontrarían incrustadas en su cuerpo las postas que le habían matado, y me interrogarían sobre tal suceso, siendo yo al momento un cómplice y encubridor de la muerte del condenado cabrón, que según parecía me iba a dar guerra hasta después de ser muerto. Seguramente querrían saber el por qué les había mentido, haciéndoles creer que se despeñara, cuando a la prueba estaba que fuera abatido por un tremendo pistoletazo. Bajé después de cenar a la corralada donde los hombres andaban a vueltas en la desfoyadura del castrón, a la luz de un par de candiles de carburo y no llevarían un cuarto de hora reparándoles en su circunstancial oficio de carniceros, cuando Antonón el de la Cuandia dijo sorprendido mirando para mi amo que le alumbraba con el candil en la mano para que los otros vieran mejor en la faena que encalducaban (hacían). ¡Ah Manín, isti castrón non morrióu comu diz el tou criadín despeñáu, pos tién ente 'l coración ya lus polmanes un manegáu de postes llancades, asina que si quiés saber quién l'achuquinóu, pregúntaye 'l tou rapazacu, lu que axucedióu! ¿Qué ye lu que me tas diciendu...? ¿Quién diañus diba pegái 'n tiru 'l miou cabrón ? Antonón arrabucandu d'ente les asaures del chivu cuatru ou cincu postes que yeren de grandies comu arbeyinus rancuayus, díxole 'l miou amu metiénduyes per dellantri 'l focicu: ¡Mira Manín, ístu fói lu qu'achuquinóu 'l tou chivu! (Ah Manín, este cabrón no murió despeñado como dice tu criado, pues tiene entre el corazón y los pulmones un cesto de postas plantadas, así que si quieres saber quién le asesinó, pregúntale a tu muchacho lo que sucedió). (¿Qué es lo que me estás diciendo? ¿Quién demonios le iba a pegar un tiro a mi cabrón?). (Antonón arrancando de entre las asaduras del chivo cuatro o cinco postas que eran de grandes como pequeños guisantes, le dijo al mi amo mostrándoselas por delante de su hocico: ¡Mira Manín, esto ha sido lo que asesinó a tu chivo!). Hallábame yo detrás de ellos a media penumbra, por eso no pudieron ver cómo todo mi cuerpo temblaba, y mis mexiétchas (mejillas) se encendían como las mismas brasas cuando el viento las apuxa (atiza). Quizás si fuese a pleno día, me hubiesen sacado la verdad al descubrir yo mismo por mis síntomas externos la mentira, pero la noche, encubridora de toda claridad que profané sus negras vestiduras, me ayudó a ser firme e inamovible de mi primera mentira. Convencido mi amo de que le había engañado, acercose a mí con el candil en una mano, y llena su despreciable alma de ira, y enloquecida venganza, con la otra su mano, atizome un fatáu de morráes (varias galletas, tortas, guantazos) que dieron con mi cuerpo en el suelo, y antes de que yo pudiese huir del peligro que me rodeaba, levantome del suelo con la misma mano que tan vilmente me castigara, y a la par que alumbraba mi rostro donde la abundante sangre que manaba de mi nariz lo embadurnaba, me dijo mirándome con sus ojillos de bracu (cerdo) donde la maligua ira en un brillo salvaje se enseñoreaba: ¡Ahora mismo me vas a decir hijo de perra y de republicano asesino, que el día que asesinaron a tu padre que era lo mismo que tu un embustero y un bandido, te tenían que haber envenenado a ti, para que no pudieses hacer el mismo mal que hizo tu condenado padre, vamos, dime quién fue el que disparó contra mi chivo, dímelo pronto o terminaré contigo! Y al tenor que esto me estaba diciendo, su dura mano caía una y otra vez sobre mi rostro, y fue entonces cuando aquellos hombres de entre sus manos me arrancaron, pues al no hacerlo, quizás aquella bestia humana, que había luchado en defensa de la (PAZ DE ESPAÑA) fácil me hubiera asesinado, como seguramente acostumbrado debía de estarlo, al haber practicado tal demoníaco proceder, con otros indefensos inocentes, de los miles que asesinados fueron en Nuestra Patria, por cobardes, dañinos y miserables hombres, como lo era mi despreciable amo. Fue curado con agua fresca mi amoratado y sangrante rostro por Antonón de la Cuandia, que me aconsejaba cariñosamente, les dijese lo que con el cabrón me había en la montaña sucedido, y que no tuviera ningún miedo de contar la verdad que se buscaba, pues ella misma me protegería de quien me hubiera amedrantado para que no le delatara. Cuéntanos hijo si fueron los huidos quienes al chivo le dispararon, ya que nadie más que ellos pudo hacer tal cosa, y ten presente que si no nos lo dices ahora, mañana vendrán los guardias y ya verás cómo con ellos no puedes seguir negando. Díjele a Antonón el de la Cuandia, que yo estaba dormido, y que me desperté cuando sentí al cabrón bramar desesperado al tenor que bajaba rodando por entre los peñascos, siendo aquello todo cuanto yo había visto y oído. Volvió otra vez ya más sosegado mi amo a insultarme y amenazarme, y a la postre me ordenó que abandonara su casa, pues él no fartaba bribones que lejos de cuidar su rebaño, permitían que personas tan canallas como yo lo era se lo asesinaran. Marcheme de aquella casa de noche, maltrecho mi cuerpo y deshecha de sufrimientos mi infantil alma, sin más pertrechos que los que llevaba a costillas, que eran los únicos que poseía, y que constaban de un mono de caqui hecho de la guerrera de un soldado, con más remiendinos que de plumas tiene una gallina y de todos los colores que imaginarse puede, calzado con unas alpargatas de esparto donde los calcaños se asentaban en el suelo y los dedos lo mismo hacían por no quedar de las alpargatas nada más que la parte del centro. Por primera vez desde hacía varios meses que Pelayu era o mejor dicho había sido compañero inseparable de hambres y fatigas, de juegos y caricias, de largas soledades entre ambos repartidas, por primera vez digo, mi fiel compañero ya no me seguía, me traicionaba el muy ladino por unas piltrafas que de vez en cuando aquellos hombres que carniceraban en el cabrón, le arrojaban en el empolvado suelo de la corralada, para él valía en aquellos momentos más la asquerosa pitanza, que todo el cariño que yo pudiera brindarle, ya no se recordaba el muy desagradecido de que yo repartía con él a partes iguales la escasa comida que para mi sólo me entregaba el llabascón (cerdo grande) de mi amo, en una palabra, Pelayu era un desagradecido y egoísta, propiedad que en mayor o menor cuantía, va fusionada en el instinto de todo ser mamífero de la Tierra. Llegué aquella primera noche de mi vida, que había sido maltratado, insultado, golpeado, pisoteado, arrastrado y ofendido a tan gran profundidad y altura, que dudo que a mis años en todo el mundo, a nadie le hubiera sucedido tan inhumana atrocidad, cuento yo, que hice mi entrada en la casa de mi madre, que en la sazón se encontraba trabajando en una alejada aldea, en el caserío de otra viuda que su marido había sido asesinado en el cementerio de San Salvador de Oviedo la misma noche y en el mismo paredón que fusilaran a mi padre, así pues, hallábame yo sólo en casa y eso enormemente en aquellos momentos me alegraba, pues si mi madre hubiera estado en la casa, le haría sufrir aviñonándome yo de pena, y quizás ocurriesen peores cosas, ya que mi madre era, y aun sigue siendo, y Dios me la conserve muchos años, pues fue lo mejor y lo único que he tenido en mi existencia, mujer de duro carácter, intrépida y valiente hasta no tener el más pequeño temor, de pelearse ella sólo contra todos los moradores de la aldea. ¡Cómo mi madre, nacen en un siglo pocas mujeres! Al día siguiente que era domingo, y por tener en la parroquia a que pertenecía mi aldea, un cura que para demonio había nacido, ya que el muy condenado había conseguido de las autoridades una ley, que no se quién se la había fabricado, pero el caso es que existía, y condenaba a todos los vecinos a oír la Santa Misa, y a no trabajar ni en las tierras, ni en los prados, ni en nada, bajo pena de una multa que la ley considerara justa por ser injusta. Como yo ya no tenía trabajo, pues cuidar los ganados estaba permitido, y aquel gochu de mi antiguo amo desde aquel día tendría que hacer el trabajo que como un miserable esclavo yo le hacía, me levanté tarde del único xergón de fuéa (jergón de hoja) que en la casa había, que lo había industriado de unos sacos, porque todo cuanto poseíamos que era bien poco, al terminar la guerra el honrado vencedor nos lo había robado, y no contentos con esto, todavía fusilaron a mi padre, acusándole de haber robado grandes cantidades de dinero, de haber hecho esto, lo otro, y lo demás allá, y todo porque se le querían cargar cuatro caciques, como se ha hecho en todos los lugares de mi Patria buena. Noté que me dolía el rostro y que le tenía ensangrentado, no pude mirármelo al espejo. porque éste era un lujo que en mi casa no existía, así pues, me fui hasta el río que por detrás de mi casa pasaba, y me lavé como mejor pude, secándome después a las sucias y ásperas mangas de mi mono, y sin desayunar nada, porque en la casa no habla ni la más mínima consolación de comida, me dirigí a oír la misa, ya que yo de pequeñín era muy creyente y religioso. Estando yo enredando (jugando) con algunos otros guaxinus (niños) de mi aldea, en espera que tocase la última campanada para entrar en la iglesia, vi llegar la pareja de la guardia civil y un vuelco de temor revolvió mi ánimo, que casi consiguió ordenarme que saliese corriendo, huyendo pronto de aquel nuevo peligro que me acechaba. Sin embargo no lo hice, porque o no era lo suficientemente valiente, o lo necesariamente cobarde para hacer tal cosa, lo cierto es que cesé de jugar y me quedé mirando para ellos, lleno de temor, de tristeza, de pena. Preguntaron a alguien quién era yo, uno de mis vecinos me señaló, entonces los guardias me llamaron, y yo hacia ellos avancé, cabizbajo, temeroso y desamparado, igual los niños que los vecinos me miraban sin urniar (decir) palabra, muy posible muchos de ellos, tanto fascistas como rojos, vencedores o vencidos, sintiesen una profunda pena al ver aquel niño, desventurado e inocente ruina que dejó la vil venganza de la posguerra, avanzar sin protección ni cariño de nadie hacia los guardias, al fin llegué junto a ellos y me los quedé mirando, no me gustaron sus rostros, que me parecieron dos demonios, entrambos se quedaron mirando unos momentos en silencio mi rostro, en el que se podía leer la despreciable cobardía y nefastosas intenciones, que se enraizaban en el podrido sentimiento de mi amo, pude comprobar que esbozaban una tenue sonrisa, y no pude descifrar, si era que les alegraba observar el sello del martirio anclado en mi cara, o si por todo lo contrario, me dedicaban un consuelo de lastimosa consideración. Qué enano era yo físicamente en aquella lejana y para mi inolvidable, desgraciada y maestrosa mala época, si desde mi distancia también en el momento mi señora prisionera, proyectó mi mente siempre libre, como el misterioso dios que en cada mente humana vive, cuento yo que si me observé ante toda aquella gente, asustados los unos, hartos de maltratos, satisfechos los otros, por formar parte del mando, e indiferentes los restantes por no contar nada en ningún bando, digo que si me vi tan insignificante en mayor cuantía todos cuantos me rodeaban eran, ya que ninguno de ellos optó, en defender a un niño inocente y lleno de temor, que no había cometido más delito que el matar sin querer a un chivo, que era menos cabrón que todos aquellos papalbus humanos. Uno de los guardias con el mosquetón en la mano, me acarició mi corta y jamás peinada cabellera, pues nada más que tenía dos dedos de larga, mi madre me la rapaba al cero para que los abundantes piojos en ella no sembraran la descendencia de sus miserias, y a la par que esto hacía tan despreciable celador de una ley muy poco justiciera, con palabras que pretendían ser cariñosas y amables me dijo: —Ya veo por las caricias que luces en tu rostro, que con todo merecimiento y sin ninguna duda el señor Manín te ha hecho, que eres un niño rebelde, desobediente y malo, que te niegas a decir la verdad, y por lo tanto por todos estos endemoniados pecados irás al infierno, así es, que si ahora mismo no me dices quién fue el que disparó contra el chivo de tu amo, yo también tendré que castigarte. En esto estábamos el guardia y yo rodeados por los vecinos que no decían ni pío, cuando hizo acto de presencia el señor cura, que relevando a la autoridad de su palabra no así de mi persona, me aconsejó apoyando sus frases en la Divinidad de Señor, para que les contase la verdad que me liberaría de todos mis sufrimientos. Díjele al cura lo mismo que al guardia que yo estaba dormido, y que sólo me había despertado al oír al chivo berrar a la par que bajaba por entre los peñascos rodando. La ruda mano de aquel guardia, que seguramente había sido toda su vida un rústico campesino y que la guerra le había liberado de tan honrado lugar para colocarle en el más delicado de los oficios, como es el de servir con dignidad a la Justicia, cuento yo que aquella pesada mano de aquel hombre que pensaba que las personas había que tratarlas como a las bestias con las que él hubiera vivido siempre, dejó de acariciar mi cabeza y sus dedos se aferraron como si fuesen fuertes murgazas (tenazas) a una de mis uréas (orejas), y sonriéndose como si me estuviese el muy hipócrita acariciándome, a la par que me rogaba que le contase la verdad, me apretujaba con tal fuerza, que el dolor que me inyectaba me hacía ver todas las estrellas. Creo que lo que más le molestaba aquel cobarde representante de la ley, no de la Justicia, era que yo, que la vida ya me había forjado en saber llevar el sufrimiento, ni llorara, ni gritara ni menos me quejara de nada, por eso el infame seguía despiadamente con todas sus fuerzas apretándome, aun es hoy el día, que cada vez que me recuerdo de aquel momento mi oreja se pone tan rápidamente colorada, que hasta me molesta el calor que alumbra. Así en este atroz sufrimiento yo me debatía, sin que nadie de los allí reunidos por mí intercediera, dentro del horripilante dolor que me producía aquel estrapayáu d'uréas (retorcimiento, aplastamiento de orejas), cuando llegó mi madre ante la concurrencia, pues como era domingo, bajaba la pobre de aquella aldea donde toda la semana había estado trabajando, trayendo encima de la cabeza una manieguina (cesta) llena de viandas que en el caserío le habían dado a cuenta de su esfuerzo. Cuando mi madre me vio a mí, en tal escarnecimiento, tiró la manieguca al suelo, y llena de una fuerza airada que la multiplicaba, se acercó tan randa como una centella hasta mi verdugo y arrancándole el mosquetón de un fuerte tirón de entre su mano, le pegó con él tamaño golpe encima de sus costillas, que dio con él como si se tratara de un muñeco de trapo en tierra. Antes de seguir con esta cierta historia, voy hacer un inciso, para describir muy someramente cómo era mi madre en aquella época. Era joven, aun no llegaría a los cuarenta años, y a pesar de su juventud, ya había perdido la pobrecita dentro de los mayores sufrimientos que se puedan imaginar, a dos hijos que luchaban en la guerra, a su marido que fuera fusilado y a todo cuanto poseía. Mi madre como perteneciente a la más ancestral raza astur, era rubia, con el pelo del color de la miel, o de la escanda sazonada, tan abundante lo tenía, que cuando lo llevaba suelto y se acuruxaba (agachaba) le tapaba todo su cuerpo como si lo cubriera con una preciosa manta. Sus ojos eran a veces tan azules como el transparente cielo de una mañana de primavera, y en ocasiones eran tan verdes como los mismos campos de nuestra aldea. Era tan pura y recia como la misma madre naturaleza, inamovible en sus decisiones, honrada y justiciera. Era una auténtica astur procedente de la primera raza que pobló las ubérrimas montañas de mi noble tierra, y no una mistificación como somos hoy en día más del noventa por ciento de las gentes asturianas, enraizados con todos los colonizadores de nuestra tierra. Mi madre enojada era una invencible fiera, y tranquila y serena, era tan hermosa y dulce como incomparablemente lo es mi asturiana tierra. Y ya dicho con suficiente claridad como era esta excepcional mujer, vuelvo a centrarme en el desaguisado que mi madre justicieramente preparara, con una valentía y decisión tal, que dejó a todos perplejos y anonadados, pues el guardia que en posición ridícula espanzarrado moraba en el suelo, desde tal lugar miraba con ojos desorbitados a mi madre que con el mosquetón en la mano y a la par que se lo arrojaba con fuerza y mala sangre contra su pecho le decía: ¡Yes un llimiagu, lu mesmu que toes istes xentes que conxentíen, qu'dellantri de la mesma ilexia del Faedor, y'en prexencia d'isti cura escosáu de coyones ya xusticieres razones, lú mesmu que tous vuexotrus que sois una cabaná de baldreyus, que tu que yes un cachiparru, martirizares a isti nenín pequenu, ya s'ístu faedis con miou fíu qu'entavía 'l probitín non sabe dúnde come, ¿qué faeredis con les prexones mayores? (Eres un rastrero baboso, lo mismo que todas estas gentes que te consienten, que delante de la iglesia de Dios y ante la presencia de este cura que no tiene ni cojones, ni justicieras razones, lo mismo que todos vosotros, que no sois nada más que un rebaño de cobardes, que tú que no eres nada más que un parásito martirizaras a este pequeño niño. Y si esto haceís con mi hijo, que todavía el pobrecito no sabe de dónde come, ¿qué hareis con las personas mayores...?). El otro guardia que sin lugar a dudas parecía un hombre con mejores sentimientos que el gusano que me había martirizado, intentaba sujetar a mi madre propinándole palabras que le aconsejaban que no complicara más las cosas, mientras que su repugnante compañero se levantaba del suelo, y ya con el arma entre sus manos, la enarboló por encima de su cabeza en amago de dejarla caer encima de mi madre a la sazón que con una inquina maligna y cobardosa le decía: ¡Si fuese usted un hombre, ahora mismo le partía la cabeza en dos para que al final de su existencia comprendiera usted, que el deber de todo ciudadano es respetar a la ley! A lo que mi madre le respondió de la siguiente manera: —Si you fora un home, a usté había qu'allevantalu dóu tá, p'ancuandiálu debaxu tierra, que ye 'l llugar quéi cuerresponde a la xentuza baldreyante comu ye usté. Ya tocante a la ley que reprexenta, que ye tan betchá de maldáes comu usté mesmu, pásula you ya toes les prexones decentes pente les piernes ya mexamus per echa. ¡Perque isa lley que tantu cacaréa achuquinóu ya t'achuquinandu a fatáus d'iñocentes, sin respetar nin al vietchu que t'encantu la xepoltura, nin al xoven qu'entavía non golióu 'l tafu de papalbus ya rapiegus que tienen tous los comedores que la endubiechan y'esmarachen! (Si yo fuese un hombre, a usted había que levantarle del lugar donde se encuentra para enterrarle bajo tierra, que es el sitio que le corresponde a la gentuza cobarde como lo es usted. Y tocante a la ley que tanto cacarea, que está tan rica de maldades como usted mismo, la paso yo y todas las personas decentes por entre las piernas y meamos por ella). (¡Porque esa ley que usted representa, ha asesinado y está asesinando a muchos inocentes, sin respetar ni al viejo que ya se encuentra al borde de su sepultura, ni tampoco al joven que todavía no se ha olido, el característico mal hedor que emana de los comedores, indeseables y ladrones que la han hecho, así como ustedes que atropelladamente obligan a punta de pistola y látigo a que se cumpla!). Aun puedo ver en los rostros de todas aquellas gentes que nos rodeaban, desde esta asquerosa celda donde viviendo el presente que me aprisiona en esclavo de unas injustas ordenanzas, mi mente desdoblándose en dimensiones pasadas, añora con tristezas y alegrías, las primeras alumbradoras fuentes de toda mi desgracia. Sí, veo los ojos asustados de algunos de mis convecinos, que al escuchar aquellas graves y acusadoras palabras que mi madre airada, enloquecida y por toparse en su justo desquiciada, le decía a aquel guardia que tan cobardemente la amenazaba. Sí, veo como todos ellos con tristeza pensaban, que mi madre no iba a salir de aquel asunto bien librada. Pues en aquellos tiempos por menor delito, al paredón de fusilamiento llevaban a personas más recomendadas. Vi los ojos de aquel guardia ruin y rastrero, vilos cómo se llenaban de una alegría satánica, quizás en otras ocasiones ya por él vivida, cuando a tantos inocentes martirizaba o asesinaba. Vi cómo dejó de amenazar a mi madre, cómo colgó el mosquetón de su hombro, y metiendo la mano sonriendo canallescamente en su macuto, sacó unas relucientes esposas con las que se disponía a encadenar a mi madre en el lleldar (acaecer) que le decía: —La voy a llevar a usted y a su hijo detenidos hasta el cuartelillo, y allí, le enseñaremos a usted a respetar la ley y el orden, ya verá usted cómo cuando nosotros la dejemos, no se le ocurrirá jamás ofender a la ley y al régimen, ni aun en su propio pensamiento. Y en cuanto a su cachorro, que parece ser tiene su misma casta, también le enseñaremos a decir la verdad aunque tengamos que arrancarle la lengua. Fue entonces cuando uno de los dos principales caciques de la aldea, que también ye menester que cuando encarte les diga cómo eran, le dijo al guardia con palabras amenazadoras: ¡Dexe tranquíl ista muyer ya 'l sou fíu, pos güéi mesmu vou cuntaye you 'l sou xefe la clás de guardia que ta fechu. (Deje tranquila a esta mujer y a su hijo, y hoy mismo le voy a contar a su jefe la clase de guardia que está hecho, que se ha dejado desarmar por una mujer cuando cobardemente usted martirizaba a su hijo, poco puedo poder yo si no le hago catar covixu noitre ufixu (oficio), perque nisti de guardia paeme amindi que nun ten llixa (arte, valer, etc.). La fuerza y poder que tenían aquellos desalmados caciques en aquellos tiempos de desalmados vivires, achindi mesmu xuntu lus mious güétchus (allí mismo frente a mis ojos) quedaba bien claro, porque aquel guardia aviñonáu de miéu (lleno de miedo), se justificaba rastrera y servilmente pidiéndole perdón aquel hombre que no había sido en toda su vida nada más que un verdadero canalla, per ístu miou má noxá fasta cuaxí la llocura dista maneira le falóu (por esto mi madre enojada hasta casi la locura de esta manera le habló). —Lu que me faltaba per uyír, que tena que debéi cumplíus a isti baldrayu d'achuquín, que dexóu la nuexa 'ldina xemá de güerfaninus dexamparáus de la mán del Faidor ya de lus homes. (Lo que me faltaba por escuchar, que tenga yo que deberle favores a este cobarde de asesino que dejó la aldea sembrada de huérfanos desamparados de la mano de Dios y de los hombres). ¿Nun foste tóu sou banduerru de lus enfermus el que denuncióu 'l miou home paque me l'achuquinaren na cárxel d'Uviéu? (¿No has sido tu comedor, canalla de los infiernos el que ha denunciado a mi marido para que me lo asesinasen en la cárcel de Oviedo?). ¿Ya con lus fíus de Manolón el Gocheiru...? ¿Qué foi lu que fixiste conechus baldrayán? Que yeren un par de rapazus más bonus qu'el pan d'escanda qu'enxamás fixerun mal a naide, ya cundu taben per aquíndi de millicianus, ya tóu t'encovaxabes fugáu per les branes, tóus xapiemus na cabana que t'empayaretabes, ya tantu nuexóitres perque yeras veicín comu aquechus ñocentinus rapazus qu’achuquinasti deximiémuste xempre pa que nun te prendieren. Que fatiquinus forun lus probetayus rapazus, y'anxín pagarun con las sous vides les sous fatezas, pos se te viexen deñunciáu, nistes gores tabes fechu 'n meruxéiru de merucus, xustamente lu que yes, y'echus taríen vivus al lláu de lus sous pás. (¿Y qué has hecho con los hijos del Cerdero?, que eran un par de mozos más buenos que el pan de escanda, que no han hecho más mal los pobrecitos, que cuando fueron al servicio militar por la quinta; y estuvieron por estos contornos de milicianos, mientras que tu andabas por la braña huido, y sabiendo nosotros en la cabaña donde te refugiabas, no te hemos denunciado porque eras nuestro vecino, aunque tuvieras la idea política que te diera la gana, que no debe de ser ninguna, porque te parió tu madre canalla desde la entraña, pues como te estoy diciendo, tanto aquellos grandes rapazos como nosotros, te olvidábamos siempre para que nunca te cazaran. ¡Qué tontos fueron aquellos pobres y desgraciadinos muchachos, y así pagaron con sus vidas sus tontezas, pues si te hubiesen denunciado, a estas horas, tu estarías hecho una verbena de gusanos, que ni más ni menos es lo que eres, y ellos estarían vivos al lado de sus desesperantes padres!). Todos escuchaban a mi madre silenciosos y asustados, considerando algunos con tristeza, que mi madre se había vuelto turulata (loca) para atraverse a manifestar acusadoramente ante los guardias, el cura y el pueblo, lo que todas las gentes de la aldea sabían que era cierto, pero no se detuvo mi madre en el acuse que le hacía aquel villano de todas sus bellaquerías, pues al no encontrar nadie que la importunara, siguió con su palabra y con igual fuerza mortificándole de esta manera: —E nus tiempus d'endenantes, cundu lus roxus mandaben lu mesmu que vuexotrus facedis nagora, non trañia l'esquilona de l'ilexa p'axuntanus en conceyu p'uyír la misa tres el cura, perque pieschada taba la casa del Faidor, ya con lus curas lus roxus nagua querían, peru a pesar de tar tan lexus del Faidor, a naide s'achuquinóu n'aldea, ya se morrierun un par de rapazus, fói nel frenti, peru nagora que tenemus l’ilexa 'l entestate, y'un cura que coyius de la man quiér chevanus a tóus pel atayu de non sei que Dios, ya non sei que cielu, pos con tou isti telar, entremedáu de cures, ya caciques comu lu yes tóu, de confexones, mises ya xermones, achuquinasteis n'aldea 'n poucus dies, más xentes que de mala manera, enxamás de lus xamases en Asturies murrierun. Se tóu xupiés so lladrón achuquinante, lu mesmu que toes istes xentes que m'acorrelan, lu que you tenu xufriu nes comunicaciones de la muerte que se encaldaben na cárxel d'Uvieu, dúnde 'l miéu ya 'l espavoríu facien fuercia, únde 'l fríu enxenebráu la entraña te queimaba, únde les chárimes esbocáes en el glayíu xapoixaben, atristeyáus ya dollores qu'eszarapicaben, tous lus xentíus de cuantus escuchaban. Non puéu apoixar de mious videtches, lus güeyus enfervecíus de aquechus homes, qu'agoxáes allumbraben engafuráes chárimes, con les manes tembluqueántes per el miéu, acoyendu con desesperación las rexes de fierru, que non lus dexaben en postreira vez, abrazar a la sou muyer ya lus sous fíus, qu'ameruxáus de cariñu, ya betcháus de dollor, choraben ya glayaben, xiringáus per el amore que profexaben naquel home, que yera 'l pá de lus fíus, el mantín desous quereres, y’l caidonal del sou llare. Naide algamía per mor de aqueches rexes de fierru entemedades, falagar cómu postreira despedida, a la muyer nin al home, nin lus pequeninus fíus, que güerfaninus naquecha nueche diben quedaré, perque banduerrus baldreyus lu mesmu que tóu, lus deñunciaben y'acusaben de faer fatáus de couxes, que ni nel xoñéu lus probetayus dacuandu lleldaren. Tóus nun mirabamus atristeyáus per debaxu la borrina qu'acobertoriaba lus güeyus encarnispáus pe les chárimes, ya lexus de falanus tantes couxes, nel tiempu tan escosu que nus daben, esfaíamonus en playíus choramiqueirus llastimeirus e nes fanes más mortales. Enclicáus tous per un dollor que nes entrañes esquiciáu t'esgarduñaba, tabamus fatáus de xocenes muyeres que güéi toes viudes y'esgraciaínes semos, enlloquecides y'engarrinchades a les rexes que a la llibertá ya la xusticia trincotiaben. Nagua podiamus decinus, perque la pallabra afogábase na conguetcha qu’el alma esfaída pe la tristieza sacupaba, sous penares nel gargüélu, a munchus el dollor añuedábayes el celebru con tal prietura, que esmurgazábanse col xentíu perdíu nel enllabanáu xuelu. Alcuérdume comu s’agora mesmu fora, ya xamás de lus xamases tal desxusticiáu, endiañáu, baldreyóuxu ya chuquinamientu de xentes abondes d'eches tan iñocentes comu isti rapacín, que la mesma lley qu'achuquinóu a suo padre, martirizóulu a él, ante 'l cura, que mangonéa la mitá la aldea, y'isti banduerru de cacique dumeña entrambas partes, ya tous voxoutrus qu'empaparáus per el miéu, olvidósebus defender tou lo güenu per lu que lus vuesus homes llucharun ya morrierun ¡Sin alcuerdume d'aqueches canallesques comunicaciones que se lleldaben na cárxel d'Uvieu, ya non esborraránseme de les mious vidatches metantu que la vida me acompañe! (En los tiempos ya pasados, cuando los rojos mandaban lo mismo que vosotros hacéis ahora, no tañía la campana de la iglesia, para llamarnos y rejuntarnos a todos en fraternal comunidad, para escuchar la misa detrás de un cura, porque cerrada estaba la Casa de Dios, y con los curas los rojos no querían saber nada. Pero a pesar según parecía de que se encontraban muy lejos del Hacedor, a nadie asesinaron en la aldea, y si han muerto un par de jóvenes, ha sido luchando en el frente. Sin embargo ahora, que tenemos la iglesia siempre abierta y un cura que asidos de la mano, quiere llevarnos a todos por el camino más corto para alcanzar, no sé a qué dios, ni tampoco a qué cielo, pues con todos estos sucederes que ahora están pasando, entretejidos por los curas, y por caciques como lo eres tú, de confesiones, misas y sermones, habéis asesinado en la aldea en pocos días, más gentes que de mala manera, jamás de los jamases no contando estos tiempos, en todo Asturias han muerto. Si tu supieras so ladrón y asesino, lo mismo que todas estas gentes que nos rodean, lo que yo he sufrido en las famosas comunicaciones de la muerte que se hacían en la cárcel de Oviedo, donde el miedo y el pavor, hacían fuerza, donde el helado frío que el temor producía, al mismo tiempo las entrañas te quemaba, donde las lágrimas deslocadas en gritos lastimeros se posaban, haciendo tristezas y dolores tan inmensos, que despedazaban todos los sentidos de cuantos escuchaban. No puedo apear de mi cerebro los ojos enardecidos de aquellos hombres, que a cestadas alumbraban envenenadoras lágrimas, y con sus manos temblorosas por el miedo, cogían con desesperación las rejas de hierro, que les prohibían por última vez, abrazar a sus mujeres e hijos, que llenos de cariño y ricos de dolor, lloraban y gritaban desesperadamente, movidos por el amor que profesaban a aquel hombre, que era el padre de los hijos que quedarían ya para siempre desamparados, el amante esposo de sus quereres, y el fuerte guía de sus lares. Nadie alcanzaba por la causa de aquellas rejas de hierro fuertemente entretejidas, halagar como última despedida, a la mujer ni al hombre, ni a los amados y pequeños hijos, que huerfanitos aquella noche si iban a quedar, porque indeseables cobardes lo mismo que tu eres, les habían denunciado y acusado, de haber hecho muchas y malas cosas, que ni en el sueño los pobrecitos, jamás ni habían pensado. Todos nos mirábamos entristecidos, por debajo de la niebla que nublaba los ojos enrojecidos por las lágrimas, y lejos de hablar de tantas cosas en el tiempo tan corto que nos daban, nos deshacíamos en lamentos lastimosos, que nos precipitaban en los abismos más mortales. Agachados todos por un dolor que en nuestras entrañas enloquecido sin piedad las arañaba, estábamos en aquella triste ocasión, muchas jóvenes mujeres que hoy todas viudas y desgraciadas somos, enloquecidas y agarradas con desespero a aquellas rejas, que a la Libertad y a la Justicia pisoteaban. Nada podíamos decirnos, porque las palabras ahogábanse en la garganta, que el alma deshecha por la tristeza, vertía en ella sus penares. A muchos el dolor les aprisionaba el cerebro con tal fuerza, que se desvanecían privados del sentido entre las losas que poblaban el suelo. Recuerdo como si ahora mismo estuviese sucediendo, y nunca jamás, tal injusticia, endiablada cobardía, y canallesco asesinamiento de gentes, muchas de ellas tan inocentes como este pequeño, que la misma ley que asesinó a su padre, le está martirizando ahora, precisamente ante la presencia del cura, que es el dueño de la mitad de la aldea, y de este indeseable de cacique, que domina entrambas partes, y de todos vosotros que llenos y dominados por el miedo, os olvidasteis de defender todo lo bueno y hermoso, por lo que vuestros hombres lucharon y murieron). (¡Sí recuerdo aquellas canallescas comunicaciones que se hacían en la cárcel de Oviedo, y que ya nunca podrán borrarse de mis sienes, mientras que la vida me acompañe!). Recuerdo perfectamente cómo todas aquellas gentes escuchaban a mi madre entre asombrados, y compasivos, entre temerosos avergonzados y ofendidos, y quizás hubiesen escuchado muchas más injusticias que habían hecho no los caballeros y valientes soldados, que denodadamente lucharon hasta conseguir la victoria, ni tampoco las juventudes que militaban en el partido triunfador, sino las gentes maduras, caciques que habían conservado la vida en entrambos bandos, que llenas de un odio vengativo y endiablado, habían hecho ellas más muertes criminales en la paz de la posguerra que todos los leales luchadores de enemigos bandos. Digo yo que mi madre con su cordura de mente les hubiese seguido acusando, si el cura, muy oportuno y diplomático, como son todos los religiosos de carrera larga, no se ausentara sin decir palabra, y ordenara al sacristán que tocase la última campanada, para entrar a la iglesia con el fin de escuchar la misa. Y ahora diré, que mal dicho está que yo diga que el sacristán tocase la campana, porque no había tal campana, ni en la iglesia de mi aldea ni en ninguna otra en todo el valle, ya que los rojos, se las habían llevado todas, no sé con qué fin ni propósito, como tampoco puedo comprender porque quemaban los santos que jamás les harían ningún daño, y dejaban con vida a indeseables como los caciques asesinos de mi aldea. Lo cierto es, que como campana de la vieja iglesia de mi aldea, había un trozo de raíl colgado del pórtico con una alambre, donde aporreaba el sacristán, con un martillo medio deshecho de los de cabruñar la guadaña. Nada más que el toque comenzó hacerse sentir, fueron las gentes desfilando tras la llamada de la postrera campanada, sin que nadie se osara replicarle a mi madre ni tan sola una palabra, bien fuese de desagrado o de conformidad con cuanto había enardecidamente manifestado. Todos se adentraron en la casa del Señor donde yo creo, que si el Nazareno pudiese apoixase (apearse) de la Cruz, no dudo que a todos ellos una tocata de barganazus les esfargayara. (Paliza de palos que en ellos prodigara). Dejó mi madre de reñir a voz en grito, pero siguió haciéndolo muy quedadamente, a la par que con gran remango recogía su cesta, que colocándola esta vez debajo el brazo, nos encaminamos para nuestro lar, mientras que aquellas gentes, culpables unas e inocentes las otras, le rogaban a Dios, los unos por sus pecados monstruosos ya cometidos, que en El no habían pensado cuando los ordenaban, los otros, quizás le pidieran paz y prosperidad para ellos, sus cosechas y ganados, pero Dios no escucharía ni menos ayudaría, ni al pecador tal vez arrepentido, ni al inocente libre de pecado, y lo sé por propia experiencia, porque yo, tantas veces le he llamado, suplicado y rogado, siempre a cuestas con el temor, la miseria y el desprecio que el mundo en mi había sembrado, y jamás El se dignó ni tan siquiera escucharme, porque si me hubiese escuchado, y no remediara con prontitud ni nefastoso sufrimiento, yo diría ya sin el menor equívoco, que el Dios que todos tememos y adoramos, no es nada más que un diablo. Y esto sin lugar a dudas es así, porque Nuestro Señor está harto de nosotros hasta la misma coronilla, y por eso pensó ya en inmemoriales tiempos, que o liquidarnos a todos, y olvidarse sin pena y con prontitud del mal invento que había industriado, o dejarnos vivir a nuestro aire, sin preocuparse ya para nada de nuestros haceres, hasta que la muerte nos lleve a su presencia. Caminaba yo detrás de mi madre, sujetándome con la mano mi dolorosa y sangrante oreja, que más doloroso sufrimiento me había reportado, cuando aquel imbécil y canalla de guardia me la había retorcido, que si me hubiesen molido todo mi cuerpo a palos. Llegamos a la postre a nuestra humilde casa, y siempre sin parar de reñir mi madre, de maldecir y de amenazar, estongóu 'l llar (limpió la cocina) de añejas cenizas, y con la rapidez con que ella solía hacer las cosas, tizóu ‘l fuéu (prendió el fuego) y después, puso un cazo lleno de agua con sal y unas hierbas (que ahora no sé cómo se llaman, pero que son muy buenas para las heridas) a hervir, y mientras que hervía, s'encaldóu nel trabayu de pulgar patacas (se hizo en el trabajo de mondar patatas), de las que había traído de la aldea de donde venía. Cuando el agua estuvo en su punto, que fue en el momento que ella terminara de aliñar las patatas ya listas para ser fritas, se dispuso mi madre a curarme, y al tenor que lo estaba haciendo, y viendo yo en su rostro retratado el cariñoso sufrimiento que por mí sentía, ella como siempre intentando disimular toda emoción, me preguntó dando muestras de un enfado cariñoso, ¿que qué era lo que había sucedido, o en qué líos me había yo alojado, para que los guardias me hubiesen puesto el rostro como un Ecce Homo? —Díjele a mi madre que el guardia no me había hecho nada más que estrapayáu l'uréa (deshecho la oreja), y que las otras heridas me las proporcionara el amo Manín, por las causas del condenado cabrón que ustedes ya saben. —Vi cómo las recias manos de mi madre temblaban al tenor que a mis heridas con aquella agua milagrosa me lavaba, sentí cómo su voz enardecida juraba y perjuraba contra aquel Manín de los infiernos, al cual ella decía, le iba a colgar la foiz (hoz) del pescuezo. Dio por terminada mi cura y en instantes me preparó la comida, que consistía en un buen cazo de patatas fritas con grasa de tocino, un gran cantezu (pedazo) de pan de escanda, y un escudiecháu de lleiche con borona (taza de leche con pan de maíz), y ya fartuquín fasta ‘l rutiar (harto hasta el eructo), preguntele que si podía ir a dar una vuelta por la aldea, a lo que ella me respondió afirmativamente, recordándome con amenazas, el que non m'engarricra con lus oitres rapacinus. (Que no me pelease con los otros niños). Cuando me dirigía al lugar donde todos los chicos por costumbre teníamos de reunirnos para enredar (jugar), en una de las callejas de mi aldea, me topé con Pelayu, que seguramente habría abandonado a su amo en el monte, por el extraño de no verme a mi como sucedía siempre. ¿Porque qué animal o persona con sentimientos nobles y cariñosos, podría vivir en la soledad del monte en la compañía de una repugnante bestia, como lo era Manín nuestro amo...? Viome primero Pelayu que yo a él le avistara, y casi estoy por asegurar, que me había olfateado antes de que yo desembocara en la calleja, donde él buscándose la vida por todos los rincones husmeaba. Porque yo jamás había visto a Manín, darle al pobre de Pelayu de comer nada, ya que Manín solía decir dándoselas siempre de razonero eficiente, que el perro no se le podía dar la esllaba óu llabaza de fregar lus cacíus (las aguas sucias residuos de lavar los cacharros de la cocina) porque estaban los bracus na cobil urniándu per llapalas (cerdos en el cubil gruñendo por tomarlas), que al perro lo único que se le podía dar, era aquello que no tuviese aprovechamiento para nada, como les llixes de les vaques cundu betchaban, de las uvées ya les cabras, óu cuallesquier oitra molicie que paque nún fediera menester yera encuandiála (como las libraduras de las vacas, de las ovejas y las cabras cuando parían, o cualquier otra porquería que para que no oliese mal, fuera necesario enterrarla). Vino Pelayu hacia mí envuelta su alma perruna por una gozasa alegría, pero me di cuenta con pena profunda, que no hacía tal acercamiento dentro del desenfado y gracial camaradería que en todas las ocasiones él conmigo usara, pues por primera vez mi buen Pelayu, para acercarse a mí, rastreramente se arrastraba, no era por el miedo de que yo le apaleara, ya que jamás ni de palabra le había ofendido, era sin duda porque se sentía muy avergonzado de haberme abandonado la pasada noche, cuando tan triste y solo me encontraba, y quizás más le necesitara. ¡Pobre Pelayu! ¡Qué alma más humana tenía, y a cuántos humanos, el alma de los rabiosos perros les dirigía! Me agabuxé (agaché) a su lado, envuelto yo por una sana, jovial, y angelical alegría, le besé su rostro varias veces entusiasmado, y acaricié con gozo su fino y sedoso cuerpo, y olvidándonos entrambos él de su cobardía y yo del rencor que pudiera por su gesto guardarle, nos fusionamos en un abrazo risueño y cariñoso, donde él dando pequeños ladridos por los que manifestaba su alegría y pena, me lamía una y mil veces las heridas que adornaban mis mexietchas (mejillas), y quizás se estuviese jurando, que aunque le costase la vida, nunca de mi lado se alejaría. Toda aquella tarde, estuve jugando al «llanque» y a la «palombietcha» con el único amigo de verdad que en la aldea tenía que se llamaba Muel. Pobre amigo mío, murió cuando apenas tenía veintiocho años, reventado por el más duro y esclavizante trabajo, que desde su niñez y en mi compañía, fustigados por el hambre y la necesidad, entrambos y dos a las severas órdenes de su padre, como serradores en casi todos los montes de mi Asturias, habíamos llevado a cabo, al final, su cuerpo ya deshecho, explotado y gastado, fue consumiéndose en la triste soledad del sanatorio del Naranco, donde murió devorado por una tisis galopante. Tenía Muel dos o tres años más que yo, y sin embargo éramos los dos de la misma estatura, y empezamos a serrar madera manualmente los dos en el mismo día, teniendo yo en la sazón, tan sólo trece años, fue nuestro maestro su propio padre, y nos trataba como nadie se puede imaginar, ya que no había día, que no nos untara ‘l focicu (nos azotaba) por lo menos un par de veces. No es que aquel hombre y excepcional trabajador fuese malo, no nada de eso, es que el pobre precisaba por fuerza mayor, para poder desarrollar el duro trabajo del serrador, que nosotros hiciésemos el trabajo de hombres y no éramos nada más que dos niños. Digo yo que aquella tarde, le conté a mi amigo Muel, como había encontrado en la montaña la cueva de las armas, y así hablando de nuestros proyectos, acordamos que al día siguiente subiríamos hasta ella, para jugar hasta cansarnos con aquellos juguetes de verdad. Así es que a la oscurecida retornamos cada uno para su casa, saboreando por adelantado lo felices que al día siguiente habíamos de ser. Caminaba en pos de mí, tan contento y satisfecho como siempre mi buen Pelayu, sin preocuparse para nada de que él, era un esclavo de Manín, y no un ser libre que pudiese hacer lo que más le conviniese, pero al llegar a la esplanada donde asentada estaba la bolera, lugar clave donde se reunían todos los vecinos de la aldea, después que concluían sus trabajos, bien fuese para charlas y cambiar impresiones, o para jugar unas partidas a los bolos, como cuento, allí estaba Manín, en diálogo con unos vecinos, ya de retirada para su casa después de haber encerrado las cabras, cuando vio a su desleal Pelayu, que muy contento y moviendo con gran felicidad su rabo, me acompañaba a mí, como si yo fuese en vez de él su amo, dejó a su contertulio con la palabra en la boca, y cambiando su pacífica charla por la riña loca, embistiome a mi con ofensiva y pecaminosa palabra, al mismo tiempo que con la vara que portaba en su mano, descargó sobre el confiado Pelayu tal varazo, que a quedarse el pobre tan sólo un segundo condoliéndose del acuciante dolor que en su cuerpo se anidaba, seguramente que hubiese llevado sobrada ración de varazos, que fácil la dejarían sin vida in situ. Pero no hizo tal cosa mi buen Pelayu, sino que salió huyendo como alma que se lleva el diablo, lanzando en el aire ladridos, que yo creo que no eran por el profundo sufrir que le proporcionara el castigo, sino que en su lenguaje, seguramente maldeciría aquella bestia con figura humana, que era capaz de azotar despiadadamente a un inocente niño, o de asesinarle a él mismo, que no se encontraba con más culpa, que de despreciar a su amo, por canalla y miserable. Y lo propio que Pelayu hizo, no lo dejé yo para más pensado, y a la vez que me perdía en la carrera, huyendo de aquel reptil repugnante y asqueroso, recuerdo que con rabia enloquecida yo le dije: ¡Fíu de put, baldreyu, llimiagu! (Hijo de puta, cobarde, rastrero, baboso..., etc., etc.). Pero miren ustedes por donde, estaba mi madre allí cerca en casa de una vecina hablando de sus cosas tranquilamente, cuando al sentir al Manín que me ofendía, al perro ladrar por la caricia que había recibido, y a mi insultándole poniéndole como un pingayu (de lo peor), salió mi madre de casa de su vecina, con todos sus muchos ánimos aviesporáus (envenenados, aguijoniantes), y cogiendo un palo que allí a mano había, bien seco y sudado, porque hiciera su servicio sirviéndole de mango a una fexoria (azada), se dirigió con extrema rapidez y silenciosamente al lugar donde Manín estaba, y sin decirle ni una sola palabra, empezó a darle palos con aquel formidable mango, que la suerte a Manín le cupió de que nuestros vecinos la detuvieran, porque sino, creo que le hubiese matado. «LA MULTA O EL REFORMATORIO» Al día siguiente, mi amigo Muel, yo y Pelayu, subíamos alegremente hacia la montaña, con locas ansias de llegar pronto a la cueva, con el infantil y firme deseo, de jugar hasta saciarnos con aquellas armas, recuerdo a mi querido amigo, futuro candidato al igual que yo, a la penosa esclavitud que como serradores nos aguardaba, la veo con su sana sonrisa, pintada en sus pequeños y vivarachos ojillos azules, acariciar una y otra vez, con una alegría inmensa aquellas armas, no existía para nosotros en el mundo, en aquellos felices momentos, nada que pudiésemos apreciar tanto, como aquellos mortíferos juguetes, de los que en la sazón, éramos los únicos señores y dueños, nos hallábamos fuera de la cueva, enredando cada uno con su escopeta, y una canana repleta de cartuchos colgada del hombro a la bandolera, Pelayu, desentendiéndose de nosotros mitigaba su hambre cazando grillos y mariposas, o cualquier otro insecto que plugiérale y fuérale rentable para entretener su enflaquecido estómago. Después de cansarnos de hacer la instrucción marcando el paso con la escopeta al hombro, emulando a los soldados cuando hacían prácticas en nuestra aldea, yo le dije a mi amigo señalándole el lugar, que desde aquel mismo sitio, yo había tumbado de dos certeros disparos al cabrón de mi amo. Muel, sacando dos cartuchos de la canana y metiéndolos dentro de la recámara de su escopeta, me dijo que él también pudiera haberlo hecho, y para asegurármelo de que no marraría el tiro, me señaló una piedra rojiza que había muy cerca de donde muriera el chivo, y a la par que se ponía la escopeta en el hombro para materializar lo que había asegurado, me decía ilusionado: —¡Fíxate Xulín!, ya veras cómu la desfaigu nun fatáu de cachiquinus—. (—¡Fíjate Julín!, ya verás como la deshago en mil pedazos—). El doble disparo retumbó dentro del natural silencio de la montaña, como si se tratase de un ruidoso trueno de las tormentas de los veranos, las águilas y los cuervos, así como todos los pájaros y animales que moraban por aquellos aledaños, moviéronse de sus lugares, graznando las aves al levantar el vuelo, y quizás las alimañas agudizasen al oído para saber el peligro que pudiese traerles aquel espanto. Hasta Pelayu dejó su caza insectívora para ladrar desaforado, como si presintiera que otro cabrón había sido abatido, que le haría de nuevo volver a hartarse, o tal vez nos estuviese reprimiendo, queriendo con su lenguaje decirnos, que aquella xuxeante folixa (crecido ruido, alegría, juerga, etc., etc.) que tan amanicomiadamente entamábamos (enloquecido ruido que hacíamos) no iba a reportarnos buenos resultados. Lo cierto fue que mi querido amigo Muel, no atinó a deshacer aquella rojiza piedra contra la que había disparado, y yo alegrándome por su fracaso, cargué con rapidez mi escopeta, me la puse en el hombro, y disparé contra aquel blanco otros dos disparos, tampoco pude yo hacer puntería, y él mofándose de mí, cargó de nuevo su escopeta con notoria alegría, a la vez que me aseguraba que de aquella no fallaría, volvía a disparar sin importarle para nada el tremendo culatazo que nos solían dar aquellos guerreros artefactos. Y así, una y otra vez, atenazados por un gozo y felicidad que nunca con tanta fuerza a nuestros juveniles espíritus había con entera libertad creado, disparábamos con alegría ilusionada contra aquel aproxetáu cuctu (enrojecida piedra), creyéndonos guerreros invencibles, o cazadores afamados. Muy posible yo me creyera un jefe poderoso, justiciero y honrado, que cada disparo que hacía, l'eszarapaba les vidatches d'uno de lus baldreyus homes, que habíen achuquináu ‘l miou padre. (Le deshacía las sienes de algunos de los cobardes hombres que habían asesinado a mi padre). Lo cierto fue, que tras de quemar veintitantos cartuchos cada uno, la piedra seguía en su sitio, y nosotros un poco desilusionados, hicimos un pequeño descanso, en el que acordamos cambiar de blanco. Disponíamos de nuevo hacer más atinadas prácticas sobre el rugoso y fuerte tronco de una encina, cuando Pelayu salió de junto nosotros y con apremiante prisa ladrando, contra un intruso que nos visitaba, guiado al parecer por el atronador ruido, que con nuestros alegrativos disparos formábamos. Era nuestro mal recibido visitador un rapazacu (mozalbete) que andaba por aquellos montes a la caza de la perdiz, que había endemasía nutridos bandos, que bajaban a veces hasta los sembrados d'arbeyinus y'oitres semáus (de guisante y otros sembrados) más alejados de la aldea, y ni el gran espantapáxaru tenía llixa de xebrayus (espantapájaros tenía fuerza para espantarlos). Jerónimo se llamaba aquel jovenzuelo indeseable, que había heredado de su padre toda la cobardía y males tales, que muchas gentes de mis lugares, le estarían rabiosa y odiativa, despreciable y asquerosamente maldiciendo, hasta que el Hacedor les llevara de este mundo tan poco lleno de humanidades. Era hijo de este sujeto tan maldecido, cacique de mi aldea con vuelos tales, que no del todo satisfecho con enviar para el otro barrio algunos de sus inocentes convecinos, en el acaecer se dedicaba, a que a sus vecinos la ley, que había, muy moldeable para dar por buenas todas las denuncias avaladas por caciques facciosos como él, se ensañara con crecidas multas, que al no tener dinero la gente aldeana para satisfacerlas, tenían que vender parte de sus ganados, y sabedores los tratantes por ser lobos de la misma camada aunque con diferente collor (color), que los campesinos tenían que vender sus reses con abonda priexa (mucha prisa) para satisfacer aquellas multas antes que se enrodietcharen (enredaran) peores males, pues como cuento, aquellas aves de rapiña de tratantes, se unían todos de tal manera, que lograban desbaratar los mercados hasta tal punto, que más que comprar, lo que hacían, era robar dentro de la ley a los aflijidos y siempre maltratados campesinos. Al quedarse los desdichados aldeanos sin sus ganados, por la causa de aquellas multas, que la verdad era nadie sabía que era lo que castigaban, aquellas asesinantes multas que la ley les inxertaba (injertaba), que les hacía dentro del acuciante temor que en aquel lleldar (ácaecer) era aterrante, deshacerse de sus ganados para pagar tan diabólicas y desnaturalizantes sanciones. Y como los campesinos, por lo menos en todas las embrujadoras aldeas de mi melgueira tierrina (dulce tierra), y me supongo que tal sucederá en todas las aldeyuelas del mundo, sin ganados de tiro no pueden trabajar sus erus (tierras), tenían que por fuerza mayor, agenciárselo aunque fuese dentro de las más viles condiciones, y así, el canalla de cacique de mi aldea, daba vacas, yegüas, cabras, y ovejas a la comuña (condición) que tan sólo el agobio de la desesperante necesidad hacíales aceptar, con lo que se condenaban a ser esclavos de un ganado que no era de ellos, siendo en la mayor parte de las ocasiones las ganancias completamente nulas, pues si una res se moría, se despeñaba, la mataban los lobos o la devoraba el oso, no la perdía el dueño, sino el comuñero, y así, de esta miserable forma, este canalla de cacique, explotaba vilmente a muchos campesinos que por imperativa necesidad, eran comuñeros de este indeseable asesino, que no había hecho la guerra en las trincheras, porque su cobardía era tan grande, que le había obligado a pasar toda la contienda escondido en los montes, y ahora que la guerra ya terminara, era cuando él verdaderamente la hacía, en la entristecida y enlutada paz que poseían las gentes de mis aldeas. ¿Cuántos despreciables seres como este nefasto individuo había en mi Patria... ? ¡¡Yo creo que honradamente debemos todos de reconocer, que había un par de ellos en cada aldea, y en las villas y ciudades me supongo que morarían muchos más!! Cuento que llegó el Jerónimo con su escopeta al hombro acompañado de su perro perdiguero ante la nuestra presencia, y ufanándose altaneramente quizás pensando que nos iba a hacer, lo que le diera la gana, nos dijo con apariencia muy enojada, al mismo tiempo que nos ofendía con sus palabras: ¡Haber decirme pronto, ¿dónde habéis robado estas escopetas?, si no queréis que vos falague ‘l llombu con ista bardiaca! (que nos moliera a palos todo el cuerpo con una vara que portába en sus manos). No despegó sus labios en el momento mi amigo Muel, porque el padre de aquel llabasquín (cerdo pequeño) era el dueño de los ganados de su casa, y por aquello de que el amo siempre, sin la razón con la ganancia anda, no le refutó pequeña palabra. Pero yo que ya me había creído que aquel babayu de guaxón (farolero, fantasma de mozalbete) se iba apoderar de mis armas, las que yo creía que eran de mi entera propiedad, le dije sin miedo y desafiantemente, que aquellas escopetas eran mías, y que ni él ni nadie sería capaz de quitármelas. Entonces Jerónimo mirándome acusadoramente me replicó seguidamente con estas palabras que me condenaban: ¡Entonces... tu fuiste el que mató antes de ayer al chivo de Manín? ¡Si yo fui!, le dije envalentonado y poseído de una airada rabia, a la vez que le encañonaba con la escopeta y amenazándole firmemente le aconsejaba: ¡Fáinus el favore de dexanus nel nuexu antroxu, ya colar pel mesmu xeitu per únde sen chamate 'llegasti, se nun quiés que faiga nel tou ventrón, el mesmu buracu quei fexe nus fégadus del cabrón de Manín! (¡Haznos el favor de dejarnos con nuestra alegría, y márchate por el mismo sitio, por donde sin llamarte has llegado, si no quieres que haga en tu barriga, un orificio parecido, al que le hice en los hígados del cabrón de Manín!). —Y fue entonces cuando Muel valientemente apoyándome con su amenazante escopeta y con sus advertientes palabras le dijo: ¡Mira Jerónimo, no tiene nada que ver que mi padre se arrastre frente a vosotros, por el miedo de que le quitéis el ganado, pero yo ahora no soy mi padre, y si no sales en el momento corriendo como una exhalación (centella, rápido), me parece a mí, que te vamos a coser a perdigonazos! Justificándose Jerónimo con el atropello que en el miedo se cosecha, dio media vuelta y casi a las carreras, tomó las de villadiego, a la par que se alejaba murmurando no se qué amenazas. Su perro, quedose unos instantes olisqueándose con Pelayu, al que yo achuché (azuzé), y Pelayu que para engarradiercharse (pelearse) era una ardorosa fiera, saltó como un león, atacando con un furor endemoniado al fino can perdigonero, y si no es por Muel, me parece que allí en el mismo lugar que había muerto el chivo, Pelayu hubiera despachado, aquel hermoso, cariñoso e inocente perro. Quedámonos muy satisfechos y gozosos, a la par que en nuestros espíritus, navegaba el orgullo perfumándose con la vanidad Humana, y todo, por haber acoyanáu ya féchule moscar ameruxáu de miéu (acojonado y haberle hecho huir, lleno de miedo) al hijo de uno de los amos de la aldea, que en un principio se había creído, que le sería sencillo hacer con nosotros cuanto le viniese en gana. Durante algún tiempo, estuvimos llindiándu (vigilando, cuidando) a Jerónimo por ver el camino que se tomaba, pues teníamos el temor que se ocultara para después sorprendernos, pero no fue así, y al final muy contentos ya le vimos corriendo que se las pelaba en compañía de su perro, desembocando en el pedregoso camino que le conducía a la aldea. Sabiéndonos libres del temor del adefesio de Jerónimo, y olvidándonos en el mismo instante de cuanto con él nos había acontecido, volvimos a nuestro peligroso juego, de disparar las escopetas contra diferentes blancos, y así, hablando de nuestras cosas con satisfacción que nos embargaba dentro de una felicidad pasajera, deslizábase el tiempo sin enterarnos, hasta que a la postre, dimos fin a todos los cartuchos que teníamos, y fue entonces, cuando decidimos esconder las armas en la cueva, y con los hombros doloridos por las sacudidas que nos propinaban las escopetas por los disparos, disponíamosnos muy contentos en el regreso para nuestras casas, y para simular que veníamos de la leña, agenciámosnos unos tochacus de pochiscus (leños de encina) y poniéndonoslos al hombro, bajamos corriendo por entre los vericuetos y las serpenteantes sendas, hasta llegar al camino real que nos conduciría a la aldea. El ubérrimo valle de alegría alborazada, que poblaba por entero nuestros espíritus, viose en unos segundos nublado y con rapidez cubierto, por un zozobrante y temeroso manto, nacido del retrato que nuestros ojos hicieran, cuando a la entrada de la aldea, justamente en el mismo lugar donde por costumbre, mi amo solía esperarme para xebrar (apartar) sus cabras, estaban aguardándonos los guardias, en la alegre compañía de Jerónimo, que poseyendo las mismas indeseables zunas (costumbres) que su padre, no había perdido ningún tiempo en ir hasta el cuartelillo para delatarnos. Yo tentado estuve cuando me percaté que eran los mismos guardias que el día anterior me habían cobardosamente martirizado, de tirar los garbetus (leños) que llevaba en el hombro, y salir corriendo para huir de aquel verdugo que sonriéndose ladinamente, quizás estuviese pensando su enrevesada y nefastosamente, el volver a esforgayame (arrancarme, estriparme, deshacerme) la única oreja que me quedaba sana. Sin embargo, logré dominar el miedo, y dejando a Muel que abriera la marcha, llegamos a la postre ante la presencia de ellos, y aquel canalla de guardia, no se dirigió a Muel a pesar que unos metros delante de mí iba, sino que vino sonriendo malignamente hacia mí, con las mismas asesinas intenciones que el hambriento lobo lleva, cuando para satisfacer sus ansias del espíritu y la carne, sin el menor miedo se lanza, sobre el inocente corderillo que no tiene a nadie que le defienda. Antes de dirigirme la palabra, aquel demonio con tricornio, que a fe mía desprestigiaban, porque hermosa para el pueblo es la esclava de la Justicia, cuando todas sus obligaciones y credos justamente da cumplidas. Digo yo, que lo primero que hizo fue cogerme mi oreja sana, apretarme un poco para ponerme en atención, y luego mirándome altanera y sonrientemente me dijo: ¡Ahora ya no me negarás de que no has sido tu quien disparó sobre el cabrón de tu amo, y me supongo que también me dirás, dónde has conseguido las armas, maldito pilluelo, hijo de una bruja y de un rojo republicano, o comunista sin entrañas! Tiré los tochucus (leños secos) al suelo apremiado por el dolor que de rabia me desencaldaba (deshacía), con tan mala fortuna que por mí no había sido pensada, que diéronle en las piernas de aquella fiera uniformada, y gran dolor en él tuvo que lleldarse (hacerse), porque dejó de esfarugarme (deshacerme la oreja), para acariciar con gestos de dolor la caña de una de sus piernas, al mismo tiempo que yo hacía lo propio con mi oreja, que ya colorada como una guinda, me resquemaba como si estuviese ardiendo. Mirome con ojos extraviados por la rabia que le enloquecía, y siendo mayor la fuerza de su cobardosa entraña ya en poder de las iras que lo movilizaban, que el dolor que su cuerpo sentía, soltome de revés dos guantazos, que dieron conmigo en tierra, con el rostro manando abundante sangre. Fácil siguiese abofeteándome, pues ya estaba enclicándose (agachándose) para hacer conmigo vayan ustedes saber qué, cuando intercedió su compañero que asiéndole por un hombro, con desprecio y enfado le dijo: ¡Lo que terminas de hacer con este pequeño es una canallada, y como otra vez intentes tocarle del pelo la ropa, te las vas a entender conmigo! ¡¡Estoy harto de tus abusos, y de tus odios y desprecios por todas las gentes desgraciadas!! Ayudome aquel buen guardia a levantarme, y después con su propio pañuelo limpiábame el rostro de sangre, y al parojo que esto hacía cariñosamente me decía: ¡Te juro que nadie te volverá a martirizar más pequeño, y ahora si tu quieres, y que conste que ni te ordeno ni te obligo a contarnos nada, dinos de una vez dónde están esas malditas armas que tanto doloroso daño te han originado! Dime cuenta pronto que de seguir negando no sacaría en limpio nada, ya que el baldroyán (cobarde) de Jerónimo había descubierto ya todo, y a poco listos que fuesen, nada más que les conduciese al lugar donde nos había sorprendido, darían pronto con la cueva, donde se ocultaban las armas. Así que acompañado de Muel y de Pelayu, y seguido de cerca por los dos guardias y el delator de Jerónimo, guielos a paso rápido por entre las vegetativas y pedregosas sendas que serpenteaban por casi inaccesibles lugares, pronto me alegré al comprobar cómo aquel despreciable guardia que tan sañudamente me había martirizado, abarquinaba (respiraba) con penoso trabajo, al mismo tiempo que se deshacía en copiosos sudores el condenado, lo mismo que la manteca fresca expuesta al sol en el verano. Al observar el penoso esfuerzo que aquel guardia repugnante y gordo, imbécil y malvado, tenía que realizar para seguirnos, apreté más aun el paso, que casi se convirtió en carrera y que sólo Muel y Pelayu pudieron aguantarme alejándanos en cuestión de segundos un largo trecho de nuestros enemigos, que en el lleldar (acontecer), ya se habían detenido para hacer acopio de energías unos momentos. Aproximadamente aun no habíamos caminado ni una décima parte del trayecto que nos separaba de la cueva, y ya el llimiagu (baboso) de aquel guardia, se encontraba casi d'afechu despaxaretáu (deshecho), seguramente que antes de llegar al final, en la mente de aquel fucheiru (estercolero) humano, se dibujaría el ruin pensamiento, de maldecir a la ley que como enyordiáu pioyu (sucio piojo) servía, al cachiparru (parásito) que me había delatado, y a mí, por no haber seguido negando. Muel y yo con satisfacción nos reíamos de aquellas gentes, que en nuestras infantiles y sin cultivar mentes, habíamos retratado como personas que tenían menos llixa (fuerza, arte, valer, etc.) que un mure entre las zarpas de un gato. Estaríamos como a la mitad de la andadura, cuando la distancia que nos separaba ya era enorme, y a pesar que de continuo nos ordenaban que no corriésemos tanto y que procuráramos ir siempre a su lado, la verdad es, que ya les habíamos perdido todo miedo y que no les hacíamos el menor caso. Fue entonces cuando se me ocurrió la idea de decirle a mi amigo Muel, que cuando llegásemos al potchisquéiru (encinal), yo me adelantaría corriendo con todas mis fuerzas, para volver aquel mismo lugar antes que ellos lo hicieran, pero después de haber ya ido a la cueva, para poder esconder para nosotros, dos pistolinas muy atongadetas (bonitas, curiosas), que era una pena que se llevaran los guardias, y que nosotros podíamos esconder en cualquier lado. Y así lo hice, y logré regresar, mucho antes de que ellos, llegaran escadriláus (derrengados), claro que descontando a Jerónimo, porque éste andaba tanto como con la lengua si quisiera andarlo. El caso fue que los guardias aquel día se llevaron las armas, y a los cinco o seis días, regresaron a la aldea preguntando por mi madre y el padre de Muel, para llevarles hasta el cuartelillo, con el fin de no sé qué preguntarles o darles. Cuando mi madre en compañía del padre de Muel regresaron del cuartel, estábamos nosotros xugaretiándu (jugando) debajo del ñoceón (nogal grande) que había a la entrada de la aldea, que tanto como tenía de frondoso y grande, eran de pequeñas, escasas e insípidas sus nueces. De donde viene un adagio asturiano que dice: ¡Mucher grandie ande óu non ande, peru tantu s'espatuxa, comu senún lu fixera, en dalgún lláu fae bona atongadura! (Mujer grande, ande, o no ande, pero tanto si camina, como si no lo hace, por grande en todos los lugares estorba). «Claro que se me olvidó decir, que menos en el catre, para añuedar el cibietchu cundu nun hay oitra, pequenina, atongaina ya melgucira». (Para hacer el amor, cuando no hay otra, pequeñita, bien hecha, y tan dulce como lo que debe ser vivir en la gloria). Digo yo que al ver nuestros padres corrimos hacia ellos, y cuando ante su presencia nos encontramos, casi sin darme cuenta vi a mi amigo rodar por el suelo, por la fuerza vigorosa del tremendo castañazo que su padre le llantó nuna mexietcha (le plantó en una mejilla), pero antes de que yo me percatara del peligro que sobre mí se cernía, vime acochetáu (cojido, sacudido) por mi madre, que me allumbróu (alumbró) un mamplenáu (muchos) pescozones, tan seguidos y atinados, que me parecía que todos me llegaban en ringlera, no teniendo que esperar uno por el otro, para que no se enfadasen ninguno. Y allí mismo por este procedimiento que nuestros progenitores nos hacían, comprendimos que nada bueno los guardias a nuestros padres les habían hecho. Y claro que no era nada respetable ni justo, sino un atropello despiadado, inhumano, mezquino, repugnante y apartado de la Justicia a tanta distancia, como la que existe desde la Tierra hasta el Infinito Cielo. Resulta que la canallesca ley que en aquella para mí inolvidable época existía, nos había condenado a ir a un reformatorio, o a que pagasen nuestros padres una multa de ciento cincuenta pesetas en papel del Estado, en el término de treinta días. Y fue entonces cuando yo empecé a preguntarme, ¿que qué era lo que tenían que reformar en mi...? ¿Acaso entraba en la reforma que aquella ley que estaba por todos los rincones de la Patria haciendo encima de los vencidos y sus descendientes, asesinar a nuestros padres, hermanos, parientes y hasta madres, privarnos de nuestra libertad, y robarnos cuánto teníamos? —¿Aquella ley digo, todavía tenía que reformar algo más en mí, que en un principio ya no hubiese inhumana y endemoniadamente reformado? Yo que era en aquel lleldar un pobre niño de poco más de ocho años, condenado precisamente por la misma ley, a no tener jamás ya el amoroso cariño de mi padre, yo que había sido condenado como todos los jóvenes hijos de los vencidos y encarcelados y asesinados padres, yo que estaba lleno de hambre, de miseria, de sufrimiento y de una soledad inconsolable, yo que si quería comer un trozo de pan duro, tenía que caminar descalzo y medio desnudo, por entre las zarzas y guijarros de las montañas, esclavizando mi cuerpo y mis sentidos, en el cuidado de unos ganados que no eran míos, a mí, a un ser así de natural, puro, desamparado y desgraciado, ¿aún quería aquella entroyada (sucia) ley reformarme por considerarme malo? —Yo nunca he sido político, pienso ahora, ni tampoco con mis palabras harto vulgares y aldeanescas, pretendo fomentar el odio hacia nadie, soy ante todo un liberal disciplinado, que ama a mi Patria, por la que estoy en cualquier momento dispuesto a morir, pero me creo con el suficiente derecho de contar al mundo de cuanto yo he sufrido, que es el retrato de tantos otros huérfanos de guerra que lo mismo que yo tanto sufrieron, aunque más en duda, pongo que lo hubieran hecho, quiero contar todo lo que considero que siendo verdad, no debe ser olvidado, y desearía con toda mi alma, que mis palabras tuviesen repílos (ecos) más clarividentes, que los que en su origen se formaron, para que llegasen a todos los oídos, y en sus mentes gigantesca Humanidad digna y justa edificasen, que diera paso a una libertad liberal y disciplinada, que atrancase (cerrase, peslase) sus puertas a todo cuanto no fuese digno y honrado, de esta sencilla y natural manera, la fraternidad sería por primera vez, el tesoro más puro, luminoso y deseado, que la Humanidad en toda su existencia hubiese conquistado. En este relato, que para muchos críticos comedores, que sólo saben fartase comu gochus (comer como cerdos) e intentar con sus medios deshacer lo que alguien con más capacidad creativa que ellos, más bien o peor ha edificado, digo yo, que muchos críticos fanáticos defensores de normas idealísticas, que con sus leyes en la ocasión asquerosamente convencionales, que lograron deshacer el destino que a mi vida creo que le pertenecía, al igual que a toda la generación de los hijos de los perdedores, no les agradara en absoluto, que un hombre que fue despojado de cuanto poseía, y empujado vengativa y canallescamente al arroyo, cuando él por ser un niño, no podía defenderse, tenga ahora la osadía, con sus pobres medios culturales, d’abayucar la trelda (revolver la porquería), que nadie hasta el presente, tan ajustada y verídicamente pudiera contar jamás. Digo porquerías, pues es eso precisamente lo que suelen dejar las secuelas de una guerra civil, y pobre de aquellos países que la sufran, porque sus hijos quedarán divididos, y los perdedores, tendrán que soportar un yugo, que más flojo, o menos prieto, esclavizándolos los ha de postergar. En este relato retrato yo, al vencedor y al vencido, menos al perdedor de quien soy hijo, ya que he tenido la desgracia de conocerle cuando el desventurado ya era un vencido, pero con el vencedor he vivido siempre, sirviéndole con decencia y honradez, silenciosamente observándole siempre, y no recibiendo de él, nada más que calamidades y ofensas, y sin embargo, nunca le odié, siempre disciplinadamente le serví, y si en el lleldar se siente ofendido por lo que de verdad digo, espero que se comporte conmigo, de la misma manera que con él siempre yo he hecho. Sé que estas narraciones no se han de publicar en mi Patria, porque la censura no permitirá que el hijo más humilde, cuente una verdad que denigra no a mi querida y noble España, sino algunos de sus inamovibles sistemas, pero tengo la firme certeza, que algún querido hermano país, sin el menor odio ni rencor sí ha de hacerlo, y con esta mi voz del pueblo, sencilla y natural, ubérrima y estéril, millones de seres de la Tierra habrán de saber, que hoy todavía, vive en mi Patria, la mitad de una generación, descendiente de los perdedores de la sanguinaria Guerra Civil que empobreció a la más maravillosa nación del mundo como es mi España, apartados de todo acceso a cualquier puesto de responsabilidad, bien en el gobierno, en los sindicatos, o en cualquier otro lugar, de responsabilidad de la Patria. Y desde aquí, invito a todos los españoles para que investiguen esto que he dicho, y ya verán como es una verdad, que no admite discusión posible. Cuánto placer sentiría yo si me pudiese expresar con ustedes en la maravillosa, ancestral y rica Lengua Asturiana, pues para mí, decir las cosas en Castellano es un verdadero fastidio, con tantos puntos y comas, y demás signos ortográficos, que para un hombre sin estudios de ninguna clase como yo, es una verdadera tortura, pues mi imaginación que idea y piensa con la fuerza de un enorme río enloquecido, a la hora de querer contar estas copiosas cosechas, que hasta en los mismos sueños me alumbra, cuando me pongo a escribir todos estos pensamientos y acaeceres, al expresarlos en español, meto la pata hasta los corbétchones, por esto ruego me perdonen, y háganse a la idea, de quién les está hablando, no es nada más que un humilde aldeano, sin más escuela que la siempre dura universidad de la vida. Y con la fortuna o desgracia de haber nacido con el embrujador duende de ser soñador, no por aparentar, por ocio o por estudio, sino con la intima necesidad que me tortura el alma, al mismo tiempo que me embarga dentro de una felicidad, que me hace en ocasiones ser dichoso, sin jamás haber sido feliz, y en otras dimensiones me llena de tal tristeza, que en apariencia sin sucederme nada, me encuentro tan apenado y deprimido, que todo cuanto me rodea y hasta yo mismo, me parece la pestilente porquería, con que se harta sin jamás hastiarse, el nefasto diablo al que entusiasmados y egoístas servimos. Enteponíu colaba you dellantre de miou madre, espatuxandu caleya adiantre, afalau per las engafuráes pallabres de miou má, camín de la nuesa teixá. (Conducido corría yo delante de mi madre, caminando rápido calleja arriba, arreado por las envenenadoras palabras que mi madre me dirigía, a la vez que hacia nuestro hogar nos acercábamos. Yo miraba arisco para ella, pensando que me iba alcanzar presto, para propinarme ante mis vecinos, otra somanta (paliza) como la que de aun mi cuerpo se condolía. Al fin llegamos a nuestra casa, y ya en ella encoyíu (encogido) por el temor, aguardaba resignado que mi madre calmara su furia dándome una nueva cuera, que mereciéndola, no la merecía. Estaba visto que llevaba unos días, que todos los golpes me habían elegido a mí para sus descansos, primero el cobarde de mi amo, que con sus asquerosas manos, me había puesto el rostro, tan descalabrado que no había en él un lugar sano donde coyera una guya (cupiera una aguja), después el canalla del guardia, que me dejara las orejas tan maltratadas, que me parecía que no eran mías, y para finalizar mi madre con aquella argurtóuxa tocata que m'apurriera (alta paliza que me propinara), que según me parecía, no había sido nada más que la parba (desayuno breve) de la que se esperaba Furibunda y desesperada asiome mi madre por mis maltrechos hombros, y al mirarme yo en sus hermosos y enojudos ojos, pude ver en lo más profundo de ellos, el desmesurado amor que la pobre me tenía, y lejos de azotarme como yo pensaba, sólo me preguntó muy apenada y preocupada: ¿De dónde vamos a sacar esas ciento cincuenta pesetas Xulín? ¡En alguna parte hijo, nos las agenciaremos, porque yo no permitiré que esta canallesca ley, hecha por indeseables sin entrañas, te lleven al reformatorio, donde ellos se tenían primero que reformar, para no seguir sembrando entre los desventurados vencidos, tanta vengativa y nefastosa canallada! Al día siguiente al rayar el alba, después de desayunar el rabón, (leche ácida cocida con harina de maíz) del que yo sí que me harté, pero ella la pobre apenas comió unas cucharadas, armada mi madre de un azáu (hacha) que había pedido prestado a un vecino, y yo de una foiceta (hoz) de podar la leña, fuimos al monte comunal a baltiar (cortar) leña, pues un carro de leña de encina, roble y espinero, que pesaba más de tres mil kilos, pagaba el maestro panadero, de la única panadería que había en el concejo, cincuenta pesetas por él, así que teníamos todo un mes por delante, para preparar los nueve mil kilos de leña, que nos proporcionarían las ciento cincuenta pesetas, con las que calmaríamos las iras de aquella inhumana ley, que tan despiadadamente nos había castigado. Parecía que mi madre poseía la fuerza del más intrépido de los hombres, talmente era un gigante que con una fiereza incomparable, chorreando sudor y espelurciada su rubia cabellera al viento, cortaba sin el menor descanso encinas, robles y espineros, mientras que yo imitándola en cuanto podía, podaba aquellos arbustos con el más grande de todos mis entusiasmos. Serían las tres de la tarde y no habíamos hecho aun el más pequeño descanso, cuando mi madre me dijo que buscase caracoles, que se criaban en abundancia por aquellos lugares, tal cosa hice mientras que ella prendía un buen fuego, y allí asamos los caracoles que al ser atacados por el calor, estiraban su cuerpo asándose perfectamente, y fue aquella asquerosa comida la que mitigó nuestra hambre. Y así un día, y quince, y veinte, hasta que logramos preparar sin desfallecer ni descansar, los tres carros de leña, acarreándolos a las costillas, en otras ocasiones poleándolos (haciéndoles rodar) por entre los zarzales y las peñas, hasta poder llegar con tan copiosa cantidad de leña, al estratégico lugar donde el panadero con su carro, pudiera cargar la leña. Estábamos embalagándola (apilándola) mi madre y yo muy ufanos y satisfechos, de la difícil victoria que habíamos en tan escaso tiempo conseguido, porque en duda pongo, que pocas gentes en todo el Universo en las circunstancias que nosotros nos encontrábamos hubieran podido lograrlo. Digo yo que en tal trabajo nos encontrábamos amontonando aquella leña, que todos los tochos (leños) medio descortezados por la cantidad de veces, que fue menester rodarlos por entre los cuetus (piedras) que poblaban aquel xerrapeíru (sierra) daban señales y no por los cortes de las herramientas, de haber sufrido lo indecible por encontrarse despeyexáus (despellejados) hasta casi el total emporricamiento (desnudez) de las arnas (cortezas) que los cubrían. Nuestras físicas humanidades se encontraban tan maltrechas después de tantos días de sobrehumano trabajo y de raquíticos y deplorables alimentos, que tal parecía que éramos cadabres (cadáveres) vivientes, sino supiesen cuantos nos conocían, que éramos dos invencibles barras del más puro acero. Yo descalzo de afechu (del todo) y mi madre con las alpargatas dándoles vueltas alrededor del tobillo, imposibilitadas del menor encatesu (remiendo) todas nuestras escasas vestiduras lucíanse tan acuchilladas, como si fatáus (muchos) puñales anárquicamente las hubieran rasgado. Y nuestras pieles por todos los lados se encontraban arraguñáes (arañadas), pinchadas, magulladas, en definitiva martirizadas por las piedras, por los espinos, por la infinidad de arbustos que en aquella sierra casi inaccesible para las mismas cabras, yo y mi madre como dos guerreros invencibles, cortamos aquellos tres carros de leña, que al decir de mi madre, servirían estupendísimamente bien para amagostar (asar) a la propia ley, y a los sinvergüenzas y deshumanizadores fascistones que la vieran fechu (hubieran hecho). Y en postura tan deplorable se empobrecían nuestros desventurados cuerpos, por todo lo contrario, nuestros espíritus se lucían sanos y fortalecidos, orgullosos y alegres, por haber conseguido aquel trabajoso y casi imposible triunfo. También solía decir mi madre dentro de una rabia y desilusión enfurecida, que si los «roxus» (rojos) hubiesen batallado con el mismo ardor, e indómito entusiasmo que nosotros habíamos puesto, todos los fascistones de Europa serían nada para vencerlos, ni en lo más mínimo. Vuelvo a repetir, que concluíamos mi madre y yo de empericotar (apilar) los cuatro leños que faltaban para dar por terminada aquella proeza, cuando la diosa fortuna nos vino a visitar en la forma de Falu el maderero, que más o menos, esto fue lo que nos hizo, y nos dijo: ¡Buenas tardes Lluza!, que así era como llamaban en asturiano a mi madre, ya que en castellano su gracia es Luzdivina. ¡Se ‘l tou home allevantara la motchera, ya te viera a tí ya ‘l tuo fiyiquín, nel estáu que vus deixó la llamazoúsa ley del venceor, paime amín, qu'el probetayu espavoríu per tan grandie inxusticia, oitra vez se morrería! (Si tu marido volviera al mundo y te viera a ti y a tu pequeño hijo, en la situación que os ha dejado la fangosa ley del vencedor, me parece a mí, que el pobre lleno de un enloquecedor pavor por tan grande injusticia, otra vez se volvería a morir). —Recuerdo yo muy bien, lo mismo que si en este momento de nuevo lo estuviese viviendo, lo que me ha hecho esta canallesca ley que ahora a ti te martiriza, cuando en los frentes de Teruel me cogieron prisionero. Me internaron en un campo de concentración, y me dieron más palos que días me quedan de vida, aunque muerra tan viétchu (muera tan viejo) como Marcelín el de Fresnedo, que le llevó Dios cuando pasaba de los ciento diez años. Como comida nos daban una lata redonda de sardinas o bonito, que los prisioneros le llamábamos «el reloj», ya que así era de pequeña. Cuando te salía podre, que sucedía la mayor parte de las veces, te pasabas el día haciendo vigilia. ¿Cuánto te va a dar el panadero por esta leña Lluza? ¡Hombre yo creo que son tres carros buenos, y como está pagándose a diez duros el carro, pues me dará treinta! ¿Algamate? (alcánzate para la multa). ¡Sí Falu, ye lu xustu! (Es lo justo). Rafael, que así se llamaba Falu, (uno de los hombres más honrados, trabajadores y enteros que yo he conocido), a la vez que del bolsillo interior de su chaqueta sacaba la cartera dijo: ¡Mera compañera, voy a venir con el camión de la compañía maderera y llevar toda esta montaña de leña a Trubia, yo te voy a entregar ahora por ella trescientas pesetas, si después vale más, ya te daré el resto, y si vale menos, considera ese dinero que te di, como regalo de un roxu decente ya honráu comu tú le yes miou neña! (Rojo decente y honrado como tú lo eres mujer). Al día siguiente que era feria semanal en la capital del concejo, pidiole mi madre prestado a una buena vecina amiga suya un paxiechacu (traje, vestido) y unas zapatillas, y así vestida de prestado la pobre, se trasladó bien de mañana a la Villa, pagó la multa a aquellos canallas que servían a una ley tan ultrajante, que a los vencidos y sus inocentes descendientes peor que a apestosos esclavos nos trataba. Luego, después, compró ella un paxietyín (un vestidito), unas zapatillas y unas madreñas, para mí, un buzo, que era la vestimenta que entre los pobres se estilaba, unas alpargatinas y unas fuertes madreñas, y después de mercar algunas cosas necesarias, vino para casa la mar de contenta y satisfecha. Y ahora yo me pregunto a muchos años de distancia, viviendo aquellos por mí vividos pisoteados y vengativos tiempos, ¿a qué asesinas, sucias y cobardosas manos, irían a parar, aquellos nuestros dineros, ganados con el sobrehumano esfuerzo y la más justa honradez, manchados por la sangre de nuestras heridas producidas en el agotador trabajo, y mojados por tantas gotas de sudor, como de estrellas debe de haber en el infinito cielo? ¿No se dan cuenta amigos lectores, que injusticias como ésta, o de otra índole aun mayores, deben de contarse al Mundo, pese a quien pese, para quienes las escuchan forjen en sus sentimientos, de que en toda guerra, y sobre todo las civiles, dejan tras de sí, primeramente el dolor más deshumanizante, después las venganzas más pervertidas, que darán vida con fuerza ilimitada, a la repugnante, sanguinaria y odiosa fiera, que todo ser humano, desde los primitivos tiempos de su nacencia, lleva celosamente escondida, en el apartamiento más oscuro y más brillante de su espíritu, donde se mueve gozoso el sentimiento humano, tras de saber que a su Prójimo bien le ha hecho, y se revuelve envilecido, encanallado y airado por el odio y las iras endiabladas, cuando también comprende que a sus semejantes, en el dolor y el sufrimiento los ha sumergido. Y fue precisamente a estos desatinados sentimientos, manejantes en aquellos tristes momentos, de las inhumanas leyes que regían los destinos de mi Patria, donde fueron a parar mis dineros, mis primeros dineros, ganados con más santidad y honradez, que pueda llevar dentro la propia Hostia Santa, que es tanto como decir, que sólo los mismos demonios faltos de toda conciencia y sin el más mínimo sentimiento de honestidad, podrían sin sentir asco de sus propias personas, apoderarse de los honrados y muy fatigosos trabajos, de una viuda de los roxus (izquierdistas, rojos, por el mismo estilo), y de un huérfano de los mismos. ¡¡Yo creo, que como aún no habían satisfecho sus ansias asesinas, con la muerte de mi padre y de tantos inocentes, precisaban en el momento que preciso les venía, afestinarse en postres con el esfuerzo y sufrimiento de sus deudos!! Durante algunos días viví yo jugueteando por la aldea, mi vida sin ninguna preocupación, muy contento porque iba vestido con aquel mono nuevo, más delgado que un papel de fumar, ya que se me había esgazáu (roto) por más de media docena de lugares, pero aún así, a mí me parecía que llevaba puesto, mejores galas que el mismo vencedor, que poco lucía sobre sus costillas, que se le pudiera denominar verdaderamente honrado. Mi madre mientras tanto, seguía incansablemente trabajando por las tierras de los vecinos, sin jamás cobrarles ni una peseta de sueldo, pues ella tan sólo quería, que al cambio de sus sudores le dieran una cestina de patatas, una fontadina de farina, ou de fabes lu mesmu foran prietes que blanques, d'arbeyinus ou d'oitra cebeira, dalgún terreñaín de lleiche, mazá, tarabazá, ‘n culiestrus ou cabantes de brañar. (Una fuente de harina, o de alubias de cualquier marca o color que fueran, de guisantes o de cualquier otro cereal que fuera, algún jarro de leche, desnatada, cuajada, o la que alumbran las vacas recién paridas, o de la que terminasen de ordeñar a una vaca de leche). Ella llegaba todos los atardeceres a nuestra casa, sudorosa y cansada, pero resplandeciente de alegría, porque en su mandil traía mi comida. Luego, después de que yo me hartaba, nos acostábamos los dos en aquel jergón de sacos, repleto de hojas de maíz y también de pulgas, y abrazada a mí, se quedaba muy pronto profundamente dormida. Yo que desde niño he dormido poco siempre, quizás para hacer bueno el dicho que de camino me invento, que considera al que poco duerme más infeliz, que quienes tienen la dicha de dormir prácticamente, dentro de estos mis desvelos, en la silenciosa tranquilidad de la noche de aquella amplia sala desmueblada, cuyas paredes y techo estaban del sarro que deja el humo, y plagadas de arroxetáus (enrubiecidos) goterones, que ponían al descubierto las primeras pinturas que habían tenido, fendíu (cortado) de continuo este silencio, por el risueño y sórdido murmullo que alumbraba el pequeño río que vertiginosamente se deslizaba a menos de diez metros de nuestra casa, y otras veces también era enruxeráu (alterado) aquel silencio, por los ladridos de los perros de la aldea, o por el cante siempre misterioso y apabullador que hacen las curuxas (buhos) en la noche, cuento yo en que estos desvelos, observaba el placenteroso dormir de mi madre, con su respirar acompasado, fuerte y sano, con todos sus acerosos músculos, con naturalidad relajados, talmente parecía mi madre del todo inofensiva, mas sin embargo, aquel perfecto y vigoroso cuerpo que acoplaba fuerzas en el descanso, de la misma natural manera que agigantadamente dormido descansaba, cuando despierto se hallaba, se transformaba en un invencible e incansable guerrero, condenada ya a luchar en l'engarradiétcha del trabayu (la pelea del trabajo), todos los momentos de su vida, por los mismos endemoniados vencedores, que primeramente le habían achuquináu ‘l sou home ya lus sous fíus. (Asesinado a su marido y a sus hijos). Y ahora que ya todo ha pasado, y lejos de olvidarlo se agiganta cada día más en mi mente, yo me pregunto, que si mi madre no hubiese sido así de luchadora, de brava, de valiente y honrada, qué seria de mí y de ella misma, acosados en todo momento por la ley insana del vencedor, y xunius (uncidos) también para siempre, en el desventuroso carro de la esclavitud bien vigilada, por el látigo y la pistola del triunfador.

    Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > carraca

  • 19 dire

    1. v/t say
    ( raccontare) tell
    dire qualcosa a qualcuno tell someone something
    vale a dire that is, in other words
    a dire il vero to tell the truth
    come si dice... in inglese? what's the English for... ?
    voler dire mean
    2. v/i dire bene di qualcuno speak highly of someone
    dico sul serio I'm serious
    3. m: per sentito dire by hearsay
    hai un bel dire say what you like
    * * *
    dire v.tr.
    1 ( nel senso di enunciare, affermare e quando introduce un discorso diretto) to say*; ( nel senso di raccontare, riferire, informare, se è indicata la persona cui si parla) to tell*: ''Aspettatemi'', ci disse, ''Wait for me'', he said to us; come si dice in francese?, how do you say that in French?; di' alla mamma che egli è qui, tell your mother he is here; dice che ha fame, di aver fame, he says he is hungry; dimmi!, tell me!; diteci il vostro nome!, tell us your name!; ho detto quel che dovevo, I had my say (o I said my piece); le dissero che era ora di partire, she was told it was time to leave; la mamma ci dice sempre: ''Siate prudenti'', our mother always says to us: ''Be careful''; me lo disse tuo padre, your father told me (so); non ho compreso ciò che hai detto, I didn't understand what you said; ti dirò qlco. di interessante, I'll tell you sthg. interesting; ti dirò quel che ho visto, I'll tell you what I saw; ditegli di entrare!, tell him to come in!; fate come vi ho detto!, do as you are told! (o as I say); mi disse di informarla subito, he told me to let her know at once // mi si dice, mi dicono che..., I am told that...; si dice che..., (corre voce che...) it is said (o there is a rumour) that...: si dice che io sia severo, I am said to be strict (o they say I am strict); si direbbe che..., si sarebbe detto che..., one would say that..., one would have said that...; si direbbe ( che sia) un acquerello, you would say it is a watercolour; si direbbe che sia piovuto, you would say that it has been raining; si direbbe che stia per piovere, one would say that it's going to rain (o it looks like rain); che avete detto?, ( per chiedere di ripetere) I beg your pardon?; che cosa dirà la gente?, what will people say?; come si suol dire, as they say // così dicendo..., with these words... // lasciate dire una parola anche a me, let me get a word in; non ha detto una parola, he didn't say a word // dire bugie, la verità, to tell lies, the truth // dire buongiorno, buonanotte, arrivederci a qlcu., to say good morning, goodnight, goodbye to s.o. (o to bid s.o. good morning, goodnight, goodbye) // dire di no, dire di sì, to say no, to say yes // dire male di qlcu., to speak badly (o ill) of s.o. // dire Messa, to say Mass // dire le preghiere, to say one's prayers; dire il rosario, to tell one's beads
    2 ( pensare) to think*: che cosa ne dici di quel quadro?, what do you think of that picture?; che cosa ne diresti di una bella passeggiata?, what would you say to a nice walk?; e dire che non ha che vent'anni!, and to think that he is only twenty!
    3 ( significare) to mean*; ( esprimere) to express; ( dimostrare) to show*: quel viso non dice nulla, that face has no expression; questa musica non mi dice niente, this music doesn't appeal to me; questo nome non mi dice niente, that name means nothing to me; questo ti dice quanto ti voglia bene, that shows you how much I love you // voler dire, to mean: che vuoi dire con ciò?, what do you mean by that?
    dirsi v.rifl. ( professarsi) to profess: il giovane si diceva figlio del re, the young man said he was the king's son; si dicevano nostri amici, they professed to be friends of ours.
    dire s.m. ( parole, discorso) words (pl.); talk; remarks (pl.); speech; ( affermazione) assertion, statement: a dire di tutti, according to what everyone says (o by all accounts); secondo il suo dire, according to him // arte del dire, rhetoric // oltre ogni dire, beyond all description (o indescribably) // hai un bel dire, non mi convinci!, talk as much as you like (o you can say what you like), you won't convince me! // fra il dire e il fare c'è di mezzo il mare, (prov.) (it's) easier said than done.
    * * *
    ['dire]
    1. vt irreg
    1) (gen) to say

    dire qc a qn — to say sth to sb, tell sb sth

    disse che accettava — he said he would accept

    dicono o si dice che... — (impersonale) they say that..., it is said that...

    dicono o si dice che siano ricchissimi — they are said to be very rich, people say they are very rich

    come dicono gli inglesi — as the English say

    come si dice in inglese? — how do you say it in English?

    come si dice 'penna' in inglese? — what is the English for 'penna'?

    lascialo dire — (esprimersi) let him have his say, (ignoralo) just ignore him, don't take any notice of him

    non disse una parolahe didn't say o utter a word

    dicano pure quello che vogliono! — let them say what they like!

    sa quello che dice — he knows what he's talking about

    Roberta... — , dimmi — Roberta... — yes, what is it?

    dire di sì/no — to say yes/no

    "non ci vado" - disse — "I'm not going" - he said

    dica? (in negozio) what can I do for you?

    2) (raccontare, riferire, indicare) to tell

    dire a qn qc — to tell sb sth

    dire a qn di fare qc — to tell sb to do sth

    mi si dice che... — I am told that...

    può dirmi da che parte devo andare? — can you tell me which way to go?

    3) (significare) to mean

    ti dice niente questo nome? — does this name mean anything to you?, does this name ring a bell?

    come sarebbe a dire? — what do you mean?

    4) (recitare) to say, recite
    5) (pensare) to think

    chi l'avrebbe mai detto! — who would have thought it!

    cosa o che ne dici di questa musica? — what do you think of this music?

    che ne diresti di andarcene? — let's make a move, shall we?

    si direbbe che non menta — (impersonale) you would think he was telling the truth

    6) (ammettere) to say, admit

    devi dire che ha ragione — you must admit that he's right

    7)

    far dire qc a qn — to make sb say sth

    non me lo farò dire due volte — I won't need to be asked twice

    gliel' ho fatto dire dalla segretaria — I had his secretary tell him about it, I got his secretary to tell him about it

    mandare a dire qc a qn — (riferire) to let sb know sth

    8)

    dirsi — to say to o.s., (definirsi) to call o.s., claim to be, (uso reciproco) to say to each other

    "coraggio" - si disse — "come on" - he said to himself

    si dicono esperti — they claim to be experts

    si dissero addio — they said goodbye (to each other)

    si son detti qualcosa all'orecchio — they whispered something to one another

    9)

    (fraseologia) per così dire — so to speak

    sono stanco — e a me lo dici?! — I'm tired — me too!

    non c'è che dire — there's no doubt about it

    avere o a che dire con qn — to have words with sb

    e chi mi dice che è vero? — and who's to say that's true?

    dimmi con chi vai e ti dirò chi sei — (Proverbio) you can tell what somebody is like by the company they keep

    trovare da dire su qc/qn — to find fault with sth/sb

    l'idea mi stuzzica, non dico di no — the idea is tempting, I don't deny it

    non ti dico la scena! — you can't imagine the scene!

    per così dire — so to speak

    lo conosco per sentito dire — I've heard about him

    il che è tutto dire — need I say more?

    a dire il vero... — to tell the truth...

    2. sm
    * * *
    I 1. ['dire]
    verbo transitivo
    1) (proferire, pronunciare) to say*

    dire (di) sì, (di) no — to say yes, no

    "entrate" disse — "come in" he said

    come dice? (per fare ripetere) excuse me? pardon? sorry?

    dica pure!tell me! (a un cliente) can I help you?

    ehi, dico a te! — hey, you! I say!

    dir bene, male di qcn. — to speak well, ill of sb

    3) (recitare) to say* [ preghiera]; to recite [poesia, lezione]

    dire qcs. a qcn. — to tell sb. sth., to tell sth. to sb.

    dire a qcn. che — to tell sb. (that)

    lasciatelo dire, lascia che te lo dica... — let me tell you...

    ti dico che è vero! — it's true, I tell you!

    5) (raccontare) to tell* [bugie, verità]
    6) (affermare, sostenere) to say*

    c'è da dire che — one should say that, it should be said that

    la radio, il regolamento dice che — it says on the radio, in the rules that

    bisogna dirlo o diciamolo pure, la situazione è difficile — one must admit, the situation is difficult

    era scontento, per non dire furioso — he was displeased, not to say furious

    12) (esortare, ordinare, chiedere)

    dire a qcn. di fare — to tell sb. to do

    13) (obiettare, criticare)

    non c'è che dire, è bella — you have to admit, she's beautiful

    14) (pensare, giudicare)

    e dire che... — and to think that

    15) colloq. (per richiamare l'attenzione di qcn.)

    di' un po', mi credi? — tell me o what do you think, do you believe me?

    di' un po', dove credi di essere? — hey, where do you think you are?

    2.
    verbo pronominale dirsi
    1) (fra sé e sé) to tell* oneself, to say* to oneself

    possiamo dirci fortunati se arriveremo in tempo — we'll be doing well if we get there on time; (definirsi, spacciarsi)

    si diceva mio amico, medico — he claimed to be my friend, a doctor

    5) (designare, formulare in una lingua)

    come si dice "cane" in spagnolo? — how do you say "dog" in Spanish?

    ••

    questo la dice lungait says a lot o it speaks volumes (su about)

    avere a che dire con qcn. — = to quarrel with sb.

    dire le cose come stanno — = to speak plainly

    te lo dico io (ti assicuro) I can tell you

    andare a dire qcs. in giro — to tell the world about sth.

    così o tanto per dire let's just say; per così dire so to say; come si suol dire as they say; a dire il vero actually; è presto detto that's easier said than done; (sembra facile) it's easy for you to say; non è detto I'm not that sure; non è detto che costi carissimo it needn't cost a fortune; e chi lo dice? says who! who says? e chi mi, ti dice che... how do I, you know...; (ma) dico (io)! well, I must say! (ma) non mi dire! you don't tell o say! non mi dire che piove di nuovo! don't tell me o say it's raining again! non si può mai dire you never can tell; non dico di no (non lo nego) I won't deny it; (accetto) I wouldn't say no; a chi lo dici! you tell me! don't I know it! ho avuto una paura che non ti dico o da non -rsi I was frightened to death; i piedi mi fanno un male che non ti dico — my feet are killing me

    II ['dire]
    sostantivo maschile

    a dire di tuttiby o from all accounts

    ••

    tra il dire e il fare c'è di mezzo il mareprov. there's many a slip 'twixt cup and lip

    * * *
    dire1
    /'dire/ [37]
     1 (proferire, pronunciare) to say*; dire (di) sì, (di) no to say yes, no; "entrate" disse "come in" he said; dire che to say (that); dice di essere malata she says she's ill; come dice? (per fare ripetere) excuse me? pardon? sorry? come hai detto? what did you say? dire sciocchezze to talk nonsense
     2 (parlare) dica pure! tell me! (a un cliente) can I help you? ehi, dico a te! hey, you! I say! dir bene, male di qcn. to speak well, ill of sb.
     3 (recitare) to say* [ preghiera]; to recite [poesia, lezione]
     4 (far sapere) to say*; (indicando a chi si parla) to tell*; dire qcs. a qcn. to tell sb. sth., to tell sth. to sb.; dire a qcn. che to tell sb. (that); così mi è stato detto so I've been told; lasciatelo dire, lascia che te lo dica... let me tell you...; ti dico che è vero! it's true, I tell you! qualcosa mi dice che non verrà something tells me he won't come
     5 (raccontare) to tell* [bugie, verità]
     6 (affermare, sostenere) to say*; se così si può dire if one might say so; c'è da dire che one should say that, it should be said that; non dico di essere un esperto I don't claim to be an expert; ho sentito dire che I heard that; so quel che dico I know what I'm talking about; la radio, il regolamento dice che it says on the radio, in the rules that; stando a quel che dicono i giornali from what the newspapers tell us
     7 (ammettere) bisogna dirlo o diciamolo pure, la situazione è difficile one must admit, the situation is difficult
     8 (dimostrare) questo ti dice quanto ti vuole bene this tells you how much he loves you
     9 (esprimere) questa musica non mi dice nulla this music doesn't say anything to me
     10 (formulare) ben detto! well said! come (posso) dire? how shall I put it? era scontento, per non dire furioso he was displeased, not to say furious
     11 (significare) vale a dire that is to say; come sarebbe a dire? what's the meaning of this?
     12 (esortare, ordinare, chiedere) dire a qcn. di fare to tell sb. to do; fa' ciò che ti si dice! do as you're told!
     13 (obiettare, criticare) avrà certamente qualcosa da dire al riguardo! she'll certainly have something to say about that! trovare da dire to find fault (su with); non c'è che dire, è bella you have to admit, she's beautiful
     14 (pensare, giudicare) che cosa ne dite? what do you think of it? che ne diresti di fare quattro passi? how about a little walk? what would you say to a little walk? e dire che... and to think that...
     15 colloq. (per richiamare l'attenzione di qcn.) di' un po', mi credi? tell me o what do you think, do you believe me? di' un po', dove credi di essere? hey, where do you think you are?
     16 (in costruzioni impersonali) dicono o si dice sia sposato they say he is married
     1 (fra sé e sé) to tell* oneself, to say* to oneself
     2 (l'un l'altro) - rsi tutto to tell each other everything; - rsi addio to say goodbye (to each other)
     3 (ritenersi) possiamo dirci fortunati se arriveremo in tempo we'll be doing well if we get there on time; (definirsi, spacciarsi) si diceva mio amico, medico he claimed to be my friend, a doctor
     4 (dichiararsi) si è detto pronto a prendere parte alla conferenza he said that he was prepared to take part in the conference
     5 (designare, formulare in una lingua) come si dice "cane" in spagnolo? how do you say "dog" in Spanish?
    questo la dice lunga it says a lot o it speaks volumes (su about); non se l'è fatto dire due volte! he didn't need telling twice! he didn't need to be told twice! non me l'ha mandato a dire and he told me in no uncertain terms; avere a che dire con qcn. = to quarrel with sb.; dire la propria to say one's piece; dire le cose come stanno = to speak plainly; l'avevo detto io! I told you so! te lo dico io (ti assicuro) I can tell you; (e) direi! of course! you bet(cha)! puoi dirlo forte! you can say that again! l'hai detto! you said it! si fa per dire it's only in a manner of speaking; andare a dire qcs. in giro to tell the world about sth.; volevo ben dire! I thought so! I guessed as much! come non detto! (let's) forget (about) it! detto fra noi between you and me; per sentito dire by hearsay; così o tanto per dire let's just say; per così dire so to say; come si suol dire as they say; a dire il vero actually; è presto detto that's easier said than done; (sembra facile) it's easy for you to say; non è detto I'm not that sure; non è detto che costi carissimo it needn't cost a fortune; e chi lo dice? says who! who says? e chi mi, ti dice che... how do I, you know...; (ma) dico (io)! well, I must say! (ma) non mi dire! you don't tell o say! non mi dire che piove di nuovo! don't tell me o say it's raining again! non si può mai dire you never can tell; non dico di no (non lo nego) I won't deny it; (accetto) I wouldn't say no; a chi lo dici! you tell me! don't I know it! ho avuto una paura che non ti dico o da non -rsi I was frightened to death; i piedi mi fanno un male che non ti dico my feet are killing me.
    \
    See also notes... (dire.pdf)
    ————————
    dire2
    /'dire/
    sostantivo m.
    a dire di tutti by o from all accounts; a suo dire according to him; hai un bel dire! that's easy for you to say!
    \
    tra il dire e il fare c'è di mezzo il mare prov. there's many a slip 'twixt cup and lip.

    Dizionario Italiano-Inglese > dire

  • 20 just

    I [dʒʌst]
    1) (fair) [criticism, action, decision] giusto; [anger, complaint, demand] giustificato; [ person] giusto, equo, imparziale, onesto; [ comment] giusto, imparziale; [suspicion, claim] fondato; [ reward] giusto, meritato, adeguato
    2) (exact) [account, calculation] giusto, esatto, corretto
    3) dir. [ claim] fondato; [ title] valido; [ request] legittimo
    II [dʒʌst]
    2) (immediately) subito, appena

    just over, under 20 kg — un po' più, meno di 20 kg

    4) (only, merely) solo
    5) (purposely) proprio, per l'appunto, giusto
    7) (simply) solo, soltanto, semplicemente, solamente

    just a moment (please wait) solo un attimo o momento; (when interrupting, disagreeing) un momento

    8) (exactly, precisely) esattamente, proprio, precisamente
    9) (possibly, conceivably)
    11) (positively, totally)

    just think, you could have been hurt! — pensa, ti saresti potuto fare male!

    "that film was dreadful" - "wasn't it just!" — "il film era terribile!" - "davvero!"

    just as big, well as... — grande, bene esattamente come

    17) just about appena appena, quasi

    just about cooked, finished — quasi cotto, finito

    18) just now (a short time ago) appena; (at the moment) proprio adesso, in questo momento
    19) just as proprio quando, nel momento in cui, mentre
    ••

    take your raincoat just in case it rains — prendi il tuo impermeabile, in caso piova o caso mai piovesse

    * * *
    I adjective
    1) (right and fair: not favouring one more than another: a fair and just decision.)
    2) (reasonable; based on one's rights: He certainly has a just claim to the money.)
    3) (deserved: He got his just reward when he crashed the stolen car and broke his leg.)
    - justness II adverb
    1) ((often with as) exactly or precisely: This penknife is just what I needed; He was behaving just as if nothing had happened; The house was just as I'd remembered it.)
    2) ((with as) quite: This dress is just as nice as that one.)
    3) (very lately or recently: He has just gone out of the house.)
    4) (on the point of; in the process of: She is just coming through the door.)
    5) (at the particular moment: The telephone rang just as I was leaving.)
    6) ((often with only) barely: We have only just enough milk to last till Friday; I just managed to escape; You came just in time.)
    7) (only; merely: They waited for six hours just to get a glimpse of the Queen; `Where are you going?' `Just to the post office'; Could you wait just a minute?)
    8) (used for emphasis, eg with commands: Just look at that mess!; That just isn't true!; I just don't know what to do.)
    9) (absolutely: The weather is just marvellous.)
    - just now
    - just then
    * * *
    I [dʒʌst] adj
    (fair) giusto (-a)
    II [dʒʌst] adv
    1) (exactly) proprio, esattamente

    just here/there — proprio qui/là

    just behind/in front of/near — proprio dietro a/davanti a/vicino a

    just when it was going well... — proprio quando tutto andava a gonfie vele...

    just then or just at that moment — proprio in quel momento

    it costs just (on) £20 — costa 20 sterline tonde tonde

    that's just it!; that's just the point! — precisamente!, proprio così!, per l'appunto!

    that's just (like) him, always late — è proprio da lui arrivare sempre in ritardo

    just as I thought/expected — proprio come pensavo/mi aspettavo

    2) (recently, soon) appena, or ora

    he's just done it/left — lo ha appena fatto/è appena partito

    3) (only) soltanto, solo

    just yesterday/this morning — soltanto ieri/stamattina

    just a minute!; just one moment! — un attimo!

    4) (simply) semplicemente, soltanto

    I just thought that... — pensavo solo che...

    I just wanted to say that... — volevo solo dire che...

    5) (slightly) poco

    just over/under 2 kilos — un po' più/meno di 2 chili

    it's just to the left/right — è subito a sinistra/destra

    6) (barely) appena, (almost not) per un pelo

    just in timegiusto or appena in tempo

    just enough money for sth/to do sth — soldi appena sufficienti per qc/per fare qc

    he (only) just caught/missed it; he caught/missed it, but only just — l'ha preso/perso proprio per un pelo

    7)

    (in comparison) it's just as good — è altrettanto buono

    it's just as good as... — è buono quanto...

    9) (emphatic) veramente, proprio

    so you regret buying it? — don't I just! — ti sei pentito di averlo comprato? — eccome!

    10)

    (phrases) I've had just about enough of this noise! famne ho proprio avuto abbastanza di questo rumore!

    take an umbrella just in case — prendi un'ombrello, che non si sa mai

    just the same, I'd rather... — ciononostante, preferirei...

    * * *
    I [dʒʌst]
    1) (fair) [criticism, action, decision] giusto; [anger, complaint, demand] giustificato; [ person] giusto, equo, imparziale, onesto; [ comment] giusto, imparziale; [suspicion, claim] fondato; [ reward] giusto, meritato, adeguato
    2) (exact) [account, calculation] giusto, esatto, corretto
    3) dir. [ claim] fondato; [ title] valido; [ request] legittimo
    II [dʒʌst]
    2) (immediately) subito, appena

    just over, under 20 kg — un po' più, meno di 20 kg

    4) (only, merely) solo
    5) (purposely) proprio, per l'appunto, giusto
    7) (simply) solo, soltanto, semplicemente, solamente

    just a moment (please wait) solo un attimo o momento; (when interrupting, disagreeing) un momento

    8) (exactly, precisely) esattamente, proprio, precisamente
    9) (possibly, conceivably)
    11) (positively, totally)

    just think, you could have been hurt! — pensa, ti saresti potuto fare male!

    "that film was dreadful" - "wasn't it just!" — "il film era terribile!" - "davvero!"

    just as big, well as... — grande, bene esattamente come

    17) just about appena appena, quasi

    just about cooked, finished — quasi cotto, finito

    18) just now (a short time ago) appena; (at the moment) proprio adesso, in questo momento
    19) just as proprio quando, nel momento in cui, mentre
    ••

    take your raincoat just in case it rains — prendi il tuo impermeabile, in caso piova o caso mai piovesse

    English-Italian dictionary > just

См. также в других словарях:

  • tanto — [lat. tantus agg., tantum avv.]. ■ agg. 1. a. (solo al sing.) [riferito a cose non numerabili e generalm. anteposto al sost., in grande quantità o misura: c è t. spazio qui ; ho t. fame, sonno ; oggi c è t. vento ] ▶◀ (lett.) cotanto, molto,… …   Enciclopedia Italiana

  • tanto — ta/nto (1) A agg. indef. 1. (al sing.) così molto, così grande, così intenso 2. (di numero o quantità) molto, assai CONTR. poco, scarso, punto (tosc.), esiguo 3. altrettanto …   Sinonimi e Contrari. Terza edizione

  • tanto (1) — {{hw}}{{tanto (1)}{{/hw}}A agg. indef. 1  al sing. Così molto, così grande (con valore più esteso di ‘molto’ e ‘grande’): abbiamo davanti tanto tempo; devi fare ancora tanta strada? | In correl. con ‘che’ e ‘da’ introduce una prop. consec.: ha… …   Enciclopedia di italiano

  • El coro de los cosacos del Don Dir.Serge Jaroff — Saltar a navegación, búsqueda El coro de los cosacos del Don Dir.Serge Jaroff El coro de los cosacos del Don Dir.Serge Jaroff es uno de los coros rusos más conocidos mundialmente. Serge Jaroff dirigió este coro dese su fundación y durante 60 años …   Wikipedia Español

  • Ohimè, se tanto amate — es un madrigal a 5 voces perteneciente al cuarto libro de madrigales de Claudio Monteverdi. Está basado en un poema de Gian Battista Guarini. Es una obra sofisticada y compleja, compuesta para ser ejecutada por cantantes profesionales ya que las… …   Wikipedia Español

  • dire — dì·re v.tr. e intr., s.m. FO I. v.tr. I 1a. esprimere, comunicare con la voce: dire qcs. a bassa voce, non dire nulla, non ho sentito ciò che hai detto Sinonimi: affermare, asserire, comunicare, dichiarare, proferire, pronunciare. I 1b. con… …   Dizionario italiano

  • più — [lat. plus, compar. neutro di multus molto ]. ■ avv. 1. a. [come comparativo dell avv. molto, in maggior quantità, in maggior misura: quello chep. conta è che si rimetta presto in salute ] ▶◀ maggiormente. ◀▶ meno, (non com.) minormente. ▲ Locuz …   Enciclopedia Italiana

  • tardi — avv. [lat. tarde, avv. di tardus lento ]. 1. [a ora tarda: la mattina mi alzo t. ] ◀▶ di buon ora, presto. ● Espressioni: presto o tardi [in un futuro più o meno lontano: presto o t. ci riuscirà ] ▶◀ prima o poi, un giorno o l altro. ▲ Locuz.… …   Enciclopedia Italiana

  • Holocausto — Para otros usos de este término, véase Holocausto (desambiguación). Estos trabajadores esclavos rusos, polacos y holandeses, internados en el campo de concentración de Buchenwald, ingresaron en el campamento con un promedio de 73 kg cada uno.… …   Wikipedia Español

  • Charles Laughton — en 1940 Nacimiento 1 de julio de 1899 …   Wikipedia Español

  • Soda Stereo — Soda Stereo …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»